Giriş
Merkez Bankası’nın aldığı önlemlerle birlikte faizlerdeki artış, Kur Korumalı Mevduat’tan (KKM) çıkışı hızlandırdı. Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, TL dönüşümlü KKM’de vadesi gelenlerin yüzde 50’sinin, döviz dönüşümlü KKM’de ise vadesi gelenlerin yüzde 6’sının TL mevduata geçtiğine dikkat çekerek, “Bunda iki faktör etkili oldu: 1 İstikrara müşterilerimizin bakışı. Buradan anladığım şey kurların daha stabil ve sakin hareketi. 2 Bizlerin verdiği faiz oranlarının piyasa gerçeğine yaklaşması (yüzde 40-45). Böyle devam ederse 1 yıl içinde KKM’nin yüzde 50’den fazlasının liralaştığını görebiliriz” dedi.
Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulaması, döviz piyasalarında oluşan panik havası ve yüksek oynaklık sonucu Aralık 2021’de devreye alınmıştı. Bu hesaba parasını yatıranlar, döviz faizin üzerinde artarsa fark alabiliyor. Eğer döviz düşerse veya sabit kalırsa faiz geliri elde edebiliyor. KKM’nin bu risksiz yapısı birçok tasarruf sahibinin o dönemde bu hesaba yönelmesinde etkili olmuştu. KKM’deki birikim hızla artıp 14 Ağustos haftasında 3.4 trilyon lirayla rekor kırınca Merkez Bankası, TL’yi teşvik için devreye girmişti.
PEŞ PEŞE ÖNLEMLER DEVREYE GİRDİ
TL mevduatı özendirmek için ağustos itibarıyla alınan önlemleri kısaca hatırlayalım... Önce bankalara ek yükümlülükler getirildi ve KKM hesaplarının TL mevduat hesaplarına dönüştürülmesi için hedefler koyuldu. Bu hedefe ulaşamayan bankalar düşük faizli ve uzun vadeli tahvil almak zorunda kalıyor. Ardından 6 aya kadar olan KKM mevduatlar için zorunlu karşılıklar 10 puan artırılarak yüzde 15’ten yüzde 25’e çıkarıldı. Yani bankalar, KKM hesaplarında tutulan paralar için Merkez Bankası’nda daha fazla nakit tutacak.
ASGARİ FAİZ ZORUNLULUĞU KALKTI
Bankaların aylık TL payı artış hedefi de yüzde 2’den yüzde 2.5’e yükseltildi. Yani bankalardan TL mevduatı yüksek faizle teşvik etmeleri istendi. Son olarak TL dönüşümlü kur korumalı hesaplarda asgari faiz zorunluluğu kaldırıldı. KKM’de asgari faiz oranı politika faizi (şu anda yüzde 30) olarak uygulanıyordu. Bu kararla, bankaların TL dönüşümlü kur korumalı hesaplara politika faizinin altında faiz verebilmesinin önü açıldı. Şu anda bu faiz yüzde 20-25 civarında uygulanıyor.
DOĞRU POLİTİKALARIN BİR SONUCU
Art arda atılan bu adımların sonuçları hızla görülmeye başlandı ve vadesi gelen KKM hesaplarında kısa sürede 100 milyar liranın üzerinde çözülme oldu. KKM’deki çözülmelerin beklentilerinin üzerinde olduğuna dikkat çeken Garanti BBVA Genel Müdürü Recep Baştuğ, “Sektörde KKM payının aşağı gittiği çok net. Bizde TL dönüşümlü KKM’den vadesi gelenlerin yüzde 50’si, döviz dönüşümlü KKM’den vadesi gelenlerin yüzde 6’sı standart TL mevduata dönmeye başladı. Uygulanan politikalar bu istikamette gittiği müddetçe bu oran artacak. Bize göre kurda ani hareket olmaz ve sakin seyir sürerse, 1 yıl sonra dövizden dönüşümlü KKM’nin yüzde 50’den fazlasının TL’ye döndüğünü görürüz. Bu oranı yakalarsak sonrası daha kolay olur” dedi.
DÖNÜŞÜMDE TEMPOYU ARTIRAN 2 ÖNEMLİ NEDEN
KKM’nin yaklaşık yüzde 30’u TL kaynaklı, yüzde 70’i yabancı para (döviz) kaynaklı. Döviz dönüşümlü KKM’den TL vadeliye geçişin başlarda yüzde 1’lerde olduğunu belirten Recep Baştuğ, şu detayları paylaştı: “Hem Merkez Bankası’nın doğru regülasyonları etkili oldu hem oradaki tempo arttı. Temponun artmasında iki faktör etkili: 1-Kurların daha stabil ve sakin hareketi. 2-Bizlerin verdiği faiz oranlarının piyasa gerçeğine yaklaşması. Bugün enflasyonun yüzde 60 civarı olduğu bir yerde bizim yüzde 40-45 faiz vermemiz doğruydu. Yüzde 20-25 verseydik KKM’den dönüş bu kadar olmazdı. Doğru faizi verdik, mevduat sahibi de istikrara güvendi. Güveninin neticesinde bu parayı TL’ye döndürdü.”
KREDIYE ULAŞMA SORUNU YOK HERKES UCUZ KREDİ İSTİYOR!
“Kredi yok”, “Krediye ulaşamıyoruz” eleştirilerini kabul etmediklerini ifade eden Recep Baştuğ, şunları söyledi: “Herkes ucuz krediye ulaşıma alıştı. Ama benim para maliyetim yüzde 50’ye ulaşmışken, yüzde 20 faizle kredi bekleyenler, krediye ulaşamayacaktır. Kredi var. Ucuz krediye ulaşamamak ile krediye ulaşamamak arasında ince bir çizgi olduğunu, ulaşamayanların da ucuza ulaşamadığını düşünüyorum. Memlekette bir şeyin fiyatı ucuz olmalı ki siz de ucuza alasınız.”
EKONOMİ YÖNETİMiYLE YAKIN İŞBİRLİĞİ
Ekonomi yönetimiyle her dönem şeffaf ve yakın işbirliği içinde olduklarını vurgulayan Recep Baştuğ, “Şu anda bizi çok iyi anlayan ve bu konuda bizimle aynı resmi gören bir yönetim anlayışı var. Merkez Bankası’nın, BDDK’nın, Maliye Bakanlığı’nın aldığı kararların, bizi sevk ettikleri yönün son derece doğru, alınan kararların da çok yerinde olduğunu düşünüyoruz. Bildiğim kadarıyla bankacı arkadaşlarım da, diğer bankalar da benzer görüşlere sahip. Biz hiçbir dönem, hiçbir regülatörle iletişim konusunda sorun yaşamadık dün de bugün de” diye konuştu.
ENFLASYON MUHASEBESİ
Baştuğ’un açıklamalarından öne çıkan diğer başlıklar şöyle:
Ortodoks politikalara kademeli bir geçiş söz konusu. Biz bu geçişi son derece pozitif ve doğru buluyoruz. Yerinde adımlar atıldığını görüyoruz.
Bankacılık olarak enflasyon aslında en çok bizi yoruyor. Çünkü enflasyona maruz kalan diğer şirketlerden farklı olarak; sabit yatırımlarımız düşük, bizim asıl sermayemiz para. Ve paranın tek korunacağı yer enflasyon kadar getiri elde etmek.
Biz 2022 yılının sonunda 58.5 milyar lira kâr elde ettik. İspanya’da bu kâr 10 milyar lira. Eğer Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulansaydı oluşacak olan kâr bu civardaydı.
Firmalar tarafında bir sıkıntı yok. Münferit şeyler yine olacaktır ama genel olarak orada bir sıkıntı beklemiyoruz.
