Giriş
Bebek heyecanıyla özellikle de ilk bebek beklenirken alışveriş çılgınlığına kapılmayan anne-baba neredeyse yoktur. Kıyafetler, oyuncaklar, çocuk odaları... Plansız yapılan hazırlık ve harcamalar bu heyecanı gölgeleyebilir. Planlı alışveriş, fiyat takibi, marka takıntısından kurtulma, bazı ürünlerde arkadaşlardan ve akrabalardan destek alma gibi alternatifler özellikle ‘devir, tasarruf devri’ dediğimiz bugünlerde, bütçe yapmanın altın kuralları arasında yer alıyor.
En hızlı büyüyen pazar
Her yıl ortalama 1.2 milyon bebeğin doğduğu Türkiye’de çocuk ürünleri pazarı düzenli olarak gelişiyor. Yıllık yüzde 20-25 büyüyen sektörün iş hacmi de 2 milyar doları aşmış durumda. Çocuklar için en fazla harcama yeni doğanlar için yapılıyor. Bebek bezleri, kıyafetler yani tekstil, mamalar, oyuncaklar, çocuk odaları için alınan mobilya ve aksesuarlar, çocuk arabası, puset... Daha aklınıza gelmeyen bir çok ürün. Bunların hepsi maliyet ve aile gelirinden önemli bir bölüm bu giderlere ayrılıyor. O zaman bazı değişikler yapmalı ve bütçeyi aşan harcamalara alternatifler bulmalı. Peki nasıl? Bu kapsamda işinizi kolaylaştıracak detayları derlemeye çalıştım.
Mobilya ve eşyalar: Spotçulara göz atın
Mobilya ve eşyalar hususunda çok değişik alternatifler söz konusu ve tamamen bütçenizle ilgili. Her ne kadar bütçe yeterli olsa da gereksiz harcamalardan uzak durmalı. Bu eşyalardan en önemlisi, bebeğinizin sıklıkla zaman geçireceği beşiktir. İlk başlarda zamanının çoğunu uyuyarak geçiren bebek için yatak rahatı önemli. Burada kalite ön plana çıkabilir. Ancak bebek odasına alınacak diğer mobilyalarda (giysi dolabı, komodin gibi) ucuz alternatiflere de bakın. Hatta spotçularda da araştırma yapın. Her şeyi odaya tıkmayın. Etrafınızda anne olmuş kişilerin tecrübelerinden yararlanın.
Bebek bezleri: Fiyat/adet oranı her zaman doğruyu söyler
Ekonomik paketler
Pahalı ürün ‘daha kaliteli’ anlamına gelmiyor. Bu algıdan kurtulun. En sık tüketilen ve para harcanan konuların başında bebek bezleri yer alıyor. Kendi bebeğinize en uygun bezi ‘küçük paketler halinde’ alıp deneme yaparak bulabilirsiniz. En uygun bezi bulduktan sonra çocuğunuzun kilosuna göre ekonomik paketler alabilirsiniz. Bez alırken mutlaka şu hesabı yapın: FİYAT/ADET=? (fiyatı adede bölün). Buradan çıkacak sonuca göre bez paketlerini alabilirsiniz. Her marka pakete farklı adette bez koyduğundan bu hesap oldukça işinize yarayacaktır.
Online seçenekler
Pakette adedin çok olmasına aldanmayın. Mutlaka adet fiyatını tespit edin. Bezde ucuzunu bulunca ihtiyacınız kadarını toptan alın. Örneğin; aynı ölçüdeki bez adetlerinde 30 kuruş fark olabiliyor. Bu da 240 adette 72 lira fark anlamına geliyor. Adet fiyatları küçük gibi ama toplamda fiyat dişe dokunur cinsten. Bu yüzden bebek bezinde ‘fırsat avcısı’ olmanızda fayda var. Online alışveriş siteleri bu açıdan zengin seçenekler sunuyor. Üstelik dev paketlerin ücretsiz kargo ile kapınıza kadar gelmesi, zaman ve benzin israfını da önlüyor.
Birikim: Hızlı büyür yarını da düşünün
Bebeğiniz için harcama yaparken geleceği de planlayın. Bebeğiniz büyürken, ihtiyaçlarının da büyüyeceğini unutmayın ve tasarruf planınızı buna göre yapın. Birikim hesabı ve Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) gibi tasarruf yöntemleri uzun vadede bütçenize önemli destekler sağlayacaktır. Az da olsa birikim yapın ve iyi yönetin. Damlaya damlaya göl olur...
Mama: Hazırının aynısını yapabilirsiniz
Bebeğiniz 6 ay boyunca hiçbir şey yemeden yalnızca anne sütü ile beslenebilir. Yani herhangi bir takviye gıdaya ihtiyaç duymaz. Bu açıdan emzirmek, tasarruf etmek için de bir yöntemdir. Mama fiyatları oldukça artmış durumda. Tamam pratik ve kolay bir yöntem. Ancak, bütçe yapmak istiyorsanız taze meyve ve sebzeleri alarak benzer karışımları evde siz de elde edip blender’dan geçirip püre haline getirdikten sonra porsiyonlara bölüp dondurup saklayabilirsiniz.
Devlet desteği
Devlet ilk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira destek veriyor. Başvuru Aile Bakanlığı İl Müdürlüklerine, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. Sigortalı anne veya baba SGK’dan 202 lira da süt parası alabilir.
Hamilelikte alışveriş: İlk günden hepsini almayın
Anne, heyecanla ilk günden bebeğin tüm ihtiyaçlarını almak ister. Ancak burada acele etmeyin, bebek doğmadan her şeyi almaya çalışmayın. Planlı alışveriş için 8-9 ay gibi uzun bir dönem var. Tasarrufun en iyi yöntemlerinden biri ihtiyaç listesi hazırlamak. Böylece gereksiz masraftan kaçınmış olursunuz. Alışverişlerinizi ihtiyaç doğdukça yapmaya özen gösterin. Aksi halde gereksiz birçok şeyi almanız kaçınılmaz.
Kıyafetler: Marka takıntısından kurtulun
Ailelerin en çok harcama yaptığı kalemlerden biri kıyafetler. Ancak bebekler o kadar hızlı büyüyor ki 2 ay giydiğini 3’üncü ay giyemiyor. Bu yüzden kıyafetlere servet dökmeyin
- İhtiyaç kadar kıyafet alın.
- Kıyafetlerin daha uzun süre kullanılması için beden olarak 1-2 ay büyük olanları tercih edebilirsiniz.
- Yeni doğan bebeğin en sık giyeceği kıyafet ‘tulum’. O yüzden hassas cildine zarar vermeyecek kumaşlardan üretilmiş tulumlardan alın.
- Paylaşım tam da bu günler için! Yakın arkadaşınızın veya akrabanızın büyüyen çocuklarına ait kıyafetleri istemenizi de öneririm. Çoğu da ilk günkü kadar yeni ve kullanışlı olur. İyice yıkayıp gönül rahatlığıyla kullanın.
- İkinci el kıyafetlere burun kıvırmayın. Sırf bu amaçla açılmış alışveriş siteleri var.
- İndirimleri sıkı takip edin, internet avantajını kullanın.
- Fiyat karşılaştırın ve marka takıntısına son verin.
Oyuncaklar: Az ama ilgisini çekeni alın
Ailelerin abarttığı konulardan biri de oyuncaklar. Çocuk odaları oyuncak dolu. Çocuğun gelişimine destek olacağı düşünülen tüm oyuncaklar eve taşınıyor. Maalesef bunlar kısa sürede raflardaki tozlu yerini alıyor. Paranız da boşa gidiyor. O nedenle çok fazla değil, bebeğin ilgisini çeken oyuncakları alın. Uzmanlar da az oyuncağın daha faydalı olduğunu savunuyor. Bazı büyük oyuncaklar, yürüteçler ikinci el olarak alınabilir. Akraba ve arkadaşlardan bu konuda destek istenebilir.
Bebek arabası, puset: 'İkinci el'den çekinmeyin
Bebek arabaları, puset, mama sandalyesi ve bebek mobilyasına yüksek meblağlar ödenir. Sıfırını almak zorunda değilsiniz. Az kullanılmış ikinci el seçeneklerini mutlaka sitelerden araştırın. Tekstil kısmı makinede yıkanabilir. Hijyen kaygısı taşımadan gönül rahatlığıyla alabilirsiniz. Fiyatta yüzde 60-70 avantajınız olur. Ama 'sıfırını alırım' derseniz, sizin de ikinci el olarak satmanız mümkün. Bebek arabası alırken oto koltuğu, ana kucağı dahil 2’li veya 3’lü setleri tercih edin.
