Giriş
Kış hazırlıkları, uzun soğuk günlerde sağlıklı ve lezzetli gıdalara erişim açısından çok önemli. Ayrıca, ağustos, eylül hatta ekim ayına kadar taze sebzelerle yapılacak hazırlıklar mevsim etkisi nedeniyle daha hesaplı oluyor. Üstelik bolca güneş gören yazlık sebzelerin tadı da vitamini de bu aylarda zirveye çıkıyor. Hiç vakit kaybetmeden imkanınız ölçüsünde hazırlıklara hemen başlayın.
REKOLTE ÇOK, FIYAT ARTIŞI SINIRLI
Kış aylarında fiyatı ateş pahası olan, yendiğinde ise tadı, tuzu olmayan sebze ve meyvelerin şimdi tam zamanı. Bazı ürünlerde bu dönemde rekolte fazlalığından dolayı fiyatlar nispeten daha ulaşılabilir durumda. Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, başta domates ve kuru soğanda arz fazlası nedeniyle fiyat düşüşü olduğuna dikkat çekti. Özellikle İzmir ve Bursa gibi salçalık domates üretimi olan illerde yüzde 30’lara varan artışlar söz konusu. Özetle kışlık domates ve sebze hazırlığı için tam zamanı.
EN HESAPLISI SEYYAR SATICI
Domates fiyatları her ne kadar tarlada 8-10 lira olsa da ek maliyetlerin de etkisiyle markette 30-40 lira bandında seyrediyor. Pazarda bu fiyatların 5-10 lira altını yakalamak mümkün. Örneğin; Çanakkale domatesi 20-25 lira seviyelerinde. Ancak pembe veya salkım domates pazarda 40 liralara fırlıyor. En hesaplı domates ise mahalle mahalle dolaşan seyyar satıcılarda bulunuyor. Onlar da 3 kilosunu 50 liraya satıyor. Yani kilosu 15 lira civarında. Zaman zaman zincir marketler farklı sebzelerde indirimler yapıyor. Fiyatlar özellikle hafta sonları takip edilmeli.
KABUKLARINI HIZLI SOYMAK İÇİN DİKKAT!
40 SANİYE SICAK SU YETER
Domateslerin, iri, içi kırmızı ve sulu olanını alın. Çanakkale domatesi bu anlamda tercih edilebilir. Domatesleri iyice yıkadıktan sonra kabuğunu soyun. Tek tek kabuğunu soymak istemiyorsanız alt tarafına bıçakla ‘X’ şeklinde çentik atıp kaynar suda 30-40 saniye kadar bekletin. Ardından domatesleri buzlu soğuk suya alın. Bu yolla kabuğu elinizle soyabilirsiniz. Domatesleri isterseniz küp küp doğrayın, isterseniz mutfak robotundan geçirip püre haline getirin.
PAKETLEMEDEKİ ‘İNCELİK’
Burada planlamayı nasıl kullanacağınıza göre yapın. Küp ya da püre haline getirdiğiniz domatesleri kullanacağınız miktarlarda buzdolabı poşetlerine poşetlere koyun. Ağzını kapatmadan önce poşetin üzerine elinizle hafif bastırarak paketi olabildiğince inceltin. Sonra içerisinde hava kalmayacak şekilde ağzını bağlayın. İnce kalıplar halinde dondurulan domatesler daha hızlı çözülür, zaman kaybettirmez. Paketlediğiniz domatesleri buzlukta veya derin dondurucuda saklayabilirsiniz.
KİŞİ BAŞI 100 KİLO CİVARI TÜKETİM
En uygun fiyatla en lezzetli kış hazırlığını yapmanın yolu araştırmadan geçiyor. Yani size en yakın yerden değil en ucuz yerden alışveriş yapmalısınız. Tatil dönüşü geçtiğiniz yörelere özgü sebzeleri de alabilirsiniz… Gerekli pazar araştırmalarını yaptıktan sonra beğenerek aldığınız sebzeleri kışa hazırlamak sanıldığı gibi zor değil. Özellikle domates vurgusu yapıyoruz çünkü yıllık kişi başı domates tüketimi 100 kilogramı aşıyor. 3-4 kişilik bir ailede 300 kiloya yakın domates tüketildiğini söyleyebiliriz. Neredeyse tüm yemeklerde domates kullanılıyor. Dolayısıyla bu üründe hem ekonomi hem lezzet çok önemli. Üstelik, ‘sezon sonu’ yaklaştığından tarımsal ilaçlama da daha az oluyor.
12 AYA KADAR DAYANIYORLAR
Domatesi kış için hazırlamak çok basit. Sebzelerin çoğu zaten kabuğu soyulup istenen boyutta kesildikten sonra çiğ olarak saklanabiliyor. Derin dondurucuda sebzeler 12 aya kadar hatta daha fazla dayanabiliyor. Kendim de bizzat bunu test ettim. Geçen yıldan kalan domates ve biberleri halen kullanıyorum. Üstelik lezzetlerinden de çok fazla bir şey kaybetmiyor. İhtiyaç durumunda, çözülmesini beklemeden yemek yaparken hemen çiğden kullanabiliyorsunuz. Böylece zamandan da tasarruf sağlıyor!
KONSERVEYİ SEVEN DE ÇOK
SAĞLIKLI BESLENME İSTEĞİ
Domatesleri çiğden dondurmak en kolay yol ama ülkemizde menemenlik konserve yapanlar da bir hayli fazla. Kullanım pratikliği ve lezzeti koruma açısından konserve son dönemde büyük şehirlerde en çok tercih edilen yöntemlerden biri. Marketlerde hazır doğranmış domatesler var. Ancak artık çoğu vatandaş sağlıklı beslenmenin yollarını da öğrendi. O nedenle hazır gıdalara daha mesafeli ve kendi el emeğiyle hazırladığı doğal gıdalara yöneliyor. İşte bu nedenle kendi konservesini de hazırlıyor. Peki konserve domates nasıl yapılır?
KAVANOZ TEMİZLİĞİ ÖNEMLİ
Yıkanıp kabuğu soyulan yemeklik domatesleri doğrayın ya da robottan geçirin. Sonra tencereye koyup kaynamaya bırakın (isteyen içine yeşil biber de atabilir). Yağ eklemeyin. Kaynamaya başladıktan sonra 3-4 dakika içinde rengi değişmeye başladığından ocağı kapatın. Artık istediğiniz ölçüde kavanozlara koymak için hazır. Konservede en çok dikkat edilmesi gereken kavanoz ve kapakların steril olması. Kavanozları ve kapakları kaynar suya koyup 10-15 dakika bekletin. Kaynatılan domatesleri 1-2 parmak boşluk kalacak şekilde doldurduktan sonra, 1 çay kaşığı tuz ekleyin ve kapağı da sıcak sudan aldığınız gibi kapatın. Kavanozu ters çevirip tepsiye koyun. 2 saat sonra kapak içeri doğru çukurlaşmış ve sızıntı yoksa konserveniz tamamdır. Serin yerde saklayın.
BAŞKA NELER DONDURULABİLİR?
* Barbunya: Fiyatı en çok cep yakan sebzelerden biri olan barbunyanın kilosu marketlerde 119 liraya kadar çıkıyor. Pazarda ve seyyar satıcılarda fiyat yarıya yani 50-60 liraya iniyor. Barbunyaları ayıkladıktan ve yıkayıp kuruladıktan sonra buzdolabı poşetine porsiyonlar halinde koyup dondurabilirsiniz.
* Taze fasulye: Markette kilosu 50 lira civarında. Seyyar satıcılarda ve pazarda da fiyatlar çok aşağıda değil ama 30-35 liraya bulunabilir. Fasulyeleri yıkayıp üzerindeki suyun kurumasını bekleyin. Ardından 1-1.5 santim boyutunda kesin. Porsiyonlar halinde hava almayan poşete koyup dondurun. Bu kadar.
* Patlıcan: Kabuklarını dilediğiniz şekilde soyup istediğiniz büyüklükte kesin. 2-3 dakika kızarttıktan sonra soğutup, poşetleyip dondurucuya atın. Oda sıcaklığında çözdürerek kullanabilirsiniz. Patlıcanlar közlenerek veya fırınlanarak da saklanabilir. Bunun için de poşetlemeniz yeterli.
* Biber: Taze köy biberi, kapya biber ya da sivri fark etmez. Yıkayıp kuruladıktan sonra içini açın. Çekirdeklerini temizleyin. Sonra ince ince yemekte kullanacağınız boyutta dilimleyin. Poşete doldurun ve dolaba atın. Dolmalık biberleri de içini temizleyip güzelce paketleyip dondurabilirsiniz. Bazı marketlerde 20 liraya dahi yeşil biber bulunabiliyor. Ancak ortalama fiyatı 40-50 lira. Seyyarda 25 liraya kadar düşüyor. Fiyat dedektifi olan, fırsatı yakalar.
