Giriş
Sakarya, tarih boyunca Hititler, Lidyalılar, Bitinya Krallığı, Roma ve Osmanlı İmparatorluğu gibi farklı kültürlere ev sahipliği yapmış. Tarihi İpek Yolu üzerinde bulunan ve asırlar boyu doğu ile batıyı birbirine bağlayan şehir, bir geçiş noktası olmuş. 1923’te ilçe, 1954’te il ve 2000’de büyükşehir statüsü kazanan Sakarya, bugün Marmara Bölgesi’nin parlayan yıldızı konumunda. Verimli topraklar üzerine kurulu 16 ilçeden oluşan Sakarya, doğasının zenginliğiyle Türkiye’nin en sağlıklı şehirlerinden biri. Denizi, kumsalları, gölleri, nehirleri, yaylaları, şelaleleri ve kaplıcalarının yanında, Taraklı ve Geyve gibi Osmanlı dönemi yerleşim yerlerindeki geleneksel yaşantısıyla, Bizans ve Osmanlı dönemi tarihi eserleriyle ülkemizin görülmeye değer yerlerinden. Su şehri olarak da anılan Sakarya’nın sınırları içinden geçen Sakarya Nehri, şehrin sembolü olmasının ötesinde şehirdeki sebze ve meyve çeşitliliğine katkı sağlayan tarım alanlarını da besliyor.
TAHTA ARABA ÜRETİMİNDEN OTOMOTİV SANAYİSİNE
Temiz ve yeşil sanayi konusunda Türkiye’ye örnek olan Sakarya’nın ekonomisi, tarım ve sanayiye dayanıyor. Kurtuluş Savaşı için tahta araba üretimi ile başlayan otomotiv hikayesi yükselerek devam ediyor. Otomotiv, otomotiv yan sanayii, makine sanayii, tekstil ve gıda öne çıkan sektörler arasında. Toyota, Otokar, Türk Traktör ve Tırsan firmaları büyük ölçekli yatırımlarını Sakarya’da yapıyor. Sakarya, Türkiye’de en çok ihracat yapan iller arasında. TÜVASAŞ ve 1. Askeri Ana Bakım Merkezi gibi önemli devlet fabrikaları da Sakarya’da üretimlerini gerçekleştiriyor. Şehirde bulunan organize sanayi bölgeleri, dev piyasa hacmine sahip ve 100 bin kişiyi istihdam ediyor. Karasu Limanı ile de dünyaya açılan Sakarya, bu büyük üretim hacmiyle dünyanın üretken liman kentlerinden biri olmayı amaçlıyor.
BEREKETLİ OVALARI
Tarım açısından elverişli arazilere sahip olan Sakarya, ülkenin en önemli ikinci ovası Akova’ya sahip. Sapanca, Geyve ve Pamukova ilçelerinde iklimsel avantajla birçok lezzetli meyve yetişiyor. Ovaları yurdun en verimli tarım alanları arasında yer alan Sakarya’da modern tarım yapıldığı için verim fazla. Tarım ürünlerinin başında buğday, arpa, mısır, fasulye, şekerpancarı, ayçiçeği, patates, soğan ve tütün geliyor. İstanbul’un sebze ihtiyacının çoğunu bu bölge karşılıyor. Elma, armut, ayva, erik, kiraz, şeftali, ceviz, fındık, kestane, çilek, üzüm yetişiyor. Sapanca’da meyvecilik, Geyve’de bağcılık gelişmiş durumda. Patates denilince akla Adapazarı geliyor. Hendek, Karasu ve Kocaali ilçelerinde fındık yetiştiriciliği yapılıyor. Özellikle dış mekân süs bitkiciliği üretimi Sakarya’yı Türkiye’de önemli bir konuma getiriyor. Türkiye’nin tek parça halindeki en büyük Subasar Ormanı olan Acarlar Longozu da dünyada sadece kendi bünyesinde yetişen endemik bitki türlerini barındırıyor.
TARIMDA TÜRKİYE’NİN LOKOMOTİF ŞEHİRİ
Sakarya, son dönemde tarımda ve sıfır atık projesi kapsamında yaptığı enerji üretiminde hayata geçirdiği projelerle dikkat çekiyor. Domatesten mantara, aromatik bitkilerden kenevir üretimine, safran salep ve çileğe kadar tarımın her alanında çalışmalar yürüten Sakarya Büyükşehir Belediye Başkanı Ekrem Yüce, çalışmalarını anlatıyor. Ülkenin tarımsal kalkınmasında lokomotif şehirlerden biri olduklarını ifade eden Yüce, “Şehrimizin güneyinden kuzeyine, doğusundan batısına kadar hayata geçirdiğimiz projelerimizle Sakarya, her alanda üretimin merkezi haline geldi. Toprağından mahsul, doğasından enerji ürettiğimiz şehrimiz, kendi kendine yetmekten geçti, ürünlerine dışarıdan yoğun talep almakta. Sakarya’mızın bize sunduğu imkanları en iyi şekilde değerlendiriyor ve yeni projeleri hayata geçiriyoruz. Tarımla büyüyen bir Sakarya hayali için gündüz, gece çalışıyoruz. İstiyoruz ki bu şehir topraktan aldığı ürünle yarınlara en güçlü şekilde ulaşsın. Tarımda marka şehir olduğumuzu Türkiye ve dünyaya göstermek istiyoruz” diyor.
JEOTERMAL SERADA REKOR YILI
Başkan Yüce, şöyle devam ediyor: “Tarım A.Ş.’yi ve Sera A.Ş.’yi kurduk. Ülkemize örnek olacak, Sakarya’yı yarınların güçlü Türkiye’sine hazırlayacak projeleri hayata geçirdik. Seracılık Mükemmeliyet Merkezi’nde jeotermal ısıtmalı topraksız tarım uygulaması yapıyoruz. Buradan alınan ürünler; İstanbul, Ankara, Bursa gibi büyükşehirlerde tüketiciyle buluşuyor. 2022 Nisan’da başladığımız hasadın ilk 6 ayında 700 tonu aşkın ürün elde ettik. Bu yıl 98 bin fidenin dikimini gerçekleştirdik. 2023 hedefimiz, kaliteyi bozmadan birim alanda daha fazla ürün üretimi sağlamak. İnşallah bu yıl üretim rekoru kıracağız. Yeşil hazine keneviri ön plana çıkardık, kenevir üretimi yapabilecek şehirler arasına Sakarya’yı kazandırdık. Hastalıklardan ari bir manda çiftliği kurduk. Alancuma’da atıl vaziyette olan alanı tarıma kazandırdık. Sakarya’nın verimli topraklarının bir karışının dahi atıl durumda olmasına izin vermiyoruz. Bölgeye bir de tarım lisesi inşa ettik. Çeşit çeşit meyveyi de toprakla buluşturduk.
SAKARYA BOTANİK VADİSİ’NDE AROMATİK BİTKİ ÜRETİMİ
Uygulamalı Tarım ve Çiftçi Eğitim Merkezi (UTÇEM) ile tarım alanındaki yatırımlarımızı taçlandırıyoruz. UTÇEM sayesinde Sakarya’da tarım profesyonel bir hale dönüşmesinin yanı sıra genç neslin tarıma özenmesini sağlıyor. Türkiye’nin en büyük aromatik bitki üretim alanı Sakarya Botanik Vadisi’ni faaliyete geçirdik. 70 kilometrelik alanda çeşitli türlerden 2.5 milyonu aşkın tıbbi ve aromatik bitkiyi toprakla buluşturduk. Hasadını yaptığımız ürünleri SERA A.Ş. ve FİDAN A.Ş. bünyesinde işleyerek ürüne dönüştürüyoruz. Lavantası, adaçayı, biberiyesi, kekiği, ıhlamuru, kedi otu, akasyası ve daha birçok bitki burada hayat buluyor. Kısaca her yönüyle Sakarya tarımla büyüyor, gelişiyor ve marka şehir unvanını yaptığı her işte tescilliyor.”
TARIMIN HER ALANINDA
Aromatik bitki, fidan, çilek ve mantar üretimiyle ciddi bir kazanım elde ettiklerini belirten Yüce, “Bunların yanında solucan gübresi tesisi, kültür ortamında salep yetiştirilmesi, safran, çilek, mantar yetiştiriciliği kozmetik ürünler üretimi, tıbbi ve aromatik bitkilerden yağ üretimi için şehrin dört bir yanında tesisler ve üretim alanları oluşturup yola koyulduk. Fidan üretimi ve peyzaj alanında oluşturduğumuz Yanık Fidan Teşhir Alanı ve BAHÇEM satış ofisleriyle dünyanın en potansiyelli şehri olan Sakarya’mızı marka yapmak için çalışıyoruz” diyor.
ÇÖPTEN ENERJİYE
Atıkların bertarafı ve katma değere dönüşmesi için hayata geçirdikleri Sakarya Katı Atık Entegre Tesisi (SEKAY) projesini de anlatan Yüce, şu bilgileri veriyor: “Sıfır atık projesi kapsamında hayata geçirdiğimiz SEKAY’da her gün tonlarca katı atığın dönüşümüyle milyonlarca kilowatt elektrik enerjisi üreterek ekonomiye kazandırıyoruz. 500 dönümlük tesis ve depolama alanı üzerine kurulu Türkiye’nin en büyük katı atık entegre tesisinde ayrıca; cam, metal, kâğıt ve plastik atıklar da ayrıştırılarak hammadde olarak ikinci kez tüketime kazandırılıyor. Sakarya’da sokaklarda bulunan her çöp tenekesine bırakılan çöp, bu tesise gelerek geri dönüşümün bir parçası oluyor. 16 ilçeden günlük bin ton çöp geliyor. Bu çöpler tesiste işlenerek geri dönüşüme, enerjiye ve gübreye dönüştürülüyor. Şehrin katma değer üretimini artıran bu proje, tüm yerel yönetimler ve dünyadaki farklı belediyeler tarafından inceleniyor.”
GES RESMİYET KAZANDI
Başkan Yüce, Karaman Güneş Enerji Santrali (GES) projesine ilişkin, “Sakarya Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi (SASKİ) tarafından yapımı tamamlanan Karaman GES, enerji üretimine başladı. 55 bin metrekare alanda 14 bin güneş paneli sayesinde üretilen enerji ilgili kurumla yapılan ön görüşmelerin sonucunda resmiyet kazanmış oldu. Yılda 4 bin hanenin elektrik tüketimine eş değer şekilde üretilecek elektrik, SASKİ bünyesinde bulunan tesislerin enerji tüketiminde kullanılacak. Santral aynı zamanda milli enerji politikalarına katkı sağlayan projeler arasında yer alacak. Çevreci belediyecilik anlayışımıza yakışır şekilde yürüttüğümüz GES Projesi sayesinde enerjinin geleceğine yatırım yaptık. Ürettiğimiz elektrik sayesinde ciddi oranda tasarruf sağlayacağız. Sağladığımız tasarrufları ise şehrimize hizmet olarak geri kazandıracağız” diye ekliyor.
‘ATIKTAN HAYATA’ KADIN YETENEĞİ ÜRETİME DÖNÜŞTÜ
Kadın istihdamına, ekonomiye ve üretime katkı sağlamak adına kadın girişimci kooperatifleri kuran Büyükşehir Belediyesi, kadınların yeteneklerini fırsata çeviriyor. Sakaryalı kadınlar tarihi Yağcıbedir Halısı, kenevirden hediyelik eşya ve iş kıyafetleri üretirken, atık kâğıtları da sanat eserine dönüştürüyor. “Atıktan Hayata” sloganıyla sepet, saksı, çamaşırlık, ekmeklik, tepsi, çanta, abajur ve süs eşyaları gibi ürünler üreten kadınlar, ev ve şehir ekonomisine katkı sağlıyor. Yağcıbedir Halısı ve geleneksel ürünlerin de üretimini yapan kadınların eserleri yurt içi ve yurt dışına ihraç ediliyor.
