Giriş
Pandeminin gölgesinde geçirdiğimiz 2020, ‘tasarrufa’ daha çok ihtiyaç duyulan bir yıl oldu. Alışverişte, gıdada, harcamalarda, birikimde ve su tüketiminde... Özellikle karantinada evlere kapandığımız dönemlerde bütçe yapmanın, kontrollü harcamanın ve yarını da düşünmenin önemini daha çok anladık.
Bugünden tasarrufa başlamazsak yarını da tüketmiş oluyoruz. Yaşadığımız süreç bunu bize hatırlattı. O yüzden 2020’de ihtiyaç duyduğumuz tasarruf başlıklarını bir kez daha hatırlamakta fayda var. Hatta bu alışkanlıkların 2021’de tavizsiz sürdürülmesi gerekiyor. Çünkü dünya eski dünya değil, kaynaklar sınırlı.
Gıdanızı iyi koruyun
Ucuz olduğu için çok fazla dikkat etmiyoruz ama olağanüstü süreçten geçtiğimiz şu korona günlerinde, bir dilim ekmeğin bile kıymetini daha iyi anlar olduk. Ancak buna rağmen tedarikli olmak adına eve normalden fazla alınan ekmekler iyi muhafaza edilemediği için çöpe gidiyor. Türkiye’de 23 milyon hane var ve günde hane başına tüketilen ekmek sayısı 3 adet.
1 ekmeğin tüketilmeden atılması yılda 638 liranın çöpe gitmesi anlamına geliyor. Dilimleme alışkanlığımız da yok ama araştırmalara göre ekmeği dilimleyip tüketmek israfı en aza indiriyor. Özellikle mart-haziran döneminde gündemin zirvesinde gıda üretimi ve tedariği vardı. Kuraklık nedeniyle gıda, 2021’in de en önemli maddesi olmaya devam edecek. Artık gıdayı tüketirken ve saklarken çok dikkat etmek gerekiyor. Bunun en pratik yolu, ihtiyaç kadar alıp hemen tüketmek veya mevsiminde ucuza alıp derin dondurucuda saklamak. Konserve de iyi alternatif. Buzdolabı raflarını da kullanırken bunlara dikkat:
- Yeni pişirilmiş veya artan yemekleri üst raflara koyun.
- Pişmiş ürünleri çiğ ürünlerden uzak tutun.
- Sebzeyi, meyveyi ve eti aynı rafa koymayın, bakteri geçişiyle bozulması hızlanır.
Çocuklar da öğrensin
Küçük yaşlarda öğrenilenler kalıcı olur. Tasarruf eğitimini ne kadar erken verirseniz geri dönüşü de o kadar erken ve çok olur. Bir süreyi daha evlerde geçireceğiniz bu dönemde çocuklarınıza birikim hedefi koyun, birlikte alışveriş listesi hazırlayın, tabaktaki yemeğin neden bitmesi gerektiğini, boşa yanan lambanın neden söndürülmesi gerektiğini anlatın. Sadece anlatmakla kalmayın onlara iyi bir örnek olun.
Ekmeğin kıymetini bilin
Ucuz olduğu için çok fazla dikkat etmiyoruz ama olağanüstü süreçten geçtiğimiz şu korona günlerinde, bir dilim ekmeğin bile kıymetini daha iyi anlar olduk. Ancak buna rağmen tedarikli olmak adına eve normalden fazla alınan ekmekler iyi muhafaza edilemediği için çöpe gidiyor.
Türkiye’de 23 milyon hane var ve günde hane başına tüketilen ekmek sayısı 3 adet. 1 ekmeğin tüketilmeden atılması yılda 638 liranın çöpe gitmesi anlamına geliyor. Dilimleme alışkanlığımız da yok ama araştırmalara göre ekmeği dilimleyip tüketmek israfı en aza indiriyor.
Isınırken doğru tercih
‘Ucuz’ diye alınan elektrikli ısıtıcılar, bütçede daha çok delik açıyor. Evinizde kombi veya klima varsa, bu alternatifler aynı süre kullanımında elektrikli sobadan daha az tüketim sağlar. Örneğin; 2.300 watt gücündeki bir infrared (kızılötesi) ısıtıcı, her gün 10 saat çalışırsa ayda 484 liralık elektrik yakar. Aynı durumda klima 227 lira, tüm odaları ısıtan yoğuşmalı kombi ise 336 liralık gaz ve elektrik harcar. Hesabınızı buna göre yapın.
TL mevduat avantajı
Tasarrufu, sadece tüketim alışkanlıklarını değiştirerek değil, eldeki nakti de verimli kullanarak sağlayabiliriz. O yüzden hesabınızdaki kuruşu, 1 gün dahi boşta tutmayın. Özellikle mevduat faizlerinin yüzde 17’leri aştığı bu dönemde vergi avantajını da değerlendirin. 6 aya kadar olan vadelerde yüzde 15 olarak uygulanan stopaj şu sıralar yüzde 5. Yıllık hesapta stopaj sıfır. Yani 2021’de hiçbir şey yapmasanız dahi elinizdeki parayla yüzde 17-18 faiz getirisi olur.
Mutfak ekonomisine dikkat!
Aşı haberleri gelse de pandemi etkisini sürdürüyor. Evlerde daha çok vakit geçirip daha çok yemek tüketiyoruz. Hanelerin en büyük harcamaları barınma ve gıdaya yani mutfağa gidiyor. Bunun sebebi sadece fiyat artışı değil, dikkatsizlik nedeniyle çöpe giden gıdalar. Şu ana kadar bu konuda önlem almadıysanız, 2021 sizin için fırsat. Hiç vakit kaybetmeden harekete geçin:
- Yemek çeşidini azaltın.
- Uzun ömürlü yemekleri tercih edin.
- Her gün yerine haftalık listeyle alışveriş yapın.
- Alışverişe tok çıkın.
- Dışarıdan sipariş vermeyi abartmayın.
- İstifçilik yapmayın, uzun süre kalan, unutulan gıdalar çöp olur.
Online market taktikleri
Market alışverişini internetten yapmak, karantina günlerinde hayatın önemli bir parçası haline dönüştü. Tek tıkla ihtiyaçlar kapıya geliyor. Normale dönsek de bu alışkanlıklar değişmeyecek. İnternetten alışveriş aynı ya da muadil ürünü, daha ucuza alabileceğiniz alternatifler sunuyor. Ama online alışverişte bunları aklınızdan çıkarmayın:
- En az iki üç siteye bakarak fiyat karşılaştırın.
- Kargonun bedava olup olmadığını kontrol edin.
- Satıcı puanlarına bakın, yorumları mutlaka okuyun.
- İnternet alışverişinde sanal kart kullanın.
- Bütçenizi aşmayın, ihtiyacınız olanları alın.
Su boşa akmasın
2020’de sağlığımız ile birlikte suyumuzu da kaybettik. Yağışlar son yılların en düşük seviyelerinde. Barajların rezervi her yıl daha çok azalmaya başladı. Su kaynakları alarm veriyor. Her şeyi devletten beklemek yerine vatandaş olarak bir an önce su tasarrufunu öğrenmeli ve uygulamalıyız.
Muslukları daha az açarak, banyoda geçen zamanı düşürerek işe başlayabiliriz. Banyo ve tuvalette, tüketilen su miktarı evde tüketilen suyun yüzde 65-70’ini oluşturuyor. Tasarruf için bu alanlarda daha dikkatli olmalıyız! Örneğin; duş süresini sadece 1 dakika azaltmak bile yılda kişi başına 18 ton, ayda ise 1.5 ton daha az su kullanımı sağlıyor.
Kredi kuralları
Ev, otomobil, beyaz eşya, mobilya, tatil, eğitim, sağlık... Bunun gibi birçok ihtiyaç için hazır nakitiniz yoksa bankaların sunduğu krediler imdadınıza yetişir. Ancak kredinin size ödünç verilen bir para olduğunu ve bir süre sonra geri ödeyeceğinizi unutmayın. Bunun için;
- İhtiyacınız kadar kredi çekin.
- Kredi sadece faiz masrafından oluşmaz, ek masrafları da hesaba katın.
- Düşük taksit sizi yanıltır, toplam geri ödeme tutarını öğrenin.
- Bütçeniz uygunsa kısa vadeli kredi kullanın.
- Özellikle ev ve araba alırken peşinatı yüksek tutun. Bu, faiz maliyetinizi düşürür.
