'Sıfır Atık' büyük kazanç

Dünyamızın kaynakları sonsuz değil. Her bir damla suyun kıymetli olduğu günlerden geçiyoruz. İnsanoğlunun kendi eliyle oluşturduğu sistem sonucunda doğa şu anda bir varoluş savaşı veriyor. Çevre kirliliği, iklim değişikliği... Hiçbir şey için geç değil. Yaşanabilir bir dünya ve sürdürülebilir bir ekonomi için birey olarak ‘Sıfır Atık’ anlayışıyla bu dönüşüme katkı sunabiliriz.

Dünyanın her yerinde acımasızca bir tüketim var. Evde, işte, okulda, yolda her yerde üretirken ve tüketirken tonlarca atık ortaya çıkıyor. Kağıt, plastik, metal, cam, elektronik cihazlar, kıyafetler, farklı tipte poşetler... Bu atıkların çoğu geri dönüşümle yeniden kullanıma sunulabilecek durumda ve her biri servet değerinde. Pandemi ve sonrasında tüm dünyayı etkileyen Rusya- Ukrayna savaşı nedeniyle emtia fiyatları hızla yükseldi. Şu sıralar resesyon söylentisiyle artış dursa da ekonomiler tekrar canlanınca yükseliş hızlanacaktır. Özetle dünyamızın kıt olan kaynaklarını daha verimli kullanmamız şart.

TOPYEKÜN HAREKET ZAMANI

Bir pet şişeyi veya poşeti geri dönüştürmenin faydasının çok az olacağı düşünülebilir. Fakat milyonların aynı hareketi sergilemesi kar topu etkisi yaratacaktır. Çevresel etkisi büyük olan hamle ile ülke ekonomileri ve aslında bireyler de kazanır. Hammadde için dışarıya daha az döviz çıkmış olur, şirketlerin maliyetleri düşer. Yeşil ekonominin hammaddesi olan materyallerin geri dönüşümü konusunda 84 milyona görev düşüyor. Topyekün hareket şart. Bu bilincin oluşması için Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’ın himayelerinde Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca 2017’de ‘Sıfır Atık Projesi’ başlatılmıştı.

5 YILDA SAĞLANAN FAYDA

Kaynakların daha verimli kullanılmasını, atık oluşumunun engellenmesini, atığın oluşması halinde kaynağında ayrıştırılarak toplanmasını ve geri kazanımını hedefleyen Sıfır Atık Projesi’nde 5 yıl geride kaldı. Peki bu 5 yılda neler yapıldı, bundan sonra neler yapılacak? İşte dünyaya da örnek olan projenin sonuçları...

62.2 MİLYARLIK TASARRUF

Proje, 5 yıllık süreçte atık yönetimi alanında ekonomik manada 62.2 milyar liralık tasarruf sağladı. Geri kazanılan hammaddeler tekrar değer zincirine katıldı. Geri kazanılmış ürünlerin, üretimde girdi olarak kullanılmasıyla daha az enerji ve su harcandı. Kaynaklar korundu, hava kirliliği ve sera gazı gibi olumsuz etkiler önlendi.

33.8 MİLYON TONLUK GERİ DÖNÜŞÜM

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verilerine göre; projenin başlangıcından bu yana;

• 20.4 milyon ton kağıt-karton,
• 5.4 milyon ton plastik,
• 2.3 milyon ton cam,
• Yarım milyon ton metal,
• 5.2 milyon ton organik ve diğer geri dönüştürülebilir atık olmak üzere toplamda yaklaşık 33.8 milyon ton geri kazanılabilir atık bakanlıktan lisans almış işletmelerce geri kazandırıldı.

ÇÖPE GİDEN KUTU MALİYET OLARAK CEBE YANSIYOR

Çöp kutusuna attığımız her geri dönüştürülebilir atık daha sonraki alışverişlerimizde o ambalajlara daha fazla harcama yapmamıza sebep oluyor. Çünkü geri dönüşüme ulaştıramadığımız her ambalajın yerine yeni hammadde kullanılması hem maliyeti hem de çevre kirliliğini artırıyor.

TÜM DETAYLAR BU PORTALDA

2018 yılında proje farkındalığının oluşturulması ve başarı düzeyinin arttırılması amacıyla, ‘sifiratik.gov.tr’ internet sitesi hazırlandı. Bu platformda eğitici bilgilere ve güncel gelişmelere ulaşmak mümkün.

BUGÜN ZİRVE DÜZENLENECEK

İstanbul Haliç Kongre Merkezi’nde bugün saat 13.30’da Emine Erdoğan’ın katılımıyla Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un ev sahipliğinde ‘3’üncü Sıfır Atık Zirvesi ve Ödül Töreni’ düzenlenecek. Zirvenin ana teması ‘İklim ve Gençlik’.

195 BİN HANENİN 1 YILLIK ENERJİ KULLANIMINA EŞİT

Geri kazanılan atıklarla;

• 195 bin ailenin bir yıllık enerji kullanımına eşdeğer 530 milyon kilovatsaat enerji tasarrufu sağlandı.
• 2 milyon hanenin bir yıllık su kullanımına eşdeğer 572 milyon metreküp su tasarrufu yapıldı.
• 1 metre yüksekliğinde 9 bin 288 futbol sahası genişliğine eşdeğer 69 milyon metreküp depolama alanından da tasarruf edildi.
• Yıllık bazda 850 bin aracın trafikten çekilmesine denk 3.9 milyon ton sera gazı salımı engellendi.
• 1.95 milyon dekarlık orman alanına eşdeğer 347 milyon ağaç kesilmesi önlendi.
• 98 milyon araç deposuna eşdeğer 87 milyon varil petrol ile 650 milyon ton hammaddeden tasarruf sağlandı.
• 2017’de yüzde 13 olan geri kazanım oranı yüzde 27.2’ye çıktı. Hedef 2023’te yüzde 35’e, 2035’te ise 60’a ulaşmak.

ÇOCUKLARDA BİLİNÇ ARTIYOR

Geri dönüşüm ve çevre konusunda çocukların bilinçlenmesi çok kıymetli. Sıfır Atık Eğitim Projesi kapsamında 2019 yılında Ankara’da yapılan pilot uygulama ile 74 bin ilkokul seviyesindeki çocuğa ulaşıldı. 2019 yılından bu yana Tetra Pak Türkiye desteğiyle yaygınlaşma çalışmalarına devam edildi. Okul öncesi ve ilkokul seviyesinde, 46 ilde yaklaşık 5 bin 200 sınıfta 114 bin çocuğa daha eğitim verildi. Sıfır Atık Eğitim Portalı’yla da yaklaşık 402 bin çocuğa ulaşıldı. Sıfır atığı bir hayat tarzına dönüştürmek için eğitim verilen toplam kişi sayısı 18 milyona ulaştı.

7 BİN DEPOZİTO İADE NOKTASI GELİYOR

2023’ün sonuna kadar tüm il ve ilçelerde en az 2 bin depozito iade makinası, 5 bin manuel toplama noktasıyla birlikte toplam 7 bin depozito iade noktası hizmete sunulacak. ‘Depozito Yönetim Sistemi’nin hayata geçmesiyle şunlar sağlanacak:

• İlk etapta 20 milyar şişe geri dönüşüme kazandırılacak.
• 37 bin ton sera gazı emisyonu azaltılacak.
• 1.3 milyar kilovatsaat (kWh) enerji, 3.6 milyon varil petrolden tasarruf sağlanacak.
• 20 yılda ekonomiye 100 milyar kazanç, 20 bin vatandaşımıza yeni istihdam alanları açılacak.

15 DAKİKA KULLANILIYOR DOĞADA 1000 YILDA KAYBOLUYOR

Geri dönüşüm oranı yüzde 1’lerde seyreden plastik poşetlerin ortalama kullanım ömrü sadece 15 dakika ama doğada 1000 yılda kayboluyor. Ücretli poşet uygulamasıyla bugüne kadar plastik poşet kaynaklı 550 bin ton plastik atığın oluşumu engellenmiş oldu. Bu azalmayla ülkemizde plastik poşet üretimi için gerekli plastik hammadde ithalatı da önlendi ve yaklaşık 3.8 milyar lira tasarruf edildi. Yaklaşık 23 bin ton sera gazı salımı da engellendi.