Giriş 
2007 yılında Cezayir’de 7 pasaportla Tosyalı Holding bünyesinde kurulan demir-çelik şirketi bugün dünyanın sayılı üretim tesisi oldu. 4’üncü faz yatırımına da başlayan şirket, dört yıl için 5 fazlık yatırımı tamamlayarak 8.5 milyon ton/yıl kapasiteye ulaşacak. Toplam yatırım 6 milyar doları bulacak. Hedef dünyada ilk 25!
DÜNYADA İLK 25’E GİRECEK
Demir-çelik sektöründe sadece Türkiye’de değil dünyada da önemli oyunculardan biri haline gelen Tosyalı Holding, yurtiçi ve yurtdışı yatırımlarına ara vermeden devam ediyor. Yeni yatırımlarla önümüzdeki 5 yılda yıllık 15 milyon ton üretim kapasitesine ulaşmayı hedefleyen şirket dünyanın ilk 25 çelik devi arasına girecek. Şirketin yatırımlarında Afrika özellikle de Cezayir dikkat çekiyor. 43 milyon nüfuslu Cezayir, doğalgaz rezervi açısından dünyada 4’üncü ve Avrupa, Asya, Amerika, Batı Afrika’ya yakın lojistik konumuyla öne çıkıyor. Ülkenin, Avrupa Birliği (AB) ile de serbest ticaret anlaşması var.
STRATEJİK ÖNEMİ DE ARTTI
Cezayir’in Oran şehrinde bulunan Tosyalı Algerie ise Akdeniz ve Afrika’nın en büyük entegre demir-çelik fabrikası. Ayrıca bir Türk şirketinin yurtdışındaki en büyük sanayi yatırımı. Bugün toplam çelik üretim kapasitesi yıllık 4 milyon ton. Rusya-Ukrayna savaşı, pandemi gibi konjonktürel gelişmelerle stratejik önemi daha da artan, 5 milyon metrekare arazi üzerine kurulu fabrikayı geçen hafta Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı ve şirketin yönetim kurulu üyesi Alp Topçuoğlu’yla birlikte gezdik.
ŞİRKET NASIL KURULDU?
Fuat Tosyalı, hem sorularımızı yanıtladı hem de hedeflerinden bahsetti. Cezayir’e 25-30 yıl önce fuar için geldiğini o esnada Alp Topçuoğlu’nun babasıyla tanıştığını belirten Tosyalı, şirketin kuruluş hikayesini şu sözlerle özetledi: “Alp’in babası (Alper Topçuoğlu) bize büyük abilik yaptı, yolumuzu açtı. Onun yardımıyla 2007’de 7 pasaportla ortak şirket kurduk. 3 ay sonra Cezayir'de bir yasa çıktı ve ‘yüzde 51 Cezayir ortaklığı zorunluluğu’ getirildi ama biz etkilenmedik. 2008’de yüzde 100’ü bize ait şirketle yatırıma başladık. 2008 krizinde öbür üreticiler batıp ülkeden çıkınca oluşan boşluğu doldurmak için hızlı büyüdük.”
BİLAL EMİN TURAN/CEZAYİR
HİDROJENLE EN ÇEVRECİ ÜRETİM
Tosyalı Algerie için şu ana kadar 3 fazın (etap) tamamlanması amacıyla toplam 2 milyar dolarlık yatırım yaptıklarını vurgulayan Tosyalı, “İlk 3 fazda çubuk inşat demiri, filmaşin ve spiral boru üretiliyor. 4’üncü faza başladık. 2 yıl sonra bitecek ve yatırım tutarı 2 milyar dolar. Bu, dünyada hidrojenle çalışma kabiliyetine sahip (en çevreci) ilk tesis olacak. Ardından 5’inci etap başlayacak o da 2 milyar dolarlık bir yatırım. 4’üncü ve 5’inci fazlarda otomotiv ve beyaz eşya üretiminde kullanılan yassı çelik üreteceğiz. Böylece toplam 6-6.5 milyar dolarlık yatırımla yıllık üretim kapasitemiz 8.5 milyon tona çıkacak. Şu anda 500’ü Türk 3500’ü Cezayirli toplam 4000 çalışanımız var. Her etapta ilave 2000-2500 ek istihdam oluşacak” diye konuştu.
TÜRKİYE-CEZAYİR İLİŞKİLERİNE KATKI SAĞLADI
Fuat Tosyalı, Oran Havalimanı’ndan fabrikaya geçerken inşaatına 19 yıl önce başlanan ve henüz tamamlanmayan ek havalimanı terminaline dikkat çekti ve kendilerinin ilk çelikhaneyi 19 ay gibi rekor sürede bitirdiklerini vurguladı. Tosyalı, fabrikanın açılışıyla ilgili bir anekdot da paylaştı:
“2013’ün Nisan sonuydu. O dönem Cezayir başbakanı fabrikayı açmaya geldi ve ‘burayı ne kadar sürede yaptın’ diye sordu. ‘19 ayda yaptık’ dedim. Şaşırdı ve memnun oldu. ‘Sayın Erdoğan’la birlikte açmak isterim burayı’ dedi. Açmadan gitti. 5 Haziran’da birlikte açılış yaptılar. Sonrasında burası, Türkiye-Cezayir ticari ilişkilerinin odak noktası oldu. Bizim varlığımızın etkisiyle Türkiye’den Oran’a uçuş haftada 3’ten 55’e kadar çıktı.”
SIRADA ANGOLA VE SENEGAL VAR
Fuat Tosyalı ayrıca şu bilgileri paylaştı:
Cezayir’de bu yılki hedef 2.5-3 milyar dolar arası bir ciro. Bunun 1 milyar doları da ihracat olacak. Geçen sene 2 milyar dolara yakın ciro yaptık. 25-30 ülkeye ihracat yapıyoruz. İhracatta Avrupa, Batı Afrika, Amerika öne çıkıyor. Bizim sektörde navlun fiyatları çok önemli. Burası bütün pazarların ortasında bulunuyor. Afrika’da Senegal ve Angola’da yatırım yapmaya başladık. Angola’da, çok yüksek rezerve sahip madenlerimiz var. Brüt satışına başladık. Sonraki aşamalarda ise işlenmiş maden ve işlenmiş çeliğe geçeceğiz. Yani fabrika kuracağız.
TEK KAYNAĞA BAĞIMLI DEĞİLİZ SAVAŞ ETKİLEMEDİ
Hammaddeyi 4-5 kaynaktan alıyoruz. Bunlardan ikisi Rusya ve Ukrayna’ydı. Sadece o 2 kaynağa bağlı olmadığımız için hemen diğer kaynaklara dönüş yaptık. Hammademiz Afrika-Moritanya, Brezilya ve Türkiye’den geliyor. Türkiye’den alımımızı artırdık. Şu an zenginleştirme tesisimiz olduğu için düşük tenörlü (cevherdeki demir oranı) maden alabileceğiz. Zenginleştirme tesisimiz (içindeki metelizasyon oranı yükseltiliyor) muazzam bir zamanlamayla 15 Nisan gibi faaliyete geçecek. Tosyalı Algerie, yıllık 2.5 milyon ton kapasite ile dünyanın en büyük DRI (Direct Reduce Iron) üretim tesislerine ve DRI ile çalışan dünyanın en büyük ark ocağına sahip. İkincisini de kuruyoruz. Hem hurdadan hem de DRI ile çelik üretimi yapıyoruz.
CEVHERİ LİMANDAN TAŞIRKEN 1 GRAM TOZ ZİYAN OLMUYOR
Tesisi kurduktan sonra cevheri limandan taşırken çok zorlandıklarını ifade eden Fuat Tosyalı, “Limanla fabrika arası 13 kilometre. Toz cevheri kamyonlarla taşıdık. Onlar da yola döke saça getiriyordu. Günde 10 bin ton taşıyamıyorduk. Sonra devletle anlaşarak 200 bin ton gemi yanaşabilen liman yatırımı yaptık. 2021’de 200 milyon dolar yatırımla limandan fabrikaya uzanan kapalı konveyör hattını (bant üzerinde taşıma) devreye aldık. Günlük 96 bin ton taşıma kapasitesine ulaştık. Bugün 170 bin tonluk bir gemi 2 günde boşaltılıyor (saatte 4 bin ton), 1 gram kaybımız olmuyor.”
KATMA DEĞER NASIL OLUŞUYOR?
Örneğin; maden 100 dolara alınıyor.
Onu pelet keki yapınca 120 dolar,
Pelet yapınca 150 dolar,
Zenginleştirince 210 dolar,
DRI yapılınca 350 dolar,
Sıvı çeliğe dönüşünce 550 dolar,
İnşaat demiri yapınca 800 dolar oluyor.
