Güney Kore denince aklınıza ilk ne geliyor?

Renkli popüler kültürü, Hallyu, dünyaca ünlü K-pop müziği, bağımlılık yapan dizileri ve kozmetik ürünlerinin ardında yatan köklü ve otantik bir kültürü var Güney Kore’nin. Hallyu dalgası ile tüm dünyanın ilgi odağı haline gelmiş olan Güney Kore, sadece pop kültüründen ibaret değil. Mistik havası, özgün yapısı, hayat dolu kültürü, köklü tarihi ve cana yakın insanları ile dünya çapından turistlerin ilgisini çeken Kore kültürü hakkında işte bilinmesi gerekenler:

Güney Kore, yeni ve eskinin, modernite ve geleneğin kusursuzca harmanlandığı bir ülke. Gerek sanat ve müzikte, gerek mimaride, mutfağında ve modada geçmişin kültürü ile bugünün zevklerini bir araya getirerek fazlasıyla renkli bir kültüre ev sahipliği yapıyor. Geçmişin değerlerini günümüzde yaşatmaya önem veren Güney Kore’nin 5000 yıllık köklü bir tarihi ve kültürel yapısı var.

GÖRGÜ KURALLARI

Koreliler görgü kurallarına çok önem verirler, görgü ve saygıyı ciddiye alırlar. Öncelikle sağlam bir sosyal hiyerarşileri vardır ve bu hiyerarşiye göre kendinizden daha yaşlı veya üst pozisyonda olan kişilere daha saygılı bir dil ile hitap etmeniz gerekir. Selamlaşırken eğilirler, bu eğilme yaklaşık 45 derecelik bir açıyla olur. El sıkışırken iki ellerini de kullanırlar. Yerel restoran ve evlerde ayakkabı çıkarırlar. Birine bir şey uzatırken iki elle uzatırlar. Yemeğe masadaki en büyük başlamadan başlamak ve hala yemek yenirken masadan kalkmak saygısızlık olarak görülür. Bunun gibi birçok görgü kuralını kapsayan Kore kültürünün ana fikri ülkelerinin kültür ve geleneklerine saygı duymak.

EĞLENCE

Eğlence sektöründe çok gelişmiş olan Güney Kore’de çok fazla eğlence imkanı var. Bunlardan biri, ülkede çok gelişmiş olan bilgisayar oyunu kültürü. PC bang adı verilen bilgisayar oyunu odalarında her yaştan insanı sıralanan bilgisayarların başında yemek yiyip oyun oynarken görebilirsiniz. Video oyun endüstrisi ülkenin GSYİH’sının önemli bir bölümünü oluşturmakta, ayrıca dünyadaki en büyük video oyunu piyasalarından birine sahipler. E-sporda çok başarılı olan Koreliler, dünyanın en iyi e-spor oyuncularını yetiştiriyorlar.

Başka bir eğlence mekanları ise yine her yaştan herkes tarafından zevk alınan noraebang isimli karaoke odaları. ‘Noraebang’ kelimenin tam anlamıyla ‘şarkı odası’ olarak çevrilir. Fiyatı çok uygun olan ve ülkenin her yerinde rastlanan bu odalar Korelilerin arkadaşlarıyla eğlenmek için en çok gittiği yerlerden biri.

Güney Kore, teknoloji alanında fazlasıyla ilerlemiş bir ülkedir. Dünyanın en hızlı kablosuz internet erişimine sahip olan ülke, aynı zamanda iki dev teknoloji şirketi Samsung ve LG’ye de ev sahipliği yapıyor.

YEMEK

Yeni ve farklı ama aynı zamanda yabancılık çekmeyeceğiniz lezzetler ile dolu bir mutfak keşfetmek istiyorsanız Güney Kore mutfağını denemeniz lazım. Genellikle insanların önyargı ile baktığı Uzakdoğu mutfağı birbirinden güzel lezzetler barındırıyor.

Yöresel Kore yemeklerine ‘hansik’ adı veriliyor. ‘Bunsik’ ise fast food ve atıştırmalık yemeklerin adı. Güney Kore deyince akla ülkenin ocakbaşı lezzeti olan meşhur Kore barbeküleri gelir. Dünya çapında da fazlasıyla popüler olan bu restoranlarda masanın ortasında, altında közlenmiş ateş olan bir mangal demiri bulunuyor, getirilen çiğ et ve garnitürleri mangalda siz pişirip yiyorsunuz. Bizim damak tadımıza da uygun olan bulgogi, sarımsak ve soya sosu ile yapılan ve kore barbeküsü de denilen bir et yemeği.

Kore mutfağında çay çok önemli bir yere sahip, çok fazla çay çeşitleri var. Bunlardan en önemlisi ise ülkenin geleneksel içeceği olan Ginseng çayı. Ginseng, Korelilerin çok önem verdiği şifalı bir bitki, bu bitkiyi hem çay yaparken hem de yemeklerin içinde kullanıyorlar. Örneğin samgyetang denilen geleneksel tavuk çorbası, haşlanmış tavuğun pilav ve ginseng ile doldurulup üzerine baharat eklenmesiyle yapılıyor.

Kore mutfağının bir diğer olmazsa olmazı biber salçaları gochujang. Yemek tariflerinin birçoğunun içinde kullanılan bu acı sos: kırmızı biber, tuz, sirke, susam yağı, soya fasulyesi ve pirincin karıştırılmasıyla yapılır. Bütün Korelilerin severek tükettiği, her yemek masasında bulunan kimchi de lahana turşusunun içine gochujang eklenmesiyle yapılıyor.

Ülke mutfağının diğer meşhur yemekleri, Kore usulü suşi olan kimbap, siyah fasulye soslu erişte jajangmyeon, pirincin çeşitli sebze ve etlerle karıştırılarak servis edildiği bibimbap ve çeşitli sos ve garnitürlerle sunulan pirinç keki tteokbokki.

GELENEKSEL BAYRAMLAR

Kore’de iki tane geleneksel bayram var; bunlardan biri eylül ayında kutlanan hasat bayramı “Chuseok”, diğeri ise ocak ayında kutlanan Kore ay takvimine göre yılbaşı olan “Seollal”. Bu bayramların ikisi de üçer gün sürer ve bizim Ramazan ve Kurban Bayramlarımızı andırıyor. Büyükleri ziyaret, büyüklerin evinde tüm ailenin toplanması ve geleneksel yemeklerin yapılıp yenmesi gibi gelenekleri var.

GİYİM

Güney Kore’nin geleneksel kıyafeti, kültürün en büyük miraslarından olan hanbok. En görünür miraslardan biri ise geleneksel kıyafetleri olan hanbok, her Koreli evde mutlaka bulunur ve özel günlerde giyilir. Çocukların birinci yaş doğum günlerinde ve 60. yaş doğum günlerinde giyilmesi bir gelenek.

Kore’nin giyim ve modasında Amerika ve Batı etkisi göze çarpar. Batı tarzı kıyafetleri de giyen Koreliler, kendi kültür ve tarzlarından da ödün vermeyerek kolaj bir moda yarattılar, kendi geleneksel kıyafetlerine de hala önem veriliyor.

Koreliler görünüşlerine dikkat etmeleri ve bakımlı olmaları ile ünlüler. Kozmetik ürünlere hem kadınlar hem erkekler çok meraklı. Yüz maskelerinden makyaj malzemelerine kadar Güney Kore kaynaklı birçok güzellik ürünü tüm dünya çapında popülariteye ulaşmakta ve kullanımları yaygınlaşmakta.

SANAT

Güney Kore, bugün de geleneksel yapısını koruyan bir ülke, bunu sanat alanında da görüyoruz. Şu an K-Pop diye bildiğimiz Kore pop müziği, aslında 2000’li yıllarda popülerleşmiş bir müzik türü. Bunun ötesinde Kore geleneksel müziği ülke kültürünün büyük bir parçasını oluşturuyor. Kore geleneksel müziğine ‘gugak’ deniyor, ve folk ile saray müziği türlerini içeriyor. Kökeni 15. yüzyıla dayanan gugak, müzik ve dansın birleşiminden oluşur Pansori ve sanjo, halk tarafından sevilen vurmalı çalgı ve danslarla söylenen halk müziği, jeongga ise soylu ve aristokratların dinlediği müzik olarak sınıflandırılıyor. Minyo, Kore halk şarkılarına verilen isim. Bu şarkıların yumuşak bir melodisi ve neşe dolu bir ritmi var. Pungmul ise bir şenlik havasında, bir davul eşliğinde oynanan neşeli bir halk dansı.

Geleneksel el sanatları Güney Kore’nin sanat tarihinin önemli bir bölümü. Seramik ve çömlekçiliğin yanında resim ve kaligrafi, çok eskilerden günümüze gelen köklü bir Kore sanat kültürünü oluşturuyor. Mimari açısından da ülke, yüzyıllar öncesinin mimari dokusunu ve hanok adı verilen geleneksel Kore evlerini halen yaşatırken aynı zamanda modern mimari tarzları da yansıtıyor.

SİNEMA VE TELEVİZYON

20. yüzyıl sonu ve 21. yüzyıl başlarında Güney Kore sineması tüm Asya’ya yayılarak bir popülariteye ulaştı. Bong Joon-ho’nun ‘Parazit’ filmi geçen yılın Oscar Ödüllerinde, ‘En İyi Film’ ödülünü kazanan ilk İngilizce olmayan film olarak tarihe geçti, ve Kore sinemasına dünya çapında fazlasıyla ilgi uyandırdı. Bir başka önemli Kore yapımı ise 1999 tarihli, Kuzey Kore casuslarını anlatan ’Shiri’ filmi. Yalnızca başkent Seul’da 2 milyonu aşkın bilet satışına ulaşarak gişe rekorları kıran film, Titanik, Star Wars gibi yapımları geride bırakıyor. 2000 yapımı ‘JSA’ isimli film ise Shiri’nin bile rekorlarını kırarak sinema sektöründe büyük başarılar elde etmiş, Holywood film şirketleri tarafından yeniden çevrimi yapılmış. Güney Kore dizileri ise tüm dünyaya yayılıp her yaştan insanın izleyebilmesiyle her gün popülerleşen bir sektör.

EĞİTİM

Korelilerin bir başka önem verdiği konu ise eğitim. İş ve eğitim alanında disiplinleri ile tanınan Korelilerin yaşamının büyük bir çoğu okulda veya işte geçer. Üniversite sınavlarına hazırlanan gençler için bizim ülkede olduğu gibi çok yoğun bir tempo var, öğrenciler lisenin ilk yılından itibaren gece geç saatlere kadar okulda kalabilmekte. Aileler, çocuklarının iyi bir eğitim almasına çok büyük önem verir. Dünya çapında yapılan PİSA Testleri ve Pearson’ın 2017 eğitim analiz sonuçlarına bakıldığında Güney Kore eğitimde tüm dünyada birinci sırada.

Koreliler, eğitime verdikleri önemi işlerine de veriyorlar. İşkoliklikleri ile bilinen Güney Koreliler çok büyük bir disiplin ve özveriyle çalışır, işlerini en iyi şekilde yapmak isterler. Ekonomik açıdan kısa sürede bu kadar büyümelerinin nedenlerinden biri de bu olmalı.

İNANÇLAR

Koreli insanların orijinal dini Şamanizm’di, bu din her ne kadar yaygın olmasa da günümüzde de canlılığını sürdürmekte. Budizm ve Konfüçyanizm de Çin hanedanları tarafından ülkeye tanıtılmış ve Budizm Goryeo hanedanının resmi dini olmuş. Budizm aynı zamanda Kore mimarisini de etkilemiş, birçok tapınak inşa edilmiş. Bu tapınakların en ünlülerinden biri, mistik havasıyla bilinen UNESCO Dünya Mirası Listesinde yer alan Bulguksa tapınağı. Günümüzde Güney Kore’de, Budizm’den Hristiyanlığa kadar çeşitli din barışçıl şekilde bir arada bulunuyor. Ayrıca ülke vatandaşlarının yarısından fazlası, hiçbir dine bağlı olmadığını beyan etmiş.

BATIL İNANÇLAR

Güney Kore insanlarının ilginç bir noktası çok fazla batıl inanca sahip olmaları. Mesela 4 rakamının uğursuzluğuna inanıyorlar, çünkü okunuşu “ölüm” anlamına geliyor. Vantilatörlerden korkuyorlar ve uyurken vantilatör tarafından öldürebileceklerine inanıyorlar. Kırmızı kalemle yazı yazmayı da sevmezler, çünkü kırmızı rengi kanı çağrıştırır. Gece tırnak kesmezler veya ıslık çalmazlar, bunun kendilerine kötülük getireceğine inanırlar. Eşlerin birbirine ayakkabı hediye etmesi eşinizin sizden kaçacağını simgelediği için bundan kaçarlar. Sınavlardan önce şekerleme ve yosun çorbası gibi yapışkan yiyecekleri yerseniz tüm bilgilerin sizden kayıp gideceğine inanırlar. Korelilerin bunun gibi birçok batıl inançları var.

TÜRK KÜLTÜRÜ İLE BENZERLİKLERİ

Kore kültürünü anlatırken bizim kültürümüzün benzer yönlerinin altını çizmeden geçmememiz lazım. Öncelikle Korece, Türkçe ile aynı Ural-Altay dil ailesinden gelmekte. İki ülkenin insanları da sıcakkanlı ve misafirperver olmasıyla biliniyor. Geleneksel yapımız ve örf ve adetlere verdiğimiz önem ise Güney Kore’ye benziyor. Ayrıca Türkiye’de Kore Savaşı’ndan beri süregelen Korelilere karşı bir sempati var, iki ülkenin dostluğu geçmişe dayanıyor. Bu nedenle ülkemizde de Güney Kore ilgisi gitgide artmakta.