Giriş
Sıcağın bedenimiz üstündeki olumsuz etkileri malum. Ancak bu olumsuz etkileri biraz da bizlerin yanlış beslenme alışkanlıkları ve yanlış baharat tüketimi arttırıyor. Oysa serinleten ve sıcağın etkilerini dengeleyen, rahatlatan, ferahlık veren çok sayıda doğal bitki ve baharatlar da var. Bu doğal maddeler serinletir, ferahlatır. Bu sıcaklarda özellikle Ramazan’ın bu son günlerinde susuzluk hissini azaltarak daha rahat bir gün geçirmenize ve daha az susayarak rahat oruç tutmanıza yardımcı olur. İşte bu yaz sıcaklarında mutfağınızdan eksik etmemeniz gereken serinleticiler...
Gülsuyu: Hem cilt hem beden için bir serinleticidir. Buzdolabında saklayıp yüze püskürtürseniz cildinizi serinletir. Soğuk suya bir çay kaşığı koyup biraz da kaya şekeri karıştırır içerseniz serinletir, sakinleştirir, ferahlatır.
Kaya şekeri: Yarı şeffaf kristalize görüntüsü vardır. Dilinizin altına alıp kıtlama şeker usulü emerseniz serinlik ve enerji verir.
Nane (taze-kuru): Kurusu, tazesi, yağı, hepsi serinletici, ferahlatıcı ve çarpıntıları giderici etki gösterir. Nane yağını bir damla serin içeceklere koyabilirsiniz. Taze naneyi salatalara ve içeceklere katabilirsiniz. Kuru naneyi de gidebilecek bütün yemeklere bolca koyabilirsiniz.
Kavun-karpuz: Karaciğerden toksin atan, serinleten, yazın enerji veren meyvelerdendir.
Kabak-salatalık-acur: Kabak familyası susuzluğu giderici ve serinletici etkiye sahiptir. Fazla tuz katarak yerseniz bu etki azalmış olur.
Kişniş: Ülkemizde henüz yeterince yaygınlaşmamış ama çok şifalı ve afrodizyak özelliği de gösteren bir baharattır. Taze kişniş görüntüsü biraz maydanoza benzer. Serinletici, enerji veren etki gösterir. Kişniş şekeri de bir tatlı kaşığı kadar yendiğinde serinletici etki verir.
Maden suyu: Soğuk içilmelidir. İçine biraz taze nane ve limon katarsanız susuzluğu giderir ve serinletir.
Toz zerdeçal: Zerdeçal özellikle karaciğerin ateş elementinden zarar görmesini engeller. Vücuttaki bütün yangısal olayların gerilemesine yardımcı olur, serinletir.
Limon: Limon müthiş antioksidan, kansere karşı koruyucu C vitamini deposudur. Limonun bazen içteki beyaz kabuklarını da yiyerek tüketin. Veya suların içerisine biraz limon sıkın.
Dereotu: Tıpkı nane gibi rahatlatıp serinletir ve susuzluk hissinin azalmasına yardımcı olan doğal bir taze baharattır.
Meyankökü: Tek başına bile meyankökü şurubu yaz sıcaklarında enerji verip sıcaklık hissini azaltır.
Zeytinyağı: Yaz sıcaklarında hazmı en kolay olan, sindirim sistemini ve cildi nemlendiren, sıcak etkilerini dengeleyen en sağlıklı yağ çeşididir. Özellikle sızmasını salatalar ve zeytinyağlı yemeklerden eksik etmeyin.
Yeşil erik: Serin olarak tüketildiğinde ferahlatır susuzluk hissini azaltır. Potasyum içerdiği için de sıcağın kaslarda oluşturduğu yorgunluğu giderir.
Demirhindi: Aşağıda şurup tarifini verdiğim demirhindi enerji vererek kansızlığı da düzelterek şerbet olarak içildiğinde özellikle Ramazan’ın son günlerinde susuzluk hissini gidererek ferahlatır. Sıcağın etkilerine karşı doğal bir yaz dopingi olan iki şurup öneriyorum size.
MEYAN KÖKÜ ŞURUBU: 1 küçük parmak kadar meyan kökü tülbente sarılır, 1 çay bardağı ılık suda en az 6 saat bekletilir. Yani sabah bıraktığınızı akşam, akşam bıraktığınızı da sabah süzerek içebilirsiniz. Günde 2 kez sabah akşam hafif aç içiniz. İçerisine 1 dilim limon birkaç yaprak taze nane ve tatlandırıcı olarak da biraz pekmez veya hurma şurubu katın. Servis yaparken içerisine biraz buz ekleyin. Taze nane yaprakları ekleyerek içebilirsiniz.
DEMİRHİNDİ ŞERBETİ: Demirhindi meyveleri 1.5 litre suda kaynatılır. İyice özünü verdikten sonra süzülür ve kaynayan demirhindi meyvesi sıkılır. Soğumaya bırakılır. Soğuduktan sonra içine hurma şurubu, taze nane ve servis yapılırken dilim limon eklenir. Biraz buz da eklenip soğuk olarak içilir.
Serinleten ve doyuran çorba
Size ‘çorba’ desem Aman Ender Bey, bu sıcaklarda çorba içilir mi?” dersiniz. Peki hiç soğuk çorba içtiniz mi? Aşağıdaki tarifte, sizi hem serinletecek hem de doyuracak bir çorba tarifi bulacaksınız. Mutlaka deneyin; aynı zamanda son derece de sağlıklıdır.
MALZEMELER
2.5 bardak aşurelik buğday
8 bardak su
1 demet taze nane
Yarım kilo taze yoğurt
Bir çorba kaşığı sızma zeytinyağı
YAPILIŞI
Buğdaylar bir kap suyun içerisinde 45 dakika kadar haşlanır veya hafifçe kaynatılır. Sonra dinlendirilmeye bırakılır. Dinlendirilmiş buğdaylar yoğurt ve su ile karıştırılır. Karışımın içerisine bolca ince ince kıyılmış taze naneler atılır. Bu lezzetli çorba, buzdolabında soğumaya bırakılır. Yenileceği zaman üzerine biraz zeytinyağı gezdirilir
YARARLARI
Türk toplumu olarak çorba içmeyi çok severiz. Ancak yaz sıcaklarında sıcak çorba içmek bizi bunaltır. Oysa yazın da çorba çok sağlıklı bir içecektir. Verdiğim tarifteki çorba sizi ısıtıp terletmediği gibi serinletir. İşte içindeki serinletici etkiler: Yoğurt sulu tüketilirse sıcağın olumsuz etkilerine karşı çok yararlıdır. Nane serinletici ve ferahlatıcıdır. Zeytinyağı sıcağın kurutucu etkilerine, yağ kaybına karşı korur. Buğday hem tok tutar hem sağlıklı olan ve bol miktarda B vitamini içeren çok faydalı bir tahıldır. Aşırı sıcaklar B vitamini ihtiyacını artırır. Bu çorba yazın sinir sistemini bozucu ve terletici etkilerine karşı koruyucudur.
(12.08.2012 tarihli Pazar Postasında yayınlanmıştır)
