Giriş
Gıda israfının yüzde 61’ini evlerimizde yapıyoruz. Taze taze aldığımız sebze ve meyveler buzdolabı raflarında solup gidiyor. Ekmekler tüketilmediği için bayatlıyor ve küfleniyor. Sonuç çöp! Oysa evimize kadar girmiş bu gıdalar çöp olurken, dünyada 690 milyon insan açlık çekiyor. Daha dikkatli olup gıdamıza sahip çıkalım!
19 MİLYON TON...
Dünyada gıda israfıyla ilgili bir artış var. Türkiye’de 19 milyon ton gıda çöpe gidiyor. Bu, yaklaşık 600 bin kamyona denk geliyor. Bir başka deyişle üretilen gıdanın beşte biri israf ediliyor. Çöpe giden her gıda, üretimi için harcanan enerji, toprak, su, emek gibi kaynakların da israfı anlamına geliyor. Ülkemizde gıda israfının sadece yüzde 2 azaltılması halinde yaklaşık 10 milyar liralık tasarruf edilebileceği hesaplanıyor.
TÜYOLARI TAKİP EDİN
Tarım ve Orman Bakanlığı bu kapsamda ‘Gıdanı Koru, Sofrana Sahip Çık’ sloganıyla yola çıkarak ülke çapında dev bir kampanya başlatmıştı. Bu kapsamda 790 bin kişi gıdasını israf etmeyeceğine dair söz verdi ve 664 milyon liralık israf önlendi. Kampanyaya ait ‘gidanikoru.com’ internet sitesinde ve ‘@GIDANIKORU’ Twitter adresinde tüketicilerin işine yaracak bilgiler paylaşılıyor. Çok işinize yarayacak bu pratik önerileri sizin için derledik.
SOĞUK SUDA CANLANIR
- Ispanak göründüğü kadar dayanıklı bir sebze değil. Aldıktan sonra 2-3 gün içerisinde tüketilmesi gerekiyor. Bilinçli olun, tüketeceğiniz kadar ıspanak alın. Fazla aldıysanız dondurarak saklayın.
- Pırasa yapısı gereği çok hassas bir sebze. Aldıktan hemen sonra tüketmek gerekir. Eğer ilerleyen 1-2 günde tüketecekseniz sebzeliğin hava alan bir bölmesinde saklayabilirsiniz.
- Arta kalan, pörsümeye başlayan tüm yeşilliklerinizle otlu omlet yapabilirsiniz.
- Marulu israf etmemek için yıkadıktan sonra iyice kurutarak saklayın. Solmuş marulları ortalama 20 dakika boyunca çok soğuk suda bekleterek canlandırabilirsiniz.
- Kereviz ve havuçları temizledikten sonra doğrayıp su dolu bir kavanozda saklayarak dayanma sürelerini uzatabilirsiniz.
- Taze sarımsağı evde saklamanın en kolay yolu oda sıcaklığında, file torbalarda, kuru ve karanlık yerlerde muhafaza etmektir.
ÇEREZ GİBİ TÜKETİLEBİLİYOR
- ‘Sadece 1 kabak, 1 patlıcan, 1 patates’ diyerek sebzelerinizi israf etmeyin. Bu üç farklı sebzeden koca bir kase cips yapabilirsiniz. İncecik doğradığınız sebzeleri fırınlayarak cipsinizin keyfini çıkarın.
- Sonbahar denilince aklımıza bal kabağı geliyor. Bal kabağının çekirdeklerini yağ ve tuzla 150 derecede fırınlayarak harika bir atıştırmalık yapabilirsiniz.
- Bir patatesi üretmek için 25 litre suya ihtiyaç var. Bu yüzden püre yaparak, fırınlayarak, kızartarak ve haşlayarak israfı önleyebilirsiniz.
- Patatesin filizlenmesini engellemek için; patatesi sakladığınız poşete, kutuya ya da dolaba birkaç tane yeşil elma atın.
MANDALİNAYI NEMDEN KORUYUN
- Mandalinayı satın aldıktan sonra poşetten çıkarıp hava alan bir kapta, buzdolabında saklayın. Poşette nem birikmesini engellerseniz mandalinanın hızlı bozulmasını önlersiniz.
- Mevsim meyvelerinden ayva, nemi sever. Ayvayı buzdolabının sebze-meyve kısmında uzun süre saklayabilirsiniz.
- Dolabın derinliklerinde tüketilmeyi bekleyen portakallarınızı, lezzetli bir reçele dönüştürerek kahvaltılarınızı tatlandırabilirsiniz.
- Üzüm de nemi seven bir meyve ancak daha uzun süre taze kalmasını istiyorsanız onun için en uygun yer buzdolabının meyve sebze kısmıdır.
- Bir avokadoyu üretmek için 283 litre su gerekiyor. Bu yüzden israf etmemek için elinizden geleni yapın. Tüketemediğiniz yarım avokadoyu buzdolabında kaderine terk etmektense çekirdekli yarısını su dolu bir kapta tamamen su içinde kalacak şekilde saklayın.
- Buzdolabının kapağını her açıp kapadığımızda ısı değişimi meydana geliyor ve bu ısı değişimine maruz kalan yumurtaların yapısı bozulup raf ömürleri kısalabiliyor. Bu yüzden yumurtaları buzdolabının kapak kısmında değil, orta raflarında saklayın.
KALAN EKMEKLER BUZLUĞA
- Türkiye’de günde 6 milyon, yılda 2 milyar adet ekmek israf ediliyor. 1 yılda yapılan ekmek israfıyla aynı zamanda 1 milyar metreküp su da israf ediliyor. Bu, İstanbul’un ortalama bir yıllık su ihtiyacı anlamına geliyor. Yiyebileceğinizden fazla ekmeği sofranıza getirip bayatlamasına izin vermeyin. Kalan ekmeği buzlukta saklayın, ihtiyacınız olduğunda ısıtarak tüketin.
- Artan birçok gıdayı dondurduktan sonra tüketmek için saklayabilirsiniz. (Çorbaya tuzu fazla attıysanız az miktarda süt ilave ederek çorbanın kıvamını bozmadan tuz yoğunluğunu azaltabilirsiniz.
ŞEKLİ BOZUK DİYE BURUN KIVIRMAYIN
- Hasat aşamasında bazı gıdaların ezilmesi ve bu nedenle daha satılmadan çöpe atılmasına ‘gıda kaybı’ deniyor. Reyonda bulunan meyvelerin taze olanlarından birkaçının yalnızca şekli bozuk olduğu için satılamaması ise ‘gıda israfı’ anlamına geliyor. Birçok meyve ve sebze dış görünüşünden dolayı dışlanıyor, çoğu zaman stand’lara gelmeden israf oluyor. Dışının değil, içinin güzelliğine önem vererek gıda israfını önleyebilirsiniz.
- Son tüketim tarihi geçmiş gıda kesinlikle tüketilmemeli. Tavsiye edilen tüketim tarihi geçmiş gıdanın tadında, görüntüsünde ve kokusunda bozulma yoksa tüketilmeye devam edilebilir.
