Giriş
SORU: 2006 yılı 2925 tarım sigortası girişliyim. 3600 gün primi doldurdum. Ne zaman kaç yaşında emekli olabilirim? TUNCAY/KONYA
CEVAP: Doğum tarihiniz hakkında bilgi vermemişsiniz. Emekli olmak için; 15 yıl sigorta süresi, 3600 gün prim, 60 yaş şartlarına tabisiniz. Süre ve prim şartını sağladığınızdan 60 yaşınızı dolduruyorsanız emekli olabilirsiniz. Doldurmuyorsanız 60 yaşı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ancak 2925 sayılı tarım sigortasında ay için 15 gün yıl için 180 gün prim ödenir. Askerliği borçlanmamışsanız ara vermeden prim ödeseniz dahi 3600 günü doldurmazsınız. Prim gün sayınızı kontrol etmenizde yarar var.
KIDEM TAZMİNATI İÇİN 1300 GÜN DAHA GEREK
SORU: 20 Ocak 1981 doğumluyum. 2004’de sadece giriş var. Ama hiç prim ödemesi yok. Daha sonra 2005’te prim ödemesi var ve 2008’den beri aralıksız 5700 gün prim ödedim. Kıdem tazminatımı alabilir miyim? Ve ne zaman emekli olabilirim? Rafet ARSLAN
CEVAP: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Emekli olmak için; 7000 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 7000 gün priminiz olmadığından bugün için işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılamazsınız. Ancak 1.300 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 7000 güne tamamlayacağınız tarihte işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Priminizi 7000 güne tamamladıktan sonra prim ödemeseniz de, 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
İŞ AKDİNDE BELİRLENEN ÜCRET ÖDENİR
SORU: Sigorta giriş tarihim 19 Ekim 2006. Şu ana kadar aynı işyerinde çalışıyorum. İşten kendi isteğimle ayrılsam tazminatımı alabilir miyim? Birde aynı işyerinde çalışmama rağmen maaşım hep asgari olarak yattı. 18 yıldan beri hep asgari ücret yattı. Bunun kanunda yeri yok mudur? Veya şikâyet etsem geriye dönük fazla çalışma süreleri ve maaş farkları talep edebilir miyim? MISTIK
CEVAP: Demek ki işverenle aylık ücret olarak; asgari ücret üstünden anlaştığınızdan işveren asgari ücret yatırmış. Normalde iş sözleşmenizde ücretinizin belirlenmiş olması gerekir. İşverenle aranızda yazılı iş sözleşmesi varsa, işveren orada belirlenen ücreti ödemek zorunda. Ancak yazılı iş sözleşmeniz yoksa ve bugüne kadarda itiraz etmediğinize göre asgari ücretle çalışmışsınız demektir. Yasa da çalışana asgari ücretin altında ücret ödenemeyeceği hüküm altına almış. İşveren de asgari ücretin altında ödeme yapmamış. Yani işverenin ücret ödemeleri yasal. Ücretten bir şey çıkartamazsınız. Ancak fazla çalışma süreniz varsa ve fazla çalışma ücretiniz ödenmemişse ve bu durumu belge ve şahitlerle kanıtlayabiliyorsanız, ödenmeyen fazla çalışma ücretinizi işverenden talep edebilirsiniz. Ödemezse bu size iş akdini haklı nedenle fesih hakkı verir. İş akdinizi bu nedenle fesih edip önce arabulucuya, arabulucuda anlaşamazsanız iş mahkemesine dava açabilirsiniz.
703 GÜN PRİM ÖDENİP 25 YIL DOLDURULACAK
SORU: 1967 doğumluyum. 4/A sigortalısı olarak hizmete başlama tarihim 1 Kasım 2005 olup 3797 gün prim ödemem var. Acaba ne zaman emekli olurum? Deniz PAŞA
CEVAP: Deniz hem erkek hem de kadınlar tarafından kullanılmakta. Sorunuzu erkek okur olduğunuz varsayımına göre cevaplandırıyoruz. Yaş haddinden emekli olmak için; 25 yıl sigorta süresi, 4500 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. 703 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 4500 güne tamamlamanız şartıyla, 25 yıllık sigortalılık sürenizi dolduracağınız 1 Kasım 2030’da emekli olabilirsiniz.
