Giriş
Hanelerin en büyük harcamaları barınma ve gıdaya gidiyor. Gıda deyince mutfak ekonomisi başı çekiyor. Son dönemde bu mutfak ihtiyaçlarını yönetmek daha da önemli hale geldi. Alınan ürünün fiyatından ziyade, haddinden fazla kullanılan elektrik, doğalgaz ve çöpe giden yüzlerce liralık israfa çok geç kalmadan önlem alma zamanı geldi de geçiyor bile! İşte mutfakta tasarrufun 13 hali...
ÇEŞİDİ AZALTIN
Sofra zenginliği kültürümüzde var. Bu nedenle birçok ailede 3-4 çeşit yemek yapma alışkanlığı bulunuyor. Oysa, ‘ne kadar çok çeşit, o kadar maliyet’ demek. Bunun yerine 2 ana yemek, salata ve aperatifler öğününüzü kurtarır. Üstelik çok fazla artmayacağı için yemeklerin çöp olması da bu yolla engellenmiş olur.
UZUN ÖMÜRLÜ YEMEK
Söz yemekten açılmışken yemekten devam edelim. Sıcak havalarda bazen buzdolabı dahi yemekleri korumaya yetmiyor. Her öğünde yeni eklenen yemekler iki gün sonra atılıyor. Bunun yerine zeytinyağlı, daha uzun dayanabilen yemekler yapın. Bilmiyorsanız YouTube’ta onlarca tarif bulabilirsiniz.
HER GÜN DEĞİL, HAFTALIK VE LİSTEYLE!
Her gün markete gidip alışveriş yapmak, size daha fazla para harcatır. Bunun yerine acil ihtiyaçlar dışında haftada 1 kez ve toplu alışveriş yapın. Haftalık alışverişe çıkmadan önce de mutlaka ihtiyaç listesi hazırlayın. Böylece sadece alacağınız ürünlere odaklanıp, reyonlarda fazla zaman harcayıp, ihtiyacınız olmayan ürünleri de almamış olursunuz.
ALIŞVERİŞE TOK ÇIKIN
Alışverişe, aç bir şekilde çıkmak yapılan en büyük hata olur. Ne görseniz canınız çekeceğinden harcama bütçesinin üzerine çıkmanız yüksek olasılık. Özellikle gereksiz aburcubur ve şekerlemeler faturayı şişirir. ‘Mutfak ekonomisi’ için her zaman alışverişe tok olarak çıkın.
DIŞARIDAN SİPARİŞE ARA
Dışarıdan yemek siparişi son dönemde artan alışkanlıklardan. Ayrıca haftada birkaç kez dışarıda yenen yemekler evde yapılacak yemek maliyetini 3’e, 4’e katlar oldu. En basit bir hamburger veya pizza için ödenen para 25-30 lira. Oysa sadece bu parayla yarım kilo kıyma alıp kısa sürede harika köfteler yapıp 2 ana öğününüzü kurtarabilirsiniz.
4 kişilik ailede miktar da öğün sayısı da artar. Yine evde yapacağınız balığın (örneğin palamut) maliyeti, dışarıda yiyeceğinizden yüzde 60-70 daha hesaplı olur. Parça parça harcamalar ‘az gibi’ gelebilir. Dışarıdan söylediğiniz yemeklere ödediğiniz parayı not alın, aylık maliyetinizi toptan görün.
MARKET MARKALARI
Marka takıntısı bazı ürünlerde sizin için gerekli olabilir. Ancak baklagil, süt ve süt ürünleri, deterjan gibi ürünlerde market markalarını hiç olmazsa birkaç kez test edin. Sizi tatmin ediyorsa, emsallerine daha fazla ödemeyin.
İNTERNET DERYASINA GÖZ ATIN
İnternetten alışveriş pandemi döneminde daha çok tercih edildi ve en iyi alternatif haline dönüştü. Kira ve personel maliyetinin azlığı online mağazalarda aynı ürünün daha cazip olmasını sağlıyor. Firmalar da ezeli rekabetin döndüğü perakende pazarında daha çok müşteri çekmek için fiyat kırıyor.
Markete çıkmadan önce online market fiyatlarına ve ‘ücretsiz gönderim’ seçeneklerine bakmanızı tavsiye ederim. Bu size zaman da kazandırır. Üstelik ürün fiyatlarına hakim olacağınızdan indirimlerin ‘gerçek indirim olup olmadığını’ da rahatlıkla anlayabilirsiniz.
EVLADİYELİK TENCERE
Tencerede kalite sadece malzeme ve yemeğe kattığı tat değildir. Isınma süresi, ısıyı tutma süresi, kullanım ömrü cebinizi direkt etkiler. Her şeyde ucuza kaçın ama tencerelerde kaçmayın. Başlangıçta fazla para verseniz de bu tip tencelerin sunduğu ekonomi ve evladiyelik kullanım ömrü son kuruşuna kadar değer.
Kaliteli çelik tencereler bu anlamda başı çekiyor. Çelik tencerede taban kalın olmalı. Kalın taban ısıyı depolar ve ocağı erken kapatmada bile yemeğin pişmeye devam etmesini sağlar. Üstelik yemek piştikten sonra geç soğur. Döküm de iyidir ama fiyat anlamında çelik tencere sizi üzmez.
BAYAT EKMEĞİ ATMAYIN
Türkiye’de günlük ekmek israfı 4.9 milyon adet. Bunun parasal karşılığı da yıllık yaklaşık 2.2 milyar lira. Çok büyük rakamlar... Siz de bayatlamış, kurumuş ve sertleşmiş ekmekleri atmayın. Küçük küpler halinde doğrayıp 15 dakika fırınlayın, istediğiniz zaman salata ve çorbalarda kullanabilirsiniz.
VERİMLİ BEYAZ EŞYA
Beyaz eşyaların en çok konumlandığı yer mutfak. Buzdolabı, fırın, bulaşık makinesi ve derin dondurucu... Ürünler çok eskiyse, gereğinden fazla elektrik ve su tüketiyorsa, değiştirmek kullanmaya devam etmekten daha hesaplı hale gelebilir. Tabi ki ‘artısı (+)’ bol ürünlerle.
İNDİRİM AVCISI
Hemen hemen her markette indirim kampanyaları, belli bir alışveriş tutarının üzerine çıkılınca seçili ürünlerde yüzde 40-50 indirim, sadakat kartına puan yükleme gibi fırsatlar sunuluyor. Bunları takip eden kazanır! Ayrıca, dijital çağda yaşasak da büyük marketlerin indirim broşürü yayınlama alışkanlığı devam ediyor. Bu, özellikle emekliler için vazgeçilmez. Sizlere de bu fırsatları takip etmenizi şiddetle tavsiye ederim.
İSTİFÇİLİK YAPMAYIN
Tüketicilerde ihtiyaç olmadığı halde sırf ‘indirim var’ diye fazla ürün alma alışkanlığı da bulunuyor. Bu hataya hepimiz düşüyoruz. ‘Nasıl olsa bir gün kullanırım’ mantığınızı alışverişte bir kenara bırakın. Fazla alacaksanız gerçekten ihtiyacınız olan ve sürekli tükettiğiniz ürünlerde bu hakkınızı kullanın.
ELDE YIKAMAYIN
Bulaşıkları elde yıkamanın su sarfiyatını artırdığı artık bilimsel bir gerçek. Bunun yerine biriktirip bir seferde 1-1.5 saatlik programlarla yıkama yaptırın. Kısa programların daha çok elektrik harcadığını unutmayın. Bir bulaşık makinesi yıkama başına ortalama 15 litre su tüketir. Yani 4 kişilik bir aile elde yıkamaya göre yükleme başına ortalama 111 litre su tasarrufu yapabilir. Önemsenmese de bu müthiş bir fark.
PRATİK ÖNERİLER
- Ocağı sonuna kadar açıp ısının tencerenin dışına taşmasını engelleyin.
- Yemek pişirirken tencere kapaklarını tam kapatın.
- Pişmeden birkaç dakika önce ocağı kapatıp, tencerenin kendi ısısıyla pişirmenin devam etmesini sağlayın.
- 3-5 yumurta haşlamak için koca tencere yerine küçük cezve kullanın.
- Yemek pişirirken tencerenin veya fırının ağzını sık sık açmayın.
- Tencerenin tabanı ocaktan büyük olmalı. Yemek pişecek ocağın boyutunu ona göre belirleyin.
- Mutfak musluklarına mutlaka ‘tasarruflu musluk ucu fıskiyesi’ takın.
