Çocukların hormonal dengeleri onların fiziksel, bilişsel ve duygusal gelişimleri üzerinde önemli bir belirleyicidir. Hormonal dengelerdeki bozulmalar çocuklarda uzun süreli açlığa varan iştahsızlık, öfke kontrolünde zorlanma, uyku bozuklukları, öğrenme güçlükleri, uzamanın durması gibi geniş bir yelpazede sorunun tetikleyicisi olabilir. Eğer çocuğunuzda uzun süreli açlığa varan iştahsızlık, boy uzama grafiğinde sapmalar, genel halinde keyifsiz, hareketsiz bir tablo görüyorsanız detaylı bir tıbbi tarama yaptırmanızı tavsiye ederim.
İştahsız çocuklarda sıklıkla görülen vitamin ve mineral eksikliklerin detaylarını aktarmadan önce 3 noktanın altını çizmek isterim.
Çocuğunuzun iştahsızlığını değerlendirirken merkeze kendi isteklerinizi değil çocuğunuzun genel durumunu koyun. Çocuklar ihtiyaç duydukları kadar besin tüketirler. Bu ihtiyaç miktarı çoğunlukla biz yetişkinlere çok az ve yetersiz görünür. Oysa ki çocuklar mide kapasiteleri nedeniyle küçük öğünlerle doyarlar. Eğer çocuğunuz besleyici öğeler içeren öğünler tüketiyorsa miktarın tek başına iştahla ilgili bir belirleyici olmadığını hatırlayın ve sırf sizin istediğiniz miktarda yemek tüketmiyor diye çocuğunuzu zorlu tıbbi testlere tabi tutmayın.
- Çocuğunuzun genel sağlık durumunu özellikle hayatının ilk 5 yılında düzenli olarak değerlendirmesi için bir uzmana başvurun. Eğer uzman çocuğun büyüme eğrisinde ve genel sağlık taramasında bir sorun olmadığını söylüyorsa çocuğunuzun beslenme miktarını ve şeklini sorgulamayı bırakın. Enerjinizi çocuğunuzun duygusal gelişimi için harcayın.
- Aşağıda detayını aktaracağım vitamin ve mineral eksikliklerinin tespiti için basit kan testleri her zaman yeterli olmayabilir. Eğer çocuğunuz uzamıyor, çok uzun süreli açlık yaşıyor, hareketleri yavaş ve keyifsiz bir hal alıyorsa detaylı tıbbi destek almanız gerektiğini bilin.
ÇOCUKLARIN İŞTAHINI ETKİLEYEN VİTAMİN VE MİNERALLER
B12: Yapılan araştırmalara göre Türkiye’de 0-18 yaş arası her 5 çocuktan 1’nde B12 eksikliği görülüyor. Özellikle süt çocukluğu ve adolesan çağdaki çocuklar için çok önemli olan B12 vitamini eksikliğinde, çocukların büyümesinde durma görülebilir. Boy uzama eğrisindeki sapmalara neden olan B12 eksikliği eğer uzun süreli olursa ve tedavi desteği alınmazsa kalıcı nörolojik hasarlar da bırakabilir.
DEMİR: Çocuklarda sıklıkla görülen demir eksikliği iştah üzerinde baskılayıcı bir tablo yaratır. Yapılan araştırmalara göre demir eksikliği ile vücutta iştahı oluşturan ghrelin seviyesi arasında bağlantı olduğunu göstermekte. Özellikle erken çocukluk döneminde görülen demir eksikliğinin belirtileri arasında cilt renginde soluklaşma, iştahsızlık, yorgunluk, fiziki aktivite kapasitesinde düşüş sayılabilir.
ÇİNKO: Çinko eksikliği çocuklarda tat ve koku kaybına neden olan bir değerdir. Uzun süreli eksikliğinde çocuklarda ciddi iştahsızlık ve iştahsızlığa bağlı kilo kaybı ile büyüme geriliği görülmesine neden olur.
KROM: Krom vücudun insülin salınımında etkili bir değerdir. Protein, karbonhidrat ve yağların parçalanmasında da işlevi olan kromun eksikliği, vücutta besinlerin doğru şekilde kullanılmasını engeller ve iştah üzerinde baskılayıcı bir tablo yaratır.
SELENYUM: Vücutta tiroid hormonu işlevleri üzerinde önemli bir görevi bulunan selenyumun eksikliğinde tiroid bezinin çalışmasında bozulmalara neden olur. Kilo kontrolü ve büyüme üzerinde belirleyici olan tiroid hormonundaki dengesizlikler çocukların ruhsal ve bilişsel durumları üzerinde de olumsuz etki yaratır.
DOKTOR TAVSİYESİ DIŞINDA VİTAMİN VE MİNERAL TAKVİYELERİ ALMAYIN
Son olarak bir uyarıyla bitirmek isterim. Daha iştahlı olsun diye tıbbi tarama yapılmadan yada doktor önerisi olmadan çocuğunuza vitamin ve mineral takviyesi vermeyin. Vitamin ve minerallerin gereksiz kullanımı çocuk sağlığını tehlikeye sokabilir.