Giriş
Menopoz, kadınlarda her ay belli günlerde görülen adet döneminin kesildiği ve dolayısıyla üreme yani gebe kalma işlevinin kaybolduğu bir geçiş dönemini ifade etmek için kullanılır.
Menopoz, ilerleyen yaşlarda görülen bir aşama olmasına rağmen kişiden kişiye ve yaşanılan çevreye göre de farklılıklar gösterebilmektedir, örneğin yapılan araştırmalarda İngiltere’de menopoza girme yaşı ortalama 52 iken Amerika’da 51’dir.
Hindistan’da kadınların beşte biri, 41 yaşından önce menopoza girmektedir. Türkiye’de ise bu oran 46 yaş civarındadır. Menopoz, her ne kadar belirtileri ve ifade ettiği değişiklikler açısından korkutucu bir süreç gibi görünse de aslında hayatın normal işleyişinin bir parçasıdır, bir hastalık değildir.
MENOPOZ ÖNCESİ VE SEMPTOMLARI
Teknik olarak, bir yıl boyunca adet görmeyen bir kadın menopoza girmiş sayılır. Fakat; menopoz bu sürecin son aşamasıdır çünkü menopoz belirtileri birkaç sene öncesinden başlar.
İşte belirtiler:
* Düzensiz adet dönemleri: İlk belirtidir, adet döneminin düzeni değişmektedir. Bazı kadınlar iki üç haftada bir görürken bazıları ise ayda bir kere bile görmeyebilmektedir.
Düşük doğurganlık: Menopoz öncesi hazırlık döneminde kadınlarda kadınlık ve üreme hormonu olan östrojen seviyesi önemli ölçüde düşmeye başladığı için hamile kalma olasılığı da azalır.
*Vajinada kuruluk: Bu durum genelde kaşıntı ve rahatsızlık hissi yaratır. Bazı kadınlarda cinsel birleşme sırasında ağrı da gözlenir. ‘Vajinal atrophy’ vajinada dokuların incelmesi ve küçülmesi sonucu oluşan iltihaba verilen isimdir. Aynı zamanda, östrojen seviyesinin düşmesi sonucu oluşan kuruluk da bu iltihabın nedenidir. Kadınların yüzde 30’unda, erken menopoz döneminde bu iltihap görülür; yüzde 47’sinde ise menopozun sonraki dönemlerinde görülür. Pek çok kadın bu kuruluk ve ağrı hakkında konuşmaktan kaçınır ve tıbbi yardım alma konusunda da isteksizdir.
*Ateş basması: Vücudun üst kısmında ani sıcaklık hissedilmesidir. Genelde yüzde, sırtta ya da göğüste başlayarak başladığı yere göre yukarıya veya aşağıya doğru yayılır. Cilt kızarır, düzensiz bir hal alır ve terleme başlar. Kalp atışı birden hızlanabilir, düzensiz bir hal alabilir ya da normalden daha güçlü atmaya başlayabilir. Ateş basmaları, genelde menopoza girildikten sonraki ilk yıl içinde gözlenir.
*Gece terlemesi: Gece oluyorsa buna gece terlemesi denir, birkaç dakikadan fazla sürmez.
*Uyku bozukluğu: Genelde bu gece terlemesinden kaynaklansa da uykusuzluk ve endişe halinden de kaynaklanabilmektedir. Uykuya dalmada ve uyumada zorluk çekme, menopoza yaklaştıkça artar.
*İdrar problemleri: Kadınlar bu dönemde sistik gibi idrar yolu enfeksiyonlarına karşı daha korumasızdır. İdrara çıkma daha sık görülür.
*Huysuzluk: Uyku bozukluğuyla yakından ilişkili bir semptomdur. Uzmanlar, pek çok huysuzluk ya da aksilik halinin uykusuzlukla yakından ilgili olduğunu belirtirler.
*Odaklanmada ve öğrenmede zorluk: Bazı kadınlarda kısa dönem hafıza problemleri ile uzun süre konsantre sağlamada zorluklar gözlemlenmektedir. Yapılan geniş çaplı bir araştırmada, menopoz döneminden kısa bir süre önce kadınların diğer dönemlere göre öğrenme güçlüğü yaşadığı bulunmuştur.
*Üst karın bölgesinde yağlanma
*Saç dökülmesi, saçların incelmesi
*Göğüs bedeninin küçülmesi: Tedavi edilmediğinde bu semptomlar iki ila beş yıl içinde yavaş yavaş azalmaktadır. Fakat bazı kadınlar bu semptomları daha uzun süreli yaşayabilir.
MENOPOZUN NEDENLERİ
Östrojen adet dönemini düzenlerken progesteron daha çok vücudu gebeliğe hazırlar. Yumurtalıklar bu iki hormonu daha az üretmeye başladığında menopoz öncesi dönem başlamış olur. Aslında, 30’lu yaşlarının sonunda olan bir kadında yumurtalıklar bu iki hormonu daha az üretmeye başlar.
40’lı yaşlara gelindiğinde ise progesteron üretimi daha da azalır ve kadının doğurganlığı henüz menopoz ve öncesi semptomlar başlamadan azalmaya başlar. Zaman geçtikçe yumurtalıklar bu iki hormonu daha da az üretir ve sonunda üretmeyi durdurur. Bu aşamada kadın adet görmez. Bazı kadınlarda erken menopoz görülür, bu gibi durumlarda yumurtalıklar beklenenden önce durur (45 öncesi).
Bu aksama her yaşta görülebilir ve nedeni tam bilinmemekle birlikte enzim yetersizliği, yumurtalıkların alınması, radyoterapi, kemoterapi ve genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülür. Bazı kadınlarda bu durumda adet düzensiz de olsa devam etmekte ve bir süre daha doğurganlıkları sürmektedir.
NASIL TEŞHİS EDİLİR?
Doktor hastanın yaşını, adet dönemi bilgileri dahilinde menopoz teşhisinde bulunabilir. FSH oranının ölçüldüğü kan testleri hariç, menopoz teşhisi için uygulanan kesin bir test yoktur. Menopoz döneminde FSH kan değerleri yükselir, fakat menopoz öncesinde kan değerleri değişiklik gösteriyorsa, bu test de kesin sonuç vermez. Belli durumlarda doktor östrojen seviyesini ölçen test isteyecektir.
Menopoz da tıpkı ergenlik gibi bir geçiş sürecidir. Bu dönemin farkına vararak gerekli önlemleri almak gerekir. Öncelikle gerektiğinde doktora görünmekten korkmayalım. Bu dönemde cildin neme ve bakıma daha çok ihtiyacı olacağı için düzenli spa marine bakımlarını yaptıralım. Deniz, bitki ve baharatlarla hazırlanan egzotik kombinasyonlar ile yeniliği birleştiren çeşitli masaj tekniklerinden gelen ilham, spa marine masaj serisinin temelidir ve özellikle menopoz döneminde tüm vücudu rahatlatıp düzenleyen bir sistemdir.
Boyun ve ense bölgesinde artan aşırı terlemeyi botoks tedavisiyle çözmek mümkün. Ayrıca nemi hızla kaybolan ciltte oluşan kırışıkları azaltmada botoks, dolgu gibi medikal estetiğin mucizelerinden yararlanmak için en iyi dönemdi. Bu arada kadınların en önemli yanılgısı cinsel yaşamı ihmal etme. Bu konunun üzerine gitmek, cinselliği sürdürme konusunda uğraş vermek çok gereklidir.
SIKINTIYA BİREBİR MASAJLAR
Aromaterapi: Gençleştirici amaçlı bir masaj çeşididir, bitki öz yağları kullanılır. Rahatlamak ve zihni uyarmak için kullanılır.
Derin doku masajı: Kalın kasların derinliklerine ulaşmak için uygulanan masajdır. Amacı kas dokularının toksinlerden arındırıp rahatlatılmasıdır.
Sıcak taş masajı: Isıtılmış taşlar, vücudun belirli yerlerine yerleştirilir ve hafif basılar uygulanarak yerleri değiştirilir.
Reiki: Ellerin vücuda belli pozisyonlarda hafifçe bastırılmasıyla hayat enerjisi akımı gerçekleştirilir. Ağrı giderici, canlandırıcı, tedavi edici etkisi vardır.
Thai masajı: Masörler belli noktalara basıyı baş parmakları, elleri ve ayaklarıyla uygulayarak vücudun enerji akımını canlandırır. Thai masajı esnekliği arttırır, stresi azaltır, iç organları uyarır.
3