Asperger sendromu nedir?

Asperger Sendromu, Otizm Spektrum Bozukluğu içinde “yüksek fonksiyonlu otizm” diye tanımlanan bir alt tanı grubunun içindedir. Sendromun ismi Dr.Hans Asperger tarafından konulmuştur.  Asperger Sendromlu çocuklar,  otizm spektrum tanı belirtilerini ve şiddetini daha hafif gösterirler. Erkeklerde kızlara oranla daha fazla görülür.

Aspergerli çocuğu tanımak

Aspergerli bireylerde ana sorun sosyal -iletişim ve etkileşim sorunları, kısıtlı ilgi alanları, motor koordinasyon becerilerinde gerilik göze çarpar.  Bireylerde zeka geriliği gözlenmez. Asperger Sendromu, Otizm Spektrum Bozukluğunda olduğu gibi nedeni tam bilinmemekle birlikte biyolojik, çevresel ve genetik faktörlerin etkili olduğu düşünülmektedir.

Asperger Sendromunu çocukluk döneminde otizmden ayırt etmek güç olmakla birlikte bazı ipuçları bize ergenlik ve yetişkinlik dönemindeki süreç için ipucu vermektedir. Orta çocukluk ve sonrasında tanı koymak için ayırt edici tanı özelliklerine bakılır. 

Asperger sendromunu otizmden ayıran özellikler

Asperger Sendromunu otizmden ayıran en belirgin özellikler erken yaşta edinilen dil becerileri ve kelime dağarcığıdır. Asperger’li çocuklarda gecikmiş konuşma görülmez. Zeka düzeyleri ortalama ve ortalamanın üstüdür. Diğer ayırt edici tanı özellikleri:

• Sınırlı göz kontağı kurarlar.
• Sosyal becerilerde ve iletişimde yetersizdirler. Sosyal mesajları anlamakta zorlanırlar. Mecazi anlamı, mizahi ve espriyi anlayamazlar.
• Duygu okurluğu yapamaz, jestleri ve sosyal-duygusal ipuçlarını kaçırırlar. Duygularını ifade etme, yorumlama ve göstermede kısıtlılık ve zorlanma yaşarlar.
• Arkadaşlar ilişkileri kurmada, gruba dahil olmada, grubun üyesi olarak devam etmekte güçlük çekerler.
• Çoğunlukla yalnız çocuklardır. Arkadaşları yoktur yada bir iki taneyi geçmez.
• Tek yada birkaç konuya aşırı ilgi duyarlar. Bazı konularda yaşıtlarından daha fazla bilgiye sahipken ve konu üzerine uzun sohbetler edebilirken, basit bir konu hakkında konuşmayı devam ettiremezler. İlgi duydukları alan üzerine sürekli konuşmak isterler.
• Davranış ritüelleri ve kalıpları vardır. Aynı davranışları tekrarlarlar.
• Değişikliklerden çok hoşlanmazlar. Yeni durumlar ve oluşumlar kaygı yaratır. (Tatile gitmek, yeni bir okula başlamak, gruba dahil olmak vb.)

Asperger sendromu testi var mı?

Asperger Sendromu tanısı koymak için yapılan bir kan testi yada görüntüleme yöntemi yoktur. Sendromun belirtileri kişiden kişiye değişkenlik gösterir. Gelişim öyküsü, klinik gözlem ve gelişimsel farklılıklar tanı için yeterlidir.

Nasıl bir tedavi yolu izlenmeli?

Tedavi bireye özgü planlanmaktadır. Bireyin gelişimsel ihtiyaçları göz önünde tutularak, günlük hayata uyum sağlaması ve yaşamını sürdürmesi hedeflenmektedir.  Bireye uygulanacak programın içinde özel eğitim ve psikolojik destek, sosyal-duygusal gelişimin desteklenmesi, medikal destek ve multidisipliner bir yapı ile sürece aile de katılarak çalışılmalıdır.

Asperger Sendromunda kullanılan ilaçlar genellikle DEHB (Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu), kaygı ve anksiyete bozukluğu, takıntılar, depresyon, davranış ve dürtü kontrolü için kişiye özel uygulanan medikal desteklerdir.

Özellikle ergenlik dönemi Asperger’li bireyler için biraz zor geçmektedir. Genel tabloda çoğunlukla depresyon eşlik etmektedir. Bunun için bir psikiyatri takibinde olunması yararlıdır.

Aspergerli çocuklar doğru müdahale programları ve tedavi yöntemleriyle akademik ve sosyal hayatta karşılaştıkları zorlukları daha kolay aşabilirler.

Her aspergerli dahi mi?

Aspergerli bireylerin ilgi ve yetenekleri erken dönemde keşfedilip , bu alanlara yönlendirildiğinde belli alanlarda uzmanlaşmalarına yardımcı olunmuş olur. Dünyada bir çok Asperger Sendromlu bilim insanı, sanatçı, akademisyen, sporcu hayatımıza değer katan meslek gruplarında çalışmaktadır.

Aspergerli çocuğa sahip aileler için öneriler

• Çocuğunuzun gelişimi ile ilgili şüpheleriniz varsa bir çocuk psikiyatri uzmanı ile iletişime geçin.
• Çocuğunuzun oyun oynama, öğrenme, konuşma ve davranış şekillerini iyice gözlemleyin.
• Çocuğunuza yılda iki kez gelişim tarama testi yaptırın. Erken müdahale gelişim için önemlidir.
• Çocuğunuzun yetenek ve ilgi alanlarını keşfetmesini sağlayın. Bu alanların gelişmesi için onu destekleyin. Hobiler edinmesini sağlayın.
• Çocuğunuzu hayatın içine katın. Kendisi ile ilgili sorumlulukları ona verin. Günlük yaşam ve özbakım becerilerini öğretin.
• Sosyal-duygusal alanda gelişimi için arkadaş gruplarına katın.
• İhtiyaçlarına göre eğitim ve destek aldırın. Özel eğitim ve psikolojik destek hayatınızda mutlaka olmalı.
• Sizi rutin takip eden bir doktorunuz olsun.

Unutmayın, “Her çocuk farklı gelişir.”

Sevgilerimle…