Giriş
Siz “Boş zamanlarında kitap okuyanlardan mı? ” yoksa “Kitap okumayı yaşamın bir parçası haline getirenlerden misiniz? Tam bir kitap kurdu mu “
“Kitap” kelimesini duyunca aklınıza ne geliyor? Size bu kelime ne ifade ediyor?
Günümüz çağı çocukları yani “Z Kuşağı “ diye tabir ettiğimiz bu kuşak, teknolojinin nimetlerinden yararlanırken bir yandan da gelişimi olumsuz etkileyen özellikleriyle; sanal sosyalleşme, asosyal kişilik özellikleri, dikkat ve odaklanma problemleri ile birlikte çabuk sıkılan bir kuşak oldular.
İnternet ortamından bir bilgiye kısa sürede ulaşmak varken; kitap sayfaları arasında zaman geçirmek sıkıcı bir iş olarak görünmekte bu da kitap okuma alışkanlığı kazanmalarını olumsuz etkilemektedir.
Danışanlarımın şikayet ettiği konulardan biri “Bizim çocuğun eline kitap aldıramıyorum. Ödevleri için verilen araştırma kitaplarını bile okumuyor.” Hele birde çocuğun “Disleksi- Öğrenme Güçlüğü” alt yapısı varsa bu süreç tam bir kabus olur.
Kitap okumaya kaç yaşında başlanmalı?
Kitap okumanın yaşı yoktur. Bu süreç bebeklik döneminden başlar. Araştırmalarda bebeğe 4-6 aylıkken kitap okumaya başlanmasının bebeğin zekasını geliştirdiği ,ebeveyn ile çocuk arasındaki bağlanmayı güçlendirdiği, dinleme becerisini artırdığı, sosyal-duygusal gelişim arasında etkileşimin geliştiği, dil becerilerini destekleyerek konuşma potansiyelini artırdığı tespit edilmiştir.
Bebeklik dönemi kitap serisi genellikle “ilk kitaplarım” adıyla satılır. Bu kitapların tutması kolay, zararlı maddeler içermeyen, değişik doku ve özellikte olması, resimlerin canlı ve büyük görsele sahip olması ve seslerin de çıkması bebeğin zeka ve dil gelişimi için önemlidir.
Böylece bebeğin ilk kitaplarla tanışma süreci hem eğlenceli hem de keşiflerle dolu olacaktır.
Kitap okuma alışkanlığını çocuğa nasıl kazandıracağız?
Bebeğin ilk kitaplarla tanışma sürecinden sonra bu başlangıcı keyif ve eğlence katarak devam ettirmelisiniz. Çocukla birlikte kitapçıdan aldığınız kitapları eve gelince merakla okumanız çocuğunuz için çok değerlidir. Çocukla birlikte gün içinde rutinler oluşturun. Uyumadan önce mutlaka onun seçtiği kitapları okuyun. Okunan kitap üzerine beyin fırtınası yapın.
Peki çocuğa kitap okumasını söylemek sadece onun yapması gereken bir durum mu?
Kitap okuma alışkanlığını kazandırmak istiyorsak bunu sadece çocuğun yapmasını istemek doğru bir yaklaşım değildir. Çocuğun rol model aldığı kişiler evde hiç kitap okumuyorsa sürekli televizyon yada telefon başındaysa çocuğunda kitap okumayı istememesi normal bir durumdur.
Kitap okuma alışkanlığını kazandırmak istiyorsak önce biz model olmalıyız. Evde bir kitaplığın olması , ebeveynlerin o kitaplıktan kitap alıp okuması, çocuğun bu davranışı otoriter bir tutum gibi sadece onun yapması gereken bir olay olmadığını algılamasını kolaylaştırır.
Çocuğunuzun odasında kitaba ulaşması kolay, boyuna uygun , ergonomik bir kitaplık olmalıdır. Çocuk istediği zaman kitapları ile zaman geçirip, inceleyebilmelidir.
Çocuğunuzla gün içinde yada gün sonunda okuduğunuz kitapla ilgili sohbetler yapın. Bu aranızdaki bağı güçlendireceği gibi çocuğun farklı düşünme ve dil becerisini de geliştirir. Olaylar karşısında yaratıcı düşünmesine farklı çözüm yolları bulmasını destekler. Birlikte paylaştığınız bu anlar çocuğunuz için çok özeldir.
Kitapla cezalandırma olmamalı
Kitap okumamayı bir cezalandırma yerine koymayın. “Kitap okumadığın için gezmeye gidemiyoruz. Bugün hiç kitap okumadın otur önce kitabını oku” gibi cümleler çocuğun tepkisellik geliştirmesine ve kitap okumanın sıkıcı bir zaman olarak algılanmasına sebep olur.
Çocuğun kitap tercihi ne olursa olsun saygı göstermeliyiz. Yaşına ve gelişimine uygun olduğu takdirde gazete, dergi, kitap vb. almasına, incelemesine ve okumasına izin verin. Keşfetme ve merak duygusunu hep sıcak tutmalı ve desteklemelisiniz. Çocuğun bir konu hakkında sorduğu soruyu geçiştirmek yada küçümsemek yerine birlikte araştırmalı ve okumalısınız.
Çocuğunuz dışarı çıkarken yanına kitap almak istiyorsa buna izin verin. Sizde yanınıza kitap alın. Parkta kitap okumak belki de harika bir fikir olabilir.
En güzel hediye kitaptır.
Çocuğunuzun kitap okuma kulüplerine üye olmasına izin verin. Kitaplarını birileriyle paylaşmasına, değiştirmesine imkan sağlayın. Hediye olarak kitap alın.
Dislekside okuma alışkanlığı kazandırmak.
Çocuğu kitap okumak için zorlamayın. Küçük adımlarla ilerleyin. Özellikle Disleksi / Öğrenme Güçlüğü alt yapısı olan çocuklarda kitabı çocuğun tercih etmesine özen gösterin. Birlikte kitap okuma saatleri yaparak model olun. Başlarken kitap okuma sürelerini kısa tutun. (15 dk gibi.) Kitap okuma sürelerini zamanla artırın. Başlangıçta az yazılı kitaplarla başladığınız okuma metinleri zamanla paragrafa dönüşsün. Okunan kitaplar hakkında bolca konuşun. Böylece çocuğun anadilini tanıması ve algılaması kolaylaşacak, eleştirel ve yaratıcı düşünme becerisi gelişecek, dikkat süresi artacaktır.
Çocuğun kitaplardaki karakterlerden edindiği deneyimsel özümseme ile değer yargıları oluşturarak kendi sınırlarını ve hayattaki rolleri algılamasını kolaylaşır.
Çocukların gelişimine yapılan en büyük katkı onlara kitap sevgisini aşılamaktır.
Sevgilerimle…
