Giriş
Soru: Devlete bağlı aile sağlığı merkezinde SSK adında sözleşmeli olarak çalışıyorum. İşe başlama tarihim 1 Ekim 2011. Evlilik nedeniyle Temmuz’da istifa edeceğim. Evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alabilir miyim?
[[HAFTAYA]]
Devlet memuru statüsünde olmadığım için tayin hakkım da yok, hemen çalışma olasılığım da. SENA AD Cevap: Bir yıldan fazla çalışma süresi olan kadın sigortalılar, evlenmeleri halinde nikah tarihinden itibaren bir yıllık sürede evlilik nedeniyle kıdem tazminatı alarak işlerinden ayrılabilir. Bir yıldan fazla çalışma süreniz olduğundan evlilik nedeniyle işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz.
Kıdem tazminatında zamanaşımı süresi 10 yıldır
Soru: 11 Ocak 2006’da bir işletmede işe başladım. 16 Nisan 2013’e kadar çalıştım. Şirketin icralık işlerinden dolayı anlaşmalı olarak işten çıkışım verildi. Daha sonra Ağustos 2013’te girişim yapıldı. Normal olarak çalışmaya başladım. 30 Nisan 2014’te bu kez gerçekten işten çıkartıldım. İlk işten çıkışımda 8000 TL kıdem tazminatı ödediler. O tarihte sigortam düşük yatıyordu. Ancak şirketten bunun farkını sonra halledeceklerini söylemişlerdi. Eksik ödedikleri kıdem tazminatını nasıl alabilirim? Halil EFE Cevap: Her çalışma yılı için en son alınan brüt ücret tutarında kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Kıdem tazminatında 10 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Kıdem tazminatını eksik ödemişlerse, eksik ödenen kıdem tazminatının ödenmesini talep edin. Ödemezlerse bulunduğunuz yerdeki iş mahkemesine dava açıp, mahkemede kıdem tazminatınızın ödenmediğini belge veya şahitlerle ispatlamanız halinde, kıdem tazminatınızın ödenmeyen kısmını mahkeme kararıyla alabilirsiniz.
Teyzenizin geçimini sağlayacak kadar geliri olmaması gerek
Soru: Teyzemin, Ağustos 2012’de vefat eden SSK emeklisi eşinden maaşı var. Teyzemin 2004’te vefat eden Bağ-Kur emeklisi olan babasından da maaş alma ihtimali var mı? Varsa maaş bağlatmak için ne yapması lazım? Zuhal ALİÇ Cevap: Teyzenize babasından yetim aylığı bağlanabilmesi için, babasının ölüm tarihi itibarıyla tüm gelirleri toplamının geçimini sağlayamayacak tutarda olması gerekir. Şayet teyzeniz sigortalı çalışmıyor, kendi çalışmasından dolayı gelir veya aylık almıyorsa, eşinden aldığı aylık ve diğer gelirlerinin aylık tutarı 1071 TL’den (asgari ücret) az ise babasından yetim aylığı bağlatabilir.
Emekli aylığınızın düşüp düşmeyeceği kazancınıza bağlı
Soru: 10 Temmuz 1987’de sigortalı oldum. 5375 gün prim istenmesine rağmen şu an 8019 gün prim ödemem var. Yalnız fazla prim, maaşı düşürüyormuş. Doğru mu? Emekli aylığımın düşmemesi için ne yapmam lazım? Deniz AKCAN Cevap: 1 Ekim 2008’den sonraki dönemde asgari ücret üstünden ödenen primler emekli aylığını az da olsa düşürüyor. Asgari ücretle çalışmaktansa hiç çalışmamak daha iyi. Ancak prime esas kazancın üst sınırından (6.961,50 TL’den) veya üst sınıra yakın bir kazanç tutarı üstünden (4-5 bin TL) prim ödemek emekli aylığını yükseltir. Belirttiğimiz kazanç tutarları üstünden prim ödeyebiliyorsanız emekli olana kadar prim ödemenizde yarar var. Ancak, asgari ücret üstünden prim ödüyorsanız, hiç çalışamamanız daha iyi.
Çalışmanız yoksa sigorta kartının önemi de yok
Soru: 1965 doğumluyum. 14 Nisan 1983’te sigortalı oldum. SSK’nın verdiği sicil kartımda da aynı tarih yazıyor. Fakat SSK, sigorta girişimi 14 Nisan 1985 olarak gösteriyor. Sigorta başlangıcımı 1983 olarak kabul ettirebilir miyim? Bağ-Kur’a da 4600 gün prim ödemem var. SSK’da 2600 gün primim bulunuyor. Toplam 7200 gün primim var. Ne zaman emekli olurum? Bağ-Kur’u SSK’ya nasıl aktarabilirim? ZİYA Cevap: Sigorta başlangıç tarihi, kişileri emekli eden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına ilk defa prim ödenen gündür. Muhtemelen 1983’te adınıza prim ödenmediğinden başlangıç sayılmıyor. (Çırak, staj sigortalarında emeklilik primi ödenmediğinden başlangıç sayılmaz). Sigorta girişinin yapılması, sicil numarasının alınmış olması sigortanızın başladığı anlamına gelmiyor. Çalışma süresi bildirilmesi bunlardan daha önemli. Sonuç olarak çalışma süreniz yoksa, 1983’ü başlangıç saydıramazsınız. Bağ-Kur’dan sonra SSK’ya 1260 gün prim ödemeniz varsa, 1985 başlangıcınıza göre; SSK’da emekli olmak için 25 yıl sigorta, 5225 gün prim ve 48 yaş şartına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 6 Ağustos 2016’da emekli olabilirsiniz.
