Giriş
Yaz yaklaştıkça çocuklarda ishal ve kusmaya neden olan enfeksiyonların görülme sıklığı da arttı. İshal ve kusmaya neden olan hastalıklar çocukların iştahlarında ciddi düşüş ve yemeklere karşı yüksek tepki göstermelerine neden olur. Bu nedenledir ki ishal ve kusmanın görüldüğü çocuklar yok denecek kadar az besin tüketirler, yemek yemek istemezler. Danışanlarımda da şu sıralar sık sık gördüğüm bir tablo olan ishal ve kusmaya bağlı çocuklarda yemek reddinde neler yapılması gerektiğini sizler için kaleme almak istedim. İşte ishal ve kusmanın görüldüğü enfeksiyonlarda çocuk beslenmesinde dikkat edilmesi gerekenler…
İSHAL VE KUSMA BİR SAVUNMA MEKANİZMASIDIR
İşe ishal ve kusmaya bakışımızı değiştirerek başlayalım. İshal ve kusma bir hastalık değil, vücudun oluşan hastalığa karşı kullandığı bir savunma mekanizmasıdır. Örneğin, sindirim vela boşaltım sistemine yerleşen bir enfeksiyonu atmak için vücut bu mekanizmaları devreye sokar. Bu sayede enfeksiyona neden olan bakteri yada virüsler vücutta çoğalmak için tutunamazlar. Sözün özü, vücudun içinde işler kötü gidiyorsa çocuğunuzun ishal olmasına yada kusmasına şükredin. Aksi çok daha ciddi bir sağlık sorununa davetiye çıkarır.
İSHALİ KESMEYE ÇALIŞMAYIN
Yukarıda da bahsettiğim üzeri ishal vücudun güçlü bir savunma mekanizmasıdır. Bu mekanizmayı dışarıdan müdahale ile durdurmaya çalışmak çocuklar için tehlikeli tabloları da beraberinde getirir. İshali kesmek için halk arasında nişasta içirmek, kahve telvesi yalatmak, sürekli haşlanmış patates ve pirinç lapası yedirmek gibi öneriler dolaşır. Bu tür öneriler ishali yavaşlatır ancak ishale neden olan enfeksiyonunda vücutta kalmasına ve sindirim ve boşaltım sistemine daha kolay yerleşmesine neden olabilir. Bu nedenle çocuğunuzda ishal 24 saatten uzun süredir devam ediyorsa asla kesmeye çalışmamalı. İshali kesmenin çocuğun sağlığı için çok daha tehlikeli olduğu hatırlanmalı.
TEDAVİYİ KESMEYİN
İshal ve kusmaya bağlı hastalıklarda kullanılan ilaçlar bazen çocuklar için zorlayıcı içeriklerde olabilirler. İlaçların kullanımı sırasında çocuklar daha halsiz bir hale gelebiliyorlar. Böyle durumlarda ailelere tavsiyem tedaviyi kesmemeleri yönünde. Eğer ilaç kullanımı sonrası tablo sizi gerçekten endişelendiriyorsa tedaviyi kesmeden önce mutlaka doktor kontrolüne gitmelisiniz. Farklı bir ilaçla yan etkileri ortadan kaldırarak tedaviyi sürdürmek mümkün. Tedaviyi zamansız ve alternatifsiz kesmek hastalığın daha uzun sürmesine ve tıbbi tablonun kötüleşmesine neden olur.
ÇOCUKLARI ZORLA BESLEMEYİN
İshal ve kusmanın görüldüğü hastalıklarda vücut iştah sistemini devre dışı bırakır. Bu hastalığın vücuttan daha kolay atılması için önemli ve gereklidir. Metabolizma çok az besinle bu türlü hastalık dönemleri atlatmayı başarır. Biz ebeveynler böyle dönemlerde çocuk iyileşsin, zayıflamasın diye onları zorla beslememeliyiz. Böylesi zorlu hastalık dönemlerinde zorla beslenen çocuklar çoğunlukla kusma atakları geçirirler. Bu kusma atakları sonrası çocuk kusmanın nedeni olarak yediği yemeyi görür. Bu tür eşleştirmeler çocuklarda hastalık ortadan kalktıktan sonra da kalıcı besin reddine neden olur. Çocuklar her yemek gördüklerinde hasta olmasalar bile yediklerinde kusacaklarını düşünerek yemeklerden kaçarlar. Böyle bir tablonun oluşmaması için bakım verenlerin her ne koşulda olursa olsun çocukları istekleri dışında beslememeleri gerekir.
İSHAL VE KUSMA SÜRERKEN ÇOCUKLARI NASIL BESLEYEBİLİR?
Yukarıda da bahsettiğim üzere çok az besinle vücut böyle zorlu dönemlerde ayakta kalmayı başarır. İshal ve kusma sürerken çocuklara saat başı çok az miktarda ve basit yiyecekler sunmak yeterlidir. Bu yiyecekler bir kaç tane krater olabileceği gibi bir kaç kaşık yoğur, az miktarda kefir, çeyrek muz olabilir. İshal ve kusma dönemlerinde çocukların istedikleri yiyecekleri onlara sunun. Günlerdir ishal ve kusma nedeniyle yemek yemeyen bir çocuk sizden gofret istiyorsa o gofreti ona verin. Bu tür istekler vücutta sıvı kaybına bağlı şeker-tuz dengesinin bozulmasından oluşur. Burada dikkat etmek gereken bu tür yiyecekleri miktarının abartılmaması, sırf çocuk yesin diye sürekli bu tür paketli gıdaları tüketmesi için teşvik edilmemesidir.
NE YEDİĞİNE DEĞİL NE İÇTİĞİNE DİKKAT EDİN
Söz konusu ishal ve kusmaysa çocuğunuzun ne yediğine değil ne içtiğine ve ne kadar içtiğine odaklanın. İshal ve kusma çocuklarda şiddetli sıvı kaybına neden olur. Yüksek miktarlara ulaşan sıvı kaybı eğer yerine konmazsa çocuklarda çok ciddi sorunları da beraberinde getirir. Öyle ki sıvı yetersizliğinin uzaması ölümcül bile olabilir. Bu nedenle çocuğunuz kilo kaybediyor, yemek yemiyor diye dertlenmek yerine yeterince su içti mi, anne sütü aldı mı, formül mama içiyor mu diye takip edin.
Eğer çocuğunuz aşağıdaki tabloların biri yada bir kaçını birden yaşıyorsa hemen doktorunuza başvurun ve sıvı desteği isteyin.
1 günde 1 litrenden daha az sıvı aldıysa ve ishali şiddetli bir şekilde sürüyorsa,
- Halsizlik, sürekli uyku ve bilinç belirtilerinde düşüş varsa
- Derisine bastırdığınızdan oluşan çukur hızlıca düzelmiyorsa
- Dili kuru, dudağında çatlaklar varsa.
