Giriş
Anadolu topraklarının Karadeniz kıyılarında milattan önce 490’lı yıllarda yetiştiği belirtilen fındık, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde önem kazanıyor. Bu dönemlerde fındık üretimi Karadeniz’de Ordu, Giresun ve Trabzon çevrelerinde yaygınlaşıyor. Çikolataya olan talebin artmasıyla fındık ihracatı da artıyor.
Dünya fındık ihracatı 2020 yılında 296 bin ton olarak gerçekleşirken, Türkiye 157 bin ton ile dünya fındık ihracatında ilk sırada yer alıyor. Türkiye’de 2020’de fındık üretim miktarı 665 bin ton olarak gerçekleşirken, bunun 197 bin tonu Ordu’dan çıkıyor. 2021’de 684 bin ton olan kabuklu fındık üretiminin 2022’de 705 bin ton olacağı tahmin ediliyor. Türkiye fındık üretiminde en büyük paya sahip Ordu’da yetiştirilen fındık miktarı ülkemizdeki üretimin üçte birine denk geliyor. Dünya fındık üretiminin yüzde 25’ini Ordu sağlıyor.
Ordu’da ihracatın büyük bir kısmını natürel iç fındık ve işlenmiş fındık ürünleri oluştururken, 2020’ye ait ihracat miktarı yaklaşık 234 milyon dolar. 80’i aşkın farklı ülkeye ihracat yapılan Ordu’dan en fazla ihracatın yapıldığı ülkelerin başında Almanya geliyor. Fındığı işleyerek, iç ve dış pazarlara süren Ordu, fındıktan katma değeri yüksek ürünler ortaya koyarak ekonomiye büyük katkı sağlıyor.
Ekonomisi tarıma dayanan Ordu’da fındıktan sonra mısır, patates, fasulye, soya, buğday, arpa, turunçgiller, çay, lahana ve barbunya yetişiyor. Ordu deyince aklımıza ilk fındık gelse de daha birçok ürünü var. Son yıllarda ürettiği yıllık ortalama 15-16 bin ton bal ile Türkiye bal üretiminin yüzde 15’ini karşılayarak birinci sırada olan Ordu, kivi üretiminde ise yüzde 12 ile üçüncü sırada. Balıkçılık da Ordu’nun yerel ekonomisi ve Doğu Karadeniz Bölgesi için önemli bir sektör.
SADECE FINDIK İLE BİLİNİYORDU
Yeşil ve mavinin buluştuğu uçsuz bucaksız yaylaları, şelaleleri ve gölleri ile Ordu, kıyı, yayla ve doğa turizmiyle öne çıkıyor. Doğal zenginlikleri, tarihi dokusu, geniş ormanlık alanları, denizi, dereleri, yaylaları ile eşsiz bir coğrafya sunması, kendine özgü yerel yaşam tarzı ve gelenekleri, yayla hayatı, festivalleri, alternatif turizme uygunluğu ile Ordu, turizmin gelişmesine olanak sağlayacak potansiyele sahip.
Ordu Büyükşehir Belediyesi’nin yaylalarda ve sahil şeridinde gerçekleştirdiği yatırımlarla yılın 12 ayı yerli ve yabancı turistlerin ilgi odağı. Plajları, tekneleri, deniz araçlarının kullanımı, su sporları, limanı ve sahil düzenlemeleriyle Ordu, Karadeniz’in parlayan yıldızı konumunda. Denizden daha fazla yararlanmak amacıyla birçok çalışmaya imza atan, denizi yelken ve kanolarla renklendiren Büyükşehir Belediyesi, Karadeniz’i dalga sörfünde de iddialı konuma getirme hedefinde.
Kısa zamanda somut uygulamalarla değişimi ve dönüşümü yaşayan Ordu’nun Büyükşehir Belediye Başkanı Dr. Mehmet Hilmi Güler ile projelerini konuşuyoruz. Güler, “Ordu’da uyguladığımız çalışmalar Türkiye modeli olarak da kullanılabilir.
Üretimi temel alan, düşünen Ordu, üreten Ordu, yarışan Ordu’nun içini dolduruyoruz. Sadece fındık ile biliniyordu şimdi bütün yeni kaynakları keşfediyor, çalışmalarla zenginleştiriyoruz. Herkes Ege ve Akdeniz’e alışmışken küresel ısınmayla buraya doğru kayan ve kaymasını beklediğimiz bir grup var. Biz onlara yeni bir Ordu oluşturuyoruz” diyor.
'DENİZİ HAYATIMIZA DAHİL ETTİK’
Ordu’nun kelimelerle anlatılamayacak kadar zengin çeşitliliğe sahip olduğunu söyleyen Güler, farklılıkları ortaya çıkarmak için yaptıkları çalışmaları şöyle anlatıyor:
“Ordu’yu 4 mevsim yaşayın’ sloganıyla başladık. Deniz kenti olmamıza rağmen denizimiz ile arzu ettiğimiz ölçüde barışık değildik. Yaptığımız çalışmalarla denizin hayatımızın bir parçası olmasını hedefledik. Kano, yelken gibi sporları ilimize kazandırdık. Durgun Su Sporları Merkezi ve Kamp Alanı’nı açtık. Dalgaları inceledik ve kışın dalgalı denizde sörf yapma imkanı bulduk. Yıl boyunca 200 günden fazla sörf eğitimine uygun hava ve deniz şartları mevcut. Ordu tam bir dalga sörfü cenneti. Dalga Sörfü Eğitim Merkezi ile Ordu’yu bir alanda daha dünya markası hâline getireceğiz. Yayla turizmini, kış festivallerini, karda güreşi devreye soktuk. Yaylalar tekrar canlandı. 300’den fazla şelalemiz, kanyonlarımız var. Bu kaynak çeşitlerini turizmin, sporun, kültürün sahasına dahil ettik. Çambaşı yaylasında 4 mevsimi yaşayabilmek için tesisimizde yazın yayla turizmi, kışın kayak turizmini canlandırdık. Kıyılarda yapılaşmaya ‘dur’ diyerek halkımızın denizle arasına mesafeler girmesine izin vermedik. Gemi ve tekneler aldık, restore ettik. Vapurla şehrimizi denizden seyretmenin keyfine vardık. Limanla beraber taşımacılığı da işin içine koyduk. Yakında ro-ro taşımacılığı da yapacağız. Ordu duygudaşlığı oluşturduk ve burada yepyeni bir toplum oluşuyor. Ordu bundan sonra kendinden çok bahsettirecek.”
KENDİ KENDİNE YETEN ŞEHİR MODELİ
Güler, şöyle devam ediyor:
“Ordu, kendi kendine yeten bir şehir olsun istiyoruz. Tarım ve hayvancılığı harekete geçirdik. Doğal beslenmeyle ilgili gastronomi kültürünü kurumsallaştırıyoruz. Kadınlarımıza gastronomi konusunda yemek akademileri düzenledik. Çikolata parkta kurduğumuz yöresel gıda ürünleri üretim atölyesinde kursiyerlerimize yöremize özgü yemek, tatlı, marmelat, pekmez, turşu yapımı ve üretimi, paketlenmesi ve pazarlanması konusunda eğitimler veriyoruz. Yetenekli gençlerimizin yanında yer alarak davet girişimcilik merkezini kurduk. Fikir sahipleriyle yatırımcıları bir araya getiriyoruz. Misafirlerimizi hem gezdirmek hem de tekne yapımını canlandırmak için modern teknikler kullanarak fiber tekneler üretmeye başladık. Artık sadece Ordulular değil, Ordu ile ilgisi olmayanlar da Ordu’da yaşamayı seçiyor. 19 ilçesinin ayrı kişiliği, kendine özgü özellikleri var. Kültürel olarak halkımız rahat, sanata düşkün. Uyum içerisinde yaşıyoruz.”
KENDİ ENERJİSİNİ ÜRETİYOR
Güler, “Vahşi çöp depolama alanlarını kapatarak rehabilite çalışmalarına başladık. Katı atık depolama alanıyla kendi elektriğimizi üretiyoruz. Güneş ve rüzgâr enerjisi ile ilgili çalışmalarımız belli bir noktaya geldi. Kendi enerjimizi dışa bağımlı olmadan daha ucuza üreteceğiz. Kurduğumuz mini HES sayesinde elektrik üretimine başladık. Deniz dalgalarıyla ilgili ilk defa Türkiye’de ciddi bir çalışmayı ortaya koyuyoruz. Doğal kaynaklara da ağırlık veriyoruz. Bentonit madenini devreye sokuyoruz” diye konuşuyor.
TARİHE EŞLİK EDEN ÇİKOLATA
DÜNYANIN EN İYİ FINDIĞIYLA EN GÜZEL ÇİKOLATALAR
Ordu Büyükşehir Belediyesi iştiraki ORTAR A.Ş. tarafından kurulan ve Kybele markası ile üretimi yapılan çikolatalar, kentte yetişen dünyanın en iyi fındığıyla tamamen yöresel ve doğal lezzetlerden elde ediliyor.
Ordu’nun turizmi ve ekonomisine katkı sunmak için Büyükşehir Belediyesi tarafından hayata geçirilen Çikolata Park’ta, çikolata üretimi ve satışı yapılıyor. Çikolata Atölyesi’nde üretimi yapılan çikolataya, kentteki Kurul Kalesi’nde 2016 yılında yapılan arkeolojik kazıda 2 bin 100 yıllık heykeli bulunan, mitolojide “Ana Tanrıça” olarak anılan Kybele’nin adı verilmiş.
Tamamen Kybele ve Ordu konseptli üretilen çikolatalar; fındık, bal, kokulu üzüm, mavi yemiş, ısırgan gibi Ordu’da bulunan sebze ve meyvelerden yapılıyor. Kurum ve kişisel workshoplarla Çikolata Kafe’de, kendi çikolatanızı kendi tercih ettiğiniz içeriklerle hazırlama imkânı sunuluyor ve çikolatanın yapımındaki her aşamaya tanık olunuyor. Çikolata Kafe’ye gelen yerli ve yabancı turistler Ordu’ya özgü 50’den fazla çikolata çeşidinden satın alabiliyor.
TARIM VE HAYVANCILIKTA ÖNE ÇIKIYOR
“Dünya’nın en iyi fındığı ile dünyanın en iyi kakaosunu buluşturduk, fındıktan katma değerli ürünler ürettik” diyen Güler, şöyle devam ediyor:
“Fındık kabuğundan aktif karbon üretimi için fabrika kuruyoruz. Fındığın dışındaki yeşil kabuğu hayvan yemi haline getirdik. 11 ay boş olan fındık bahçelerini tarım ve hayvancılığa amade hale getirdik. Karadeniz’de ilk olan Biyo-İnovasyon Merkezi kurduk. Ata tohumuna dönüşü hızlandırdık. Fındık verimliliği (FINVER) projesiyle âtıl durumdaki fındık bahçelerinin bakımını üstlenerek daha verimli bahçeler oluşturduk. Fındık bahçelerinde yeni gelir getirici ürünleri yaygınlaştırma çalışmalarımız devam ediyor. Fide tohum desteğiyle âtıl durumdaki tarım arazilerini üretim noktalarına dönüştürdük. Hayvancılık alanında üreticimize damızlık manda, koyun, keçi, kaz ve Pekin ördeğine kadar pek çok türü dağıtarak ilimizin ekonomisine katkı sağlar hale getirdik. Türkiye’de Ordu yumurtası, Akkuş fasulyesi satıyoruz. İlimiz genelinde tarım kredi kooperatifi başta olmak üzere pazarlama ağını genişleterek aylık 2 milyon yumurta satışı yapılıyor. Yeni kümeslerin faaliyete geçmesiyle aylık yumurta üretimimizi 4 milyona çıkarmayı hedefliyoruz. Dondurma üretiminde yeni bir dünya markası çıkarıyoruz. Mozzarella peyniri denememiz, kaz tüyü ve etiyle ilgili çalışmalarımız var. Gıda güvenliği ve gastronomi kültürünü birleştirince ortaya büyük bir turizm alanı çıkıyor.”
Ordu’nun 9 coğrafi işaretli ürünü bulunuyor. Akkuş Şeker Fasulyesi, Kabataş Helvası, Kivisi, Ceviz Helvası, Mıhlaması, Taflan Turşusu, Ordu Tostu, Yalıköy Köftesi, Yayla Pancarı Turşusu.
