Giriş
Anadolu’daki tekstil dokumacılığının geçmişi, Hitit ve Asur dönemlerine kadar uzanıyor. Selçuklular ve ardından gelen Osmanlılar döneminde, özellikle ipek ve ipekli dokuma en önemli ticaret maddesi haline gelmiş. Ülkemizde tekstil denilince akla ilk gelen şehirlerden biri ise Bursa…
Bursa’da tekstil sektörünün tarihi de günümüzden bin 500 yıl öncesine kadar uzanıyor. Eski çağların en değerli hammaddelerinden olan ipeğin Çin’den getirilerek, ilk defa Çin dışında üretilmesi, Bursa yöresinde M.S. 550 yıllarında gerçekleşmiş. Osmanlı İmparatorluğu zamanında da dokumacılık merkezi olmaya devam eden Bursa, 1938‘de kurulan Merinos Fabrikası’nın da büyük katkılarıyla ülkemizin tekstil sektöründeki önemini artırarak sürdürmüş. Günümüzde Bursa’da tekstil sektörü, otomotiv ile birlikte kentin ekonomisinde en fazla ağırlığa sahip olan iki sektörden biri. Bölgede 17 organize sanayi bölgesi ve ayrıca 1 serbest bölge içinde faaliyet gösteren yaklaşık 4 bin 100 tekstil ve hazır giyim firması bulunuyor.
Bu gelişmelerle birlikte 1986’da Bursa’da kurulan Uludağ Tekstil İhracatçıları Birliği (UTİB) de sektörün ihracat içerisindeki payının artmasını sağlarken, üretim sürecinde katma değer sağlamak için birçok projeyi hayata geçiriyor. 3 bin 702 aktif üyesi bulunan UTİB; ABD, Almanya, İspanya, Beyaz Rusya, Mısır, İtalya, Fas, Birleşik Krallık başta olmak üzere, 160’dan fazla ülke ve bölgeye ihracat gerçekleştiriyor. 2023 sonunda 1 milyar 282 milyon dolar ihracat değerine ulaştıklarını belirten UTİB Yönetim Kurulu Başkanı Pınar Taşdelen Engin ile çalışmalarını konuştuk. Uluslararası rekabetçiliği geliştirme projeleri ve faaliyetlerini anlatan Başkan Engin, üyelerinin ihracattaki konumunu güçlendirmek için çalıştıklarını söylüyor.
EN ÇOK İHRACAT DOKUMA KUMAŞTA
Türkiye tekstil sektörünün 9.6 milyar dolarlık ihracatla tamamladığı 2023’te, 1 milyar 282 milyon 331 bin dolar katkı sağladıklarını anlatan Başkan Engin; geçen yıl hem sektör geneli hem de birliklerinden yapılan ihracattaki gerilemeye dikkat çekiyor: “Bu dönemde en çok ihracat yapılan ürünler dokuma kumaş, suni-sentetik iplik ile örme kumaşlar, en çok ihracat yapılan ülkeler ise Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve İspanya. Son dönemde birçok sektörde olduğu gibi tekstilde de dijital dönüşüm ön planda. Her geçen gün artan oranda daha fazla dijital uygulama, sektördeki üretim süreçlerine, tedarik zincirine ve iş operasyonlarına entegre oluyor. Dijital tasarım ve prototiplemeye yönelik yazılım uygulamaları, tekstil endüstrisinde vazgeçilmez hale geldi. Bu araçlar, tasarımcıların tekstil desenlerini, dokularını ve tasarımlarını daha verimli bir şekilde oluşturmasına ve görselleştirmesine yardımcı oluyor.”
GİRİŞİMCİLERE DESTEK VERİLİYOR
Başkan Engin, tekstil sektöründeki girişimleri desteklemek, onların yerli teknoloji üretimlerine yardımcı olmak ve ihracat yapmalarını sağlayabilmek için birçok kurumla iş birliği yaptıklarını ekleyerek, şöyle devam ediyor: “Yapılabilir, satılabilir, ölçeklenebilir, teknolojik yeniliği ve derinliği olan, milli ve yerli üretimi destekleyen başvurular almak; onlara girişimcilik/inovasyon eğitimi ve mentorluk gibi destekler sağlamak, girişim adaylarını potansiyel müşterileriyle buluşturmak ve şirketleştirmek çok önemli. Bu sebeple ‘TechXtile Platform’ ismi ile tüm faaliyetleri tek çatı altında toplayan bir girişimcilik platformu kurduk. Bu yıl beşinci kez düzenlediğimiz tekstil ve hazır giyim sektörü için teknolojik derinliği, yeniliği ve ticarileşme kabiliyeti olan yenilikçi fikirlerin yarıştığı ‘TechXtile Start-Up Challenge’ ve tekstilde inovasyona yatırım yapan firmaların yarıştığı ‘TechXtile İnovasyon Ligi’ ilgi gördü. Genç tasarımcıları sektöre kazandırmak için düzenlediğimiz ‘Türkiye Ev Tekstili Tasarım Yarışması’ ise çok başarılı geçti. Dereceye girenlerin büyük çoğunluğu sektörde faaliyet gösterenler.
ULUSAL BOYUTTA İLK TASARIM YARIŞMASI
Türkiye genelindeki 10 Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birliği olarak gerçekleştirilen ‘Athleisure Challenge Aktif Giyim Tasarım Yarışması‘ da Türkiye’nin ulusal boyuttaki ilk tasarım yarışması olma özelliğini taşıyor. Bu yarışmada; sürdürülebilir tasarım ile üretimde ve tüketimde doğanın-doğal kaynakların korunmasını hedefledik. Bu kapsamda yenilenebilir enerji tüketiminin desteklenmesi konusu da bizim için önem taşıyor. Ayrıca Uludağ Hazır Giyim ve Konfeksiyon İhracatçıları Birliği ile birlikte her yıl başarılı firmaları ödüllendiriyoruz. ‘İpek Böceği İhracat Ödülleri’, ihracatı artırmak ve ülke ekonomisine katkı sağlamak için her türlü zorluğa karşın özveriliyle çalışan firmaların gurur gecesi niteliğinde.”
DIŞ TİCARET FAZLASI VEREN BİRİNCİ SEKTÖR
Ülkemiz ihracatının artmasına yönelik dış ticaret politikalarına katma değer sağlamak ve üyelerine destek vermek için çalıştıklarını belirten Başkan Engin, şunları aktarıyor: “Anadolu, özellikle Bursa’mız, doğu ve batı arasındaki ticari ve ekonomik ilişkinin bir atar damarı, bir köprü gibi yüzyıllarca önemini korumayı başardı. Türkiye tekstil ve hazır giyim sektörü bir bütün olarak bugün en fazla dış ticaret fazlası veren birinci sektör. Buna ek olarak oluşturduğu istihdam ile işsizliğin azalmasına ve toplumun refahına büyük katkıları var. Türk tekstil sektörü; ürün kalitesi, moda ve trendleri belirleme gücüne sahip tasarımları ve yüksek teknolojisi itibarıyla dünyada çok özel bir yere sahip. GSYH içindeki payı ve yerli girdi kullanımı gibi parametrelerde ülkemizde ilk sırada olan sektör küresel pazarlarda da var oluşumuzun temelini oluşturuyor.”
AVRUPA’NIN EN BÜYÜK TEKSTİL ÜRETİCİSİYİZ
Avrupa kıtasının en büyük tekstil üretici ülkesinin Türkiye olduğunu söyleyen Başkan Pınar Taşdelen Engin, ülkemizin dünyada yedinci büyük pamuk üreticisi olduğunu da ekliyor: “Ev tekstilinde broderi ve gipür üretimi için kurulan makine parkının, dünyanın en büyük makine parkı olması da ayrıca gurur verici. Yine Avrupa’nın en büyük nevresim üreticisinin Türkiye olması, havlu konusunda dünyanın ilk üç tedarikçisinden biri olmamız da göğsümüzü kabartıyor.”
YURT DIŞI PAZARLAR İÇİN FUARLAR ÖNEM TAŞIYOR
Temel hedeflerinden birini “dış ticaret fazlası veren Türkiye” olarak belirlediklerini kaydeden Başkan Engin, yurt dışı pazarlara yönelik pazarlama stratejilerini de bu hedef doğrultusunda oluşturduklarını anlatıyor. Ticaret Bakanlığı’nın “Uzak Ülkelere Yönelik İhracatımızın Artırılması” eylem planı kapsamında özellikle uzak ülkeler başta olmak üzere ABD, Almanya, Birleşik Krallık, İspanya, İtalya, Fransa ve Rusya gibi pazarlara yönelik tanıtım çalışmaları yaptıklarını belirten Başkan Engin, “Hem dijital hem de fiziksel ortamda birçok faaliyetimizi kesintisiz sürdürüyoruz. PV New York, LA Textile Show, Functional Fabric Fair, Intertextile Shanghai, PV Paris, Heimtextil Frankfurt, International Observatory (Como Sektörel Ticaret Heyeti) ve Hometex Fuarı gibi organizasyonlar bunlardan sadece birkaçı” diyor.
YEŞİL MUTABAKAT
Bir süredir, Avrupa ile ticari ilişkileri olan herkesi etkileyecek Avrupa Yeşil Mutabakatı konusunda ihracatçılara yol gösteren çalışmalar yaptıklarını da ekleyen Başkan Engin, şu bilgileri aktarıyor: “Ekolojik Tekstiller URGE Projemiz kapsamında, kümede yer alan firmalarımıza özelleştirilmiş hedef odaklı eğitim ve danışmanlık hizmetleri sağlıyoruz. Çevreye duyarlı ürünlerin tasarlanması, ürün yaşam döngüsü analizleri, karbon ayak izi ölçümü danışmanlıkları gibi pek çok eğitim ve seminerler düzenleyerek, firmalarımızın yeşil mutabakatla gelen yeni ekonomik standartlara uyum sağlamasını ve rekabetçiliğinin artmasını teşvik ediyoruz.”
