Giriş
Mutfağın en çok kullanılan ve kesintisiz çalıştığı için en çok enerji harcayan beyaz eşyası buzdolabı, güvenli gıda tüketimi için vazgeçilmezimiz. Her gıda ürününün çok kıymetli olduğu, enerji maliyetlerinin arttığı bir dönemde bu cihazı çok dikkatli kullanmalı, içine koyulacak gıdaları da belli kurallara göre yerleştirmeliyiz. Özellikle sıcakların tavan yaptığı şu günlerde doğru hamleler yapılırsa hem gıdaların ömrü uzar hem de enerjiden tasarruf edilir. İşte işinize yarayacak buzdolabı kuralları...
SICAKTAN KORUYUN TÜKETİMİ AZALSIN
1- Buzdolabınız güneş görüyorsa mutlaka önlem alın. Güneş alan pencere önüne veya dışarıdan güneş aldığı için ısınan duvarla bitişik yerleştirilen buzdolabı hem daha çok çalışıp enerji tüketir, hem de dolap iç ısısı istenen seviyede uzun süre kalmaz.
2- Buzdolabının yerine karar verirken, arkasındaki ve yanlarındaki duvara çok yakın olmamasına dikkat edilmeli. Böylelikle arka tarafta motor ve elektrik aksamı kaynaklı ısı birikmez. Ayrıca buzdolabı daha fazla çalışmak zorunda kalmaz.
3- Buzdolabı, fırın ve bulaşık makinesi gibi ısı yayan beyaz eşyalardan en az 30-40 santim uzakta yer almalı.
4- Özellikle yazın pişen yemekler bozulacak endişesiyle soğumadan buzdolabına koyulur. Ancak sıcak yiyecekleri buzdolabına koymak içerideki ısıyı yükseltir ve diğer yiyecekler de zarar görür. Enerji kaybı da cabası.
SIK AÇILAN KAPILAR
5- Buzdolabında en çok enerji sarfiyatı dolap kapağının sürekli açılıp kapanmasından kaynaklanıyor. Şu anda 30 santigrat dereceleri aşan hava sıcaklıkları var. Dolap kapağı açıldığı gibi soğuk hava sıcak hava ile yer değiştirdiğinden içeride ısı yükselir. Bu yüzden dolap daha uzun çalışır ve enerji tüketimi artar. Ayrıca sabit soğuklukta kalması gereken gıdalar da bu ısı değişiminden etkilenir. Bu nedenle dolap kapağını daha az aralıklarla açmalı, açılacaksa da hızlı hareket edilmeli.
6- Kapı lastikleri belli bir süre sonra sertleşip aşınabilir. Bu yüzden içerideki soğuk hava dışarı sızabilir. Eğer kaçak veya yıpranma varsa mutlaka tamir ettirin. Lastikle dolabın birleşme yerlerini temizleyin ki lastik havayı içeride hapsetsin ve kapı dolaba daha iyi tutunsun.
HAVA SİRKÜLASYONU ÇOK ÖNEMLİ
7- Buzdolabı hacim olarak yeterli olmadığında her köşesi kullanılır. Bu durumda dolap nefes alamaz. Bir başka deyişle içeride soğuk hava sirkülasyonu gerçekleşmez ve dolabın bir yeri soğurken diğer yeri yeterince soğuk olmaz. Bu da gıdaların bozulma sürecini hızlandırır. İçerideki havanın soğuk kalması için özellikle üfleme kanallarının önünü açık bırakın ve hava dolaşımının olmasını sağlayın.
8- Buzdolabını yılda 2-3 kez temizlemek, buzlukları buzlanmadan arındırmak gerekir. Bu şekilde hem dolabın içi temiz kokar hem de diğer gıda sızıntı ve atıklarından dolayı çapraz bulaşma kaynaklı gıda bozulmaları önlenmiş olur.
YİYECEKLERİ DOĞRU KONUMLANDIRIN
9- Pişirdiğiniz veya taze-çiğ gıdaları uygun raflara koyarak dahi bütçenize katkı sağlarsınız. Öncelikle buzdolabını yaz aylarında 4 veya altında, buzluk bölümlerini ise -18 santigrat derece seviyelerinde ayarlayın.
10- En üst raflar dolabın en sıcak kısımlarıdır. Altlara gittikçe soğur. Çünkü soğuyan hava ağırlaşır ve aşağı çöker. Bir yiyeceği ne kadar yüksek derecede pişirmek gerekiyorsa o kadar alt raflarda tutmalı. Bu durumda örneğin; tavuk en alta, önceden pişmiş sadece ısıtmak gereken bir yemek en üst rafa koyulabilir. Pişmiş ürünleri çiğ ürünlerden mutlaka uzak tutun.
11- Tavuk, kıyma, balık, kuzu veya sığır eti gibi çiğ etler ile paketlenmiş ürünleri (dondurulmuş olanlar hariç) alt raflarda ve gıdalardan uzak muhafaza edin.
12- Sebzeyi, meyveyi ve eti aynı rafa kesinlikle koymayın. Bu ürünlerin aynı rafta olması birinden diğerine ‘bakteri’ geçişini sağladığından (çapraz bulaşma) bozulmaya yol açar. Bu detayı sakın atlamayın!
13- Etleri buzdolabında saklarken mutlaka altına bir tabak koyun. Böylelikle suyu akarsa bütün buzdolabına bulaşmamış olur.
14- En çok tüketilen gıda ürünlerinin başında yumurta geliyor. Yumurtalar genelde kapak bölmelerinde tutuluyor. Bunun yerine yumurtayı kendi kartonuyla daha soğuk olan orta raflara yerleştirin. Taze süt için de aynı şey geçerli. Özetle hayvansal gıdaların daha soğuk ortamda tutulması uzun süre taze kalmasını sağlar.
15- Artan yemekleri ağzı açık kapla dolaba yerleştirmeyin. Hem koku yapar hem diğer ürünlerin bozulmasına neden olur.
HEMEN KULLANILMAYACAKSA DONDURUCU BÖLÜMÜNE
16- İhtiyaçtan fazla ve 2-3 gün içinde tüketilemeyecek çoklukta alınan kıyma ve eti hemen parçalara ayırıp buzdolabı poşetlerine koyarak derin dondurucuya ya da buzluk bölümüne koyun. İhtiyaç halinde 1 gün önce buzdolabının alt rafına alarak çözdürün. Bu havalarda eti mutfakta veya güneş alan sıcak odalarda çözdürmeye çalışmayın.
17- Şarküteri ürünlerinin de diğer ürünlerle etkileşimde olmayacak şekilde kapalı alt bölmelerde veya daha soğuk orta-alt bölmelerde tutulması gerekiyor.
18- Buzdolabı kapısı dolabın ‘en az soğuk’ yeri. Bu yüzden kapıyı soslar, turşular ve bozulmayan içeceklere ayırın. Tereyağı da burada durabilir.
19- Sebze ve meyveyi buzdolabında ayrı yerlere koyun. Elma, armut ve kavunları saklama konusunda dikkatli olun. Çünkü bu meyvelerin ürettiği ‘etilen gazı’ diğer ürünlerin hızla olgunlaşıp bozulmasına neden olur. Bu yüzden elmaları ağzı kapalı bir buzdolabı poşetinde, gerekirse evinizin serin bir yerinde muhafaza edin.
20- Birlikte kullandığınız malzemeleri bir arada tutun. Örneğin, peynirleri bir kutuya, sosları başka kutuya koyun.
GÖZ ÖNÜNDE OLURSA UNUTMAZSINIZ
21- Görünür kılmak, buzdolabındaki yiyecekleri zamanında kullanmak için yapabileceğimiz en önemli şey. Çoğu gıda görülmediğinden unutulup çöpe gidiyor.
22- Bugünlerde farklı buzdolaplarının farklı özellikleri, bölümleri olabiliyor. Hangi çekmecede hangi malzemeleri tutmalı, buzdolabının en soğuk yeri neresi mutlaka öğrenin.
23- Buzdolabı çekmecesi genelde nem kontrollü olduğundan sebze, meyve ve yeşillikleri saklamak için kullanılır.
24- Buzdolabınızda tatil modu varsa, tatile çıkmadan soğutucu bölmesinde hiçbir gıda bırakmayarak bu modu kullanabilir ve enerji tasarrufu sağlayabilirsiniz. Bu modda soğutucu bölmesi dışındaki kısımlar çalışmaya devam eder.
25- Soğutucu veya dondurucu bölmesine tek seferde çok fazla oda sıcaklığında ürün yerleştiriliyorsa, hızlı soğutma modu özelliği varsa kullanın.
DONDURURKEN DİKKAT
26- Gıdaları dondururken ufak porsiyonlar halinde dondurun. Böylece ihtiyacınız kadarını çözdürebilirsiniz.
27- Dondurma gibi çabuk eriyen yiyecekleri buzluğun kapısına koymayın.
28- Kalabalık bir buzluğunuz varsa yiyecekleri kategorilere ayırın. Kıyma, tavuk, et bir yerde; meyveler başka yerde olsun.
29- Buzdolabında olduğu gibi, buzluğunuzu çok doldurmamaya dikkat edin ve malzemelerin arasında yer bırakın, hava dolaşımı sağlansın.
30- Dondurulmuş olarak alınan ürünleri hemen buzluğa yerleştirin. Yiyeceğiniz zaman ihtiyaç kadar çıkarın.
