Giriş
"Anne/ baba uyuyamıyorum/ kötü rüya gördüm, sizinle uyuyabilir miyim? Odamdan tıkır tıkır (bazı) sesler geliyor. Odamda hayalet var!" Bu cümleler size de tanıdık geldi mi? Korku nedir? Gece korkularıyla nasıl başa çıkabiliriz? Çocuğunuzun daha rahat bir gece uykusu deneyimi için ona nasıl yardımcı olabilirsiniz? Bu hafta sizler için çocuklarda gece korkusu üzerine yazacağım.
2-6 yaş dönemini kapsayan çocukluk çağı olarak adlandırdığımız dönemde zihinsel ve duygusal gelişimin doğal sonucu olarak korkular ortaya çıkmaya başlar. Korku en temel duygularımızdan bir tanesidir. Çocuk hayal ettiği, anlamını açıkça ifade edemediği, bilmediği ses ve durumlardan etkilenerek korku duyabilir. Gece korkularını çocuklarda günlük yaşamda korktuğu, kaygı ve endişe duyduğu, çözümleyemediği durumlara tepki olarak gözlemleyebiliriz.
Çocukluk çağındaki gelişimsel olarak gözlemlenen gece korkuları sıklıkla uykuya dalmakta zorlanma, karanlıktan korkma, kabuslar olarak sıralanabilir. Duyulan tıkırtı vb. sesler, izlenilen çizgi film/ filmlerdeki canavarlar, karanlık, hırsız ve hayalet korkuları en sık ifade edilen gece korkularıdır.
ÇOCUKLAR HANGİ YAŞLARDA NE TÜR RÜYALAR GÖRÜR?
Kabuslar ya da çocukların deyimiyle kötü rüyalar 3-6 yaş aralığında sıklıkla görülmektedir. 2 yaşlarında kovalanmak, canının acıdığına dair rüyalar (yaralanmak vb.), 3-4 yaşlarında hayal dünyaları gelişmeye başladıkça canavarlar ya da kötü insanlarla ilgili rüyalar, 5-6 yaşlarından itibaren ise kazalar, kaybolmak, anne ya da babanın çocuğu bırakıp gitmesi ve hayaletler ile ilgili rüya temaları ön planda olabilir.
5 yaş öncesi çocuklar rüya ile gerçeği ayırt etmekte zorlanabilir ve rüyalarında gördüğü zihninde canlandırdığı olayı gerçek olarak algılayabilirler. Bu sebepten ötürü gece korkuları onlar için oldukça gerçekçi ve korkutucudur. Çocuklar, rüyasında gördüğü ya zihninde canlandırdığı olayları gerçek olarak algılarlar.
ÇOCUĞUNUZUN GECE KORKUSUYLA BAŞETMESİNE NASIL YARDIMCI OLABİLİRSİNİZ?
Öncelikle her konuda olduğu gibi ebeveyn olarak sizin kalmanız oldukça önemlidir. Çocuklar ebeveynlerinin huzursuzluk, korku ve endişelerini hisseder.
- Çocuğunuzun korkmuş olduğunu gördüğünüzde korkunun çok büyük bir durummuş gibi yansıtılmasından uzak durulmalıdır. Sürekli çocuğa korkup korkmadığını sormak, uzun uzun açıklamalar yapmak ya da birlikte uyumaya başlamak çocuğunuzun korkusunu pekiştirerek arttıracaktır.
- Çocuğunuzun duygusunu anlamanıza ihtiyacı vardır. 'Korkulacak bir şey yok' gibi yaklaşımlardan uzak durulmalıdır.
- Çocukların korku ve gerilim filmleri izlemesine izin verilmemelidir.
- Uyku rutini oluşturmak çocuğunuzun gece korkusuyla başedebilmesi için yardımcı olacaktır. Örneğin; uyku öncesi duş, pijama giyilmesi, dişlerin fırçalanması ve bir hikaye kitabı eşliğinde uykuya geçiş adımlarını hayatınıza entegre ederek bir rutin oluşturabilirsiniz.
Önerilere uyduğunuz halde gece korkuları aynı şekilde ve hatta artarak devam ediyorsa, çocuğunuzun günlük hayatındaki aktivitelerini, ilişkilerini etkiliyorsa, çocuğunuz uyku halindeyken çığlık atma, korkma, uyanamama vb. tepkiler de eşlik ediyorsa bir uzmana başvurmalısınız.
