Giriş
İstanbul’da Kore dizilerinden etkilendikleri ve Kore’ye gitmek istedikleri iddia edilen 3 kız çocuğunun evden kaçması haberiyle birlikte, dünya çapında popüler olan Kore kültürü ve Türkiye’de yayılması bir kez daha gündeme geldi. Doğal olarak sorulacak soru ise, Kore pop kültürünün nasıl bu denli ülkemizde yayılıp gençleri etkilediği.
Son yıllarda ülkemiz dahil tüm dünyada olağanüstü bir hızla yayılan, K-Pop ve Kore dizilerinin öncülüğünde ilerleyen Güney Kore dalgasına Çincede “Hallyu” adı veriliyor. Bu dalga, 1990’larda Güney Kore hükümetinin yaptığı kültürel ihracat çalışmalarıyla başladı. O dönemde yaşanan finansal krizle baş etmek için ülkenin kültürünü güçlendirme çalışmaları yapıldı, üniversitelerde kültüre dayalı bölümler açıldı, film ve müzik endüstrisine verilen önem arttı. İlk önce Çin’de yayılmaya başlayan Kore dalgası, zamanla Asya ve tüm dünyaya yayıldı. Bugün, Hallyu terimi sadece Kore dizileri ve K-Pop değil, Kore mutfağı, Kore modası ve K-Beauty de denilen Kore cilt bakım ve güzellik teknikleri dahil Güney Kore’nin popüler kültürünü içine alıyor. K-Pop şarkıcılarını seven veya çok fazla Kore dizisi izleyenler, bu şarkıcı veya oyuncuların giyim tarzlarından etkilenip kendileri de benzer şekillerde giyinmek istiyorlar, veya dizilerde gördükleri Kore yemeklerini tatmak istiyorlar. Bu şekilde Güney Kore kültürü başarılı bir biçimde dünya çapına yayılmış oluyor.
Hallyu’nun bu denli başarıya ulaşmasındaki başlıca etken, hedef kitlesinin geniş olması. Her türlü yaş aralığına ve farklı zevklere hitap eden bir medya var. Örneğin hepsi birbirinden kaliteli olan, üretimine çok büyük bütçeler ayrılan Kore dizilerinin birçok farklı türü var. Gençlere hitap eden aşk dizilerinden toplum eleştirisi yapan ciddi konulu dizilere, polisiyeden korku dizilerine kadar neredeyse her konuda bir Kore dizisi mevcut. Bu dizilerin dünya çapında popüler olmasının nedeni ise prodüksiyon kalitesinin mükemmelliği. Yönetmenler ve senaryo yazarları birlikte çalışarak, dizinin her saniyesine, her minik detayına çok fazla önem veriyorlar. İlgi çekici konu ve karakterlerin yanında, dizinin çekildiği anda toplumun durumu, ihtiyaçları ve ilgisini inceliyor, güncel konulara ve toplumun eğilimlerine ayak uydurarak içerik üretiyorlar. Tüm bunlar, Kore dizilerinin global anlamda başarı elde etmesine olanak sağlıyor.
Aynı konuda K-Pop’u da örnek verebiliriz. K-Pop, Kore Pop müziğinin kısaltması anlamına geliyor, ama aslında birçok farklı müzik türünü içeriyor. K-Pop’un yüzü olan BTS’in bile diskografisinde pop, hip-hop, R&B, disco, funk, EDM, rap, rock gibi birçok müzik türünü bulabiliyorsunuz. Çoğunlukla her grubun kendine özgü bir müzikal stili oluyor, ancak günümüzdeki en popüler K-Pop gruplarına bakarsak, hepsinin albümlerinde farklı türden şarkılara rastlıyoruz. Genellikle jenerik K-Pop standartlarına uyan, gösterişli bir müzik videosuyla birlikte çıkan başlık şarkısının yanında, albümün diğer parçaları genellikle birbirinden farklı türlerde oluyor. Bu da K-Pop’un her zaman yeni bir şeyler sunarak dinleyicinin ilgisini kaybetmesini engelliyor ve farklı zevklere sahip olan kişilerin de sevecekleri bir şarkı bulmasına imkan veriyor.
Tabii ki bu ilginin kalıcı olmasını sağlayan tek faktör müzik değil. Kusursuz dans performanslarının ve renkli müzik videolarının yanında, K-Pop şirketlerinin yaratıcı içerik üretimi de çok başarılı. Şarkıcıların televizyon programları, bireysel canlı yayınları ile hayranlar, idollerini daha yakından tanıyabiliyorlar, bu da onlara duygusal bir yakınlık hissetmelerini sağlıyor. Temeli bu şekilde atılan bu sevgi ve yakınlık, sosyal medya ile daha da pekişiyor. Mesela kullanıcıları arasında BTS, TXT, SEVENTEEN ve BLACKPINK de olan Weverse uygulamasında, idoller hem sık sık paylaşım yapıyorlar, hem de hayranların gönderilerine cevap verip etkileşime giriyorlar. Bu da hayranlar ve idoller arasında bir yakınlık kurulmasına neden oluyor. Ve işin neticesinde, sadece şarkılarını sevip takip ettiğimiz bir sanatçıya göre, kişiliği hakkında bilgi sahibi olduğumuz ve kolayca etkileşime geçebildiğimiz bir idole karşı bir bağlılık hissetmek çok daha kolay.
Bunun yanında K-Pop albümlerinin tasarımı da pazarlama açısından çok önemli. Renkli ve yaratıcı tasarım ve ambalajlamaya sahip olan albümlerin içinde, müzik CD’sinin yanında bir fotoğraf albümü, poster ve K-Pop hayranlarının gözdesi olan “photocard” denilen fotoğraf kartları yer alıyor. Bir albümün genellikle birden çok versiyonu oluyor ve hepsinin fotoğraflarının temaları farklı oluyor. Bu da albüm koleksiyonerlerinin bir albümden birkaç tane almasını sağlıyor. Tüm bunlarla birlikte K-Pop, artık sadece bir müzik türü değil, bir kültür haline geliyor.
Hallyu, artık tüm dünyaya yayılmış bir dalga. Ancak özellikle ülkemizde fazlasıyla ün kazanan K-Pop ve Kore dizileri, birçoğumuzun aklında bir soru uyandırıyor: Kore kültürü nasıl Türkiye’de bu denli popüler oldu? Kore ve Türk kültürü arasında benzerliklerin olduğu aşikar, ancak bazı farklılıkların olduğu da göz ardı edilemez. Bu farklardan bir tanesi Güney Kore ve Türkiye arasındaki güzellik standartları. Ülkemizde, toplumsal cinsiyet normları benimseniyor, medyada da fazlasıyla yansıtılıyor. Tam tersine Güney Kore’de bu cinsiyet normları bizim kadar önemli değil, hem erkekler hem kadınlar güzellikte narinlik ve bakıma önem veriyorlar. Estetik ve güzellik onlar için her şey. Ancak buna rağmen, Güney Kore ve Türkiye kültürünü birbirine bağlayan çok önemli bir nokta var, o da kültür ve geleneklerimize bağlılığımız.
Kore dizilerinin Türkiye’de de bu kadar geniş bir izleyici kitlesi bulmasının nedeni, aynı bizim dizilerimiz gibi onların da kültürlerini ve geleneksel yapılarını korumaları. Aynı Türkiye gibi Güney Kore’de de her ne kadar Batı’nın getirdiği modern popüler kültürün izleri olsa da, geleneklerimize ve kültürlerimize verdiğimiz önemin değişmemesi iki ülkenin arasındaki benzerliklerden en önemlisi. Her iki ülke de aile odaklı ve aile yapısına büyük önem verir, bunun dizilere de yansıdığını görüyoruz. Örneğin, aşk dizilerinde görülen evliliklerde aile üyelerinin rolü büyük. Başka benzerlikler ise büyüklere duyulan saygı, misafirperverlik ve ilişkilerimizdeki samimiyet. Ayrıca Kore dizileri de aynı bizim dizilerimiz gibi dramatikliğe çok önem verir, mesela duygusal anlarda uzun duraksamalar ve arka planda çalan müzik iki ülkenin dizilerinde de ortak. Bu nedenle Türklerin Kore dizilerine ve dolayısıyla Kore kültürüne karşı bir yakınlık hissetmeleri hiç şaşırtıcı değil.
K-Pop ve Kore dizilerinin ülkemizde ün kazanması ile, Kore giysileri ve Kore güzellik ürünleri Türkiye’de daha kolay bulunmaya başladı. Kore yemeklerine duyulan ilgi arttı ve Korece öğrenmek isteyen gençlerin sayısı da git gide çoğalıyor. Kore Kültür Merkezinin düzenlediği K-Pop yarışmaları ve Kore kültürünü tanıtan etkinliklerin de etkisiyle Kore kültürü, günümüzde hiç olmadığı kadar popüler ve bu popülarite gün geçtikçe de artmakta. Özellikle K-Pop’a duyulan ilginin artmasıyla bu altkültürün büyümesi, iki ülke arasındaki kültürel etkileşimin de gelişmesine yardımcı oluyor. Ancak bu alt kültürün yalnızca ergenlik dönemindeki gençleri içine aldığını ve onları etkilediğini düşünmemek lazım. Elbette K-Pop ve Kore dizilerinin, hayranı olan gençlerin yaşamlarındaki etkisi büyük, ancak her yaş kitlesinden Hallyu’ya ilgisi olanlar mevcut. Keza, Batı kültürünün ve Amerikan dizilerin uzun yıllardır bu denli dünyayı etkilemesi normal karşılanırken Kore akımına hem ülkemizde hem de tüm dünyada duyulan önyargıyı kırmak lazım.
