Değiş tokuş

Sevgili dünlük, dün düşündüm de mevsim kışa döndükçe evin kıymetini daha çok anlamaya başlıyoruz. Ev dediğin, dört duvar değil elbet; sehpanın üzerinde unutulmuş bir küpe, suyu verilmiş bir saksı çiçeği, ütülenmemiş çamaşır yığının tıkıldığı ardiye, saatlerdir kaynayan çayın kokusu...

Her evin bir kokusu vardır, bu koku hafızanda o evin sahiplerini sembolize eder. Benzer bir kokuyu duyduğunda, o insanların gülüşleri, yüksek sesle konuşmaları belirir zihninizde. Peki şimdi, yaşadığınız evde, nelerden vazgeçemeyeceğinizi düşünmenizi rica ediyorum.

Yastığınız, aynanız, koltuğunuz, balkonunuz. Peki tamamen evinizden vazgeçebilir misiniz? Dahası şehrinizden, dostlarınızdan, komşularınızdan, sevdiklerinizden ayrılmak zorunda olsanız, ne hissederdiniz? Neden kapıldım bu düşünceye biliyor musunuz? Sekiz harfli bir kelimeden: “MÜBADELE”

GİTMEK

Türkiye-Yunanistan nüfus mübadelesi; 30 Ocak 1923 tarihinde Lozan’da yapılan ve resmi adı “Yunan ve Türk Halklarının Mübadelesine İlişkin Sözleşme ve Protokol” olan sözleşme uyarınca, iki ülkenin yurttaşlarını din esası üzerine zorunlu göçe tabi tutmasına, bir başka deyişle azınlıklarından ‘değiş tokuş yöntemi’ ile kurtulmalarına verilen ad. Göçe tabi tutulan kişilere ise “mübadil” denmiş.

Türkiye’den Yunanistan’a 1 milyon 200 bin Rum/Ortodoks, Yunanistan’dan Türkiye’ye 500 bin Türk/Müslüman karşılıklı olarak değiş tokuş ediliyor. Yakın tarihte yaşanmış bu toplumsal olayı hepimiz az çok bilsek de, ardında yaşamlar bırakmış ve sonuçlarını hiç bilmedikleri yeni bir hayata doğru yürüyen insanların hikayesini derinlemesine öğrenmek için yola çıktım.

GÖÇ VE MÜBADELE ANI EVİ

Buca’da Kasaplar Meydanı’nda köşede dimdik duran beyaz yüzlü bir hanım gibi, Göç ve Mübadele Anı Evi. Belçikalı levanten bir aileye ait iki katlı bir köşkü, Büyükşehir Belediyesi anı evine dönüştürmüş. Odaların her biri, mübadelenin aşamalarını anlatıyor.

Yola çıkmak, “Gülcemal” (mübadilleri taşıyan vapur), mübadelede çocuk olmak, karantina, yanlarına aldıkları gibi pek çok etkileyici süreç yer alıyor. Göçmen ailelerin yoğun olduğu şehrimizde, göz yaşları içinde anılarını tazelemek isteyenlerin çokluğunu tahmin edersiniz. Anı evinde, mübadele mutfağı tadımları, müzik dinletileri ve fotoğraf sergileri gibi etkinlikler de gerçekleşiyor. Mutlaka uğramanızı öneririm.