Giriş
Yeni yıldan itibaren yüzde 35-50 arasında artması beklenen asgari ücret, emeklilik planı yapan ancak primi yetmeyenlerin veya prim borcu olanların hesabını da etkileyecek. 1 Ocak 2024 itibarıyla askerlik, doğum ve yurtdışı borçlanması yaparak toplu para yatırmak isteyenler kalan 37 günlük süreyi değerlendirirse avantajlı çıkacak!
BU HAKTAN KİMLER YARARLANABİLİYOR?
Emeklilik için en önemli konu yaş ve prim gün sayısı. Çoğu kişi yaş şartını tamamladığı halde farklı nedenlerle gereken prim günlerini dolduramıyor. Bu noktada belli şartlarda borçlanma yapılabiliyor. EYT’den emeklilik için gün sayanlar, Bağkur prim borcu olanlar, staj sigortası yapıldıktan veya SSK’lı işe girdikten sonra doğum yapan kadınlar, vatani görevini yerine getiren erkekler, yurtdışında çalışanlar veya yurtdışında kaldığı süre içinde çalışmayan ev kadınlarının borçlanma hakkı var.
ZAM BEKLENTİSİ YÜZDE 35-50 ARASI
Sigorta prim borçlanması sigortalının emeklilik için ihtiyacı olan primi tamamlamasına yardımcı olurken, bazı durumlarda sigorta başlangıç tarihini geri çekebildiğinden erken emekliliğin de yolunu açıyor. Fakat prim borçlanmasının asgari ücrete göre her dönem değişen bir maliyeti var. Asgari ücret bu yılın başında 8 bin 506 liraydı (brüt 10 bin 8 lira). Ara zamla temmuz ayında 11 bin 402 liraya çıktı (brüt 13 bin 414 lira). Asgari Ücret Tespit Komisyonu aralık ayında toplanacak. Öngörülen enflasyona göre, asgari ücrette yüzde 35-50 civarı bir artış olabileceği konuşuluyor.
NE KADAR FAZLA OLACAK?
Asgari ücrete yapılacak zam dolayısıyla emeklilik hesabı yapanların maliyetlerini de direkt etkileyecek. Bu yılın sonuna kadar borçlanma hakkını kullanan sigortalılar 1 gün için en az 143 lira 9 kuruş ödeyecek. Bu tutar günlük brüt asgari ücretin yüzde 32’sini temsil ediyor. Üst limit ise prime esas günlük kazanca göre yapılan hesapla 1.073 lira oluyor. Asgari ücrete tahminler doğrultusunda en az yüzde 35 zam gelirse günlük borçlanma maliyeti 193 lira 17 kuruşa, yüzde 40 zam gelirse 200 lira 32 kuruşa, yüzde 45 zam gelirse 207 lira 48 kuruşa, yüzde 50 zam gelirse 214 lira 63 kuruşa çıkacak.
1 GÜNLE BİNLERCE LİRA FARK ÖDEMEYİN
Olası zam oranlarına göre yaptığımız hesap cepten çıkacak parayı da ortaya koyuyor. Cepte kalacak tutarı 18 aylık askerlik borçlanmasına göre bir örnekle açıklayalım. 18 ay askerlik borçlanması yapacak olanlar bugün itibarıyla en az 77 bin 268 lira ödeme yaparak bu günlerini satın alabiliyor. Asgari ücrete yüzde 40 zam yapılırsa bu tutar 108 bin 172 liraya çıkacak. Yüzde 50 zam durumunda aynı gün için ödenecek borçlanma tutarı ise 115 bin 900 liraya yükselecek. İmkanı olan daha fazla beklemeden borçlanma başvurusu yapmalı. Askerlik borçlanması SGK prim gün sayısını artırırken, askerden sonra ilk defa sigortalı işe girenlerin SGK başlangıç tarihlerini de öne çekiyor ve daha erken emekli olmasını sağlıyor. Örneğin 8 Eylül 2000 tarihinde ilk kez sigortalı olan ancak bu tarihten önce 18 ay askerlik yapanlar 366 gün prim borçlanması yaparak sigorta başlangıcını 8 Eylül 1999’dan önceye çekerek EYT’den emeklilik hakkı elde edebilir. EYT’den emeklilikte yaş aranmıyor, 5 bin ila 5 bin 975 gün arası primi doldurmuş olmak gerekiyor.
ERTELEDİKÇE FATURA KABARIYOR
Kadınlar, normalde sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonraki doğumlarda boşta geçen 2 yıllık süreyi borçlanabiliyor. Ancak, öğrenciliği sırasında çıraklık ve staj sigortası yapılmış kadınlar da işe girmeden önce doğan çocukları için doğum borçlanması yapabiliyor. Bu şekilde borçlanan kadınlar, emeklilik yaşını da öne çekebiliyor. Kadınlar, 3 çocuğa kadar, her bir çocuk için 2 yıl (720 gün) süreyle borçlanabiliyor.
40-50 BİN LİRA AVANTAJ
Üç doğum yapan kadınların toplam borçlanma hakkı 6 yıla (2160 gün) çıkıyor. Bugün 1 doğum için en düşük borçlanma tutarı 103 bin 23 lira. 2024’te borçlanma tutarının 40-50 bin lira arasında daha fazla olması muhtemel. 3 çocuk için borçlanmak isteyen ise 1 Ocak itibarıyla 120-150 bin lira civarı daha fazla ödeme yapmak zorunda kalacak. Borçlanmayı erteledikçe her yıl artış olacak ve cepten daha fazla para çıkacak. Bugün imkanı olan zaman kaybetmesin.
YURTDIŞINDA YAŞAYANLAR İÇİN FIRSAT
Uzun yıllar yurtdışında kalanlara da borçlanma hakkı tanınıyor. Bu kapsamda ödenecek prim de asgari ücrete göre değişiyor. Şu anda 1 günlük borçlanma tutarı 201 lira 22 kuruş. Gurbetçilerin borçlanması Bağkur’a sayılıyor. Bağkur’dan emeklilikte ise en az 5 bin 400 gün gerekiyor. Bu sürenin tamamını borçlanmak bugün için 1 milyon 86 bin 588 lira. Asgari ücrete yüzde 50 zam gelirse bu tutar 1.6 milyon lirayı aşacak. Yüzde 40’lık asgari ücret zammında ise 1.5 milyon liranın üzerinde borçlanma bedeli ödenecek. Yani şu andaki avantaj kaçmaz.
BAĞKUR’LU ACELE ETSİN
Bağkur borcunu bu yıl sonuna kadar kapatanlar da yine asgari ücrete yapılacak oransal zam kadar kazançlı çıkacak. Dolayısıyla geçmiş dönem borcu olan, ihya ile günlerini geri kazanmak isteyenler vakit kaybetmeden borçlarını kapatmanın yolunu bulsun. Yapılandırma gibi düzenlemelerin artık güncel tutara göre tahsilat şartı getirdiği unutulmasın. Yani yasa çıktığı tarihteki tarife geçerli oluyor.
BAŞKA HANGİ SÜRELERİ KAPSIYOR?
Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurtiçinde veya yurtdışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim sürelerini,
Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların staj sürelerini,
Sigortalıyken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen sürelerini,
Grev ve lokavtta geçen sürelerini,
Hekimlerin fahri asistanlıkta geçen sürelerini,
Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden ayın başına kadar açıkta geçirdikleri sürelerini,
4857 Sayılı Kanun’a göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik sürelerini,
Yurtdışında geçen sigortalılık süreleri ile yurtdışında ev kadını olarak geçen süreleri kapsıyor
