Giriş
Hemen herkes çikolata kistini duymuştur ama endometriozis denince kafalar karışıyor. Daha büyük, daha karmaşık, daha önemli duruyor bu ad sanırım ve daha korkutucu. Oysa ikisi de aynı şey. Elbette önemli, elbette riskleri var ama korktuğunuz gibi değil. Bakalım nasıl bir şeymiş bu endometriozis?
ORGANLARIMI KORUMAK İÇİN AMELİYAT OLMAM GEREKİYORMUŞ
SORU: Hocam, hem adet dönemimde hem dışında hem de cinsel ilişki sırasında alt karında ağrı nedeniyle doktora gittim ve derin endometriozis olduğunu, organlarımı korumak için ameliyat olmam gerektiğini söyledi. Ama tam anlamadım, çekindim cahil gibi de soramadım. Bu ne demek, gerçekten ameliyat olmam şart mı?
CEVAP: Endometriozisi çikolata kisti olarak biliyor ya da duymuş olabilirsiniz. Cehalet yok, yaşadıkça, gördükçe, okuyup araştırdıkça öğreniyorsunuz. Ancak doktorunuza sorma hakkınızın da farkında olun lütfen. Bu bizim uzmanlığımız, elbette anlayacağınız biçimde aktarmalıyız. Çikolata kisti; yumurtalıklarda, fallop tüplerde ya da karın boşluğu gibi rahim dışı bölgede rahim iç yüzeyini oluşturan endometrial dokunun varlığıyla karakterize bir yapıdır. Ancak buralarda değil de vajina ile makat arasında oluştuysa, derin endometriozis diyoruz. Ve buralarda geliştiğinde komşu organlara, dokulara yapışma, ayırırken de onlara zarar verme olasılığı doğuyor. İdrar yolu ve bağırsak tıkanıklığına neden olabiliyor mesela. Sık görüldüğü yer olan yumurtalıklarda da yumurtaya, sperme zarar verip infertiliteye sebep olma riski de var. Ancak çok büyük olmadığı takdirde, konumuna da bağlı olarak tabii, takip yeterli olabiliyor. Derin endometrioziste ise ameliyatla alarak diğer organ ve dokuları korumamız gerekebiliyor. Doktorunuza güvenin. Ancak rahat etmediyseniz bir doktor görüşü daha alabilirsiniz.
ÇOCUK SAHİBİ OLMAMI ENGELLER Mİ?
SORU: Hocam, bende çikolata kisti var ama ilk muayenemde doktor önemli olmadığını, rutin muayeneyle takip etmenin yeterli olacağını söylemişti. Aradan 6 ay geçti ve bu sürede hep artan, bazen işe gitmemi bile engelleyen bir ağrım oldu. Muayenemde ise çikolata kistimin aşırı büyüdüğünü ve artık müdahale etmek gerektiğini söyledi. Şu an 14 cm boyutunda. Bu kist neden oluşuyor, niye büyüyor? Çocuk sahibi olmamı engeller mi?
CEVAP: Çikolata kistinin büyüme nedeni östrojen hormonumuzun fazla salgılanmasıdır. Değerlendirirken Ca125 dediğimiz tümör belirteci bir değere de bakarız. Kistler 5 cm’i geçmediği sürece takip etmek yeterlidir ama daha büyük kistlerde yerine, yarattığı şikayetlere bağlı olarak ameliyat kararı alabiliriz. 14 cm elbette büyük bir kist demek. Hormonal bir sorun olduğu belli. Böyle bir durumda hamile kalmak zorlaşabilir. Ancak başarılı bir operasyonla kistler alındığında, başka bir sorun yoksa hamile kalmanızın önünde engel de olmaz. Tabii östrojen hormonunuzla ilgili bir tedavi de düzenlenir. Zira çikolata kistleri yeniden oluşabilmekte. Beslenme düzeninizde kafein ve alkole çok yer vermemenizi öneririm. Östrojen seviyesini artıran diğer gıda ve kimyasallar konusunda doktorunuz da uyaracaktır.
DOKTORUM DOĞUM KONTROL HAPI VERDİ AMA KULLANMAK KONUSUNDA KARARSIZIM
SORU: Hocam, çikolata kistlerim 1.5 ve 3 cm büyüklüğünde. Sadece adet sırasında ağrım oluyor. Doktorum alınması gerekmediğini söyledi. Ama doğum kontrol hapı verdi ve küçülmelerini bununla sağlayacağımızı söyledi. Ancak kullanıp kullanmama konusunda kararsızım. Hep kendi kendine küçüleceğini duymuştum da. Siz ne önerirsiniz?
CEVAP: Ben de çikolata kistlerini küçültmek için hormon tedavisi düzenliyorum, bütün meslektaşlarım gibi. Kistin yerini, büyüklüğünü, kan ve hormon sonuçlarınızı gördükten sonra gerek gördüğümüzde hormonlara müdahale etme gereği duyarsak uygulanan rutin bir tedavi bu. Korkulacak bir şey yok. Kendi kendine küçülen yok olan kistler de var, büyüyen ve ameliyat gerektirenler de. Bu noktada doktorunuza güvenmenizi öneririm.
