Giriş
VAR Faiz oranları birçok değişkenden etkileniyor. Enflasyon, paranın zaman (fırsat) değeri ve özellikle Merkez Bankası’nın para politikaları piyasada oluşan faiz oranları üzerinde belirleyici oluyor. Merkez Bankası son 4 ayda politika faizini (1 hafta vadeli repo ihale faizi) yüzde 8.5’ten yüzde 30’a çıkardı. Faiz artırımı ve TL’yi teşvik stratejisi kapsamında atılan adımlarla, özellikle Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) dönüşlerde bankaların sunduğu TL mevduat faizleri yıllıkta yüzde 42-45 bandına çıktı. Yani TL’nin cazibesi arttı.
SEPETLERDE BELLİ ORANDA OLMALI
Faizlerin geldiği seviye sabit ve garanti getiri arayışında olanların, tasarruflarını TL vadeli mevduata kaydırmasında etkili oluyor. Faizlerin önümüzdeki 1 yıl boyunca yüksek kalacağı öngörülüyor. Dolayısıyla birikimlerin en azından belli bir kısmının vadeli mevduatlarda değerlendirilebileceğini söyleyebiliriz. TL vadeli mevduatta genelde 32-45 gün vadeler tercih ediliyor. Buna karşılık para piyasası (TL) fonları ile serbest fonlar (TL), günlük getiri sunduklarından kısa vadeli garanti yatırımı sevenlerin radarına giriyor. Getirisi de aylık mevduatı aratmıyor.
AYLIK MI, YILLIK MI BAĞLANMALI?
TL vadeli mevduatın sunduğu getiriyi hesaplarken zamanlama çok önemli. Bir başka deyişle parayı 1 yıl boyunca aylık vadeli hesapta değerlendirmekle, 1 yıllık vadeli hesap açmak arasında fark var. Bunu biraz daha açalım. Örneğin; 100 bin liranızı yüzde 45 faizle 1 yıl vadeli hesaba yatırmış olun. 1 yılın sonunda yani 365 günün bitiminde bu anapara 45 bin lira faiz geliri sağlar. Oysa aynı parayı, aynı faiz oranıyla 1 aylık mevduatlar halinde 12 ay boyunca çevirmek 55 bin 445 lira faiz kazancı sağlıyor. Yani 1 yıl için sabit yüzde 45 olan faiz geliri, yüzde 55’in üzerine çıkıyor. Buna ‘bileşik faiz mucizesi’ diyoruz.
HER PERİYOTTA ANAPARAYA EKLENIYOR
Bileşik faiz, bir yatırımın vadesi boyunca kazandığı faizin elde ettiği getiriyi gösteriyor. Bu şekilde ilk dönemde elde edilen faiz anaparaya dahil ediliyor ve bu toplam tutardan yine faiz geliri elde ediliyor. Yani aslında faiz gelirinden ekstra faiz geliri sağlanır. Böylece birikim kartopu gibi büyüyor ve faiz sabit kalsa bile anapara büyüdüğü için her periyotta getirisi artıyor. O yüzden 6 ay veya 1 yıl vadede ele geçecek para ile aynı sürede günlük veya aylık devreden hesaplardan sağlanacak kazanç arasında makas oluşuyor. Tabi ki bu durumda kısa vadeler avantajlı oluyor. Bu vadeleri tercih ederken bankaların faiz oranlarını dikkatle incelemekte fayda var!
İŞTE AYLARA GÖRE KURUŞU KURUŞUNA HESAP
Bileşik faizin kerametini bir başka örnekle açıklayalım. Diyelim ki bankanız elinizdeki 1.000 lirayı 1 aylık mevduatta tutmanız karşılığında yüzde 40 faiz teklif ediyor. Bu durumda 1.000 liranız karşılığında aylık getiriniz 33.3 lira olur. Bu kazancı her ay ilk yatırdığınız paraya eklemeye devam ederseniz 12 ayın sonunda 482 lira kazanç sağlarsınız. Aynı parayı ‘1 yıl dokunmayacağım’ deyip yıllık mevduata yatırmış olsaydınız kazancınız 400 lira olacaktı.
