Giriş
Soru: 1 Ocak 1986-25 Eylül 1987 arası Bağ-Kur’a prim ödedim. 25 Eylül 1987-19 Ocak 2004 yılları arasında Türk Ticaret Bankası’nda çalıştım. 8 ay askerlik borçlanmamı ödedim. 9000 günü doldurmam emekli aylığımı etkiler mi? Mehmet Halil YILDIZHAN Cevap: Tek başına prim ödeme gün sayısı emekli aylığını belirleseydi, prim sayınız ne kadar çok olursa, o kadar fazla emekli aylığı alırdınız. Ancak emekli aylığını sadece prim sayısı belirlemiyor. Emekli aylığı tutarını tüm çalışma döneminde üstünden prim ödenen kazanç tutarı ile prim ödeme sayısı birlikte belirliyor.
[[HAFTAYA]]
Çalışma döneminizde primlerinizi prime esas kazancın üst sınırı (4.943.25 lira) veya bu tutara yakın kazanç tutarı üstünden ödemişseniz, ödemenizi 9000 güne çıkarmanız emekli aylığınızı artırır. Ancak, prime esas kazancın alt sınırı (760.50 lira) veya alt sınıra yakın tutar üstünden prim ödemişseniz, ödemenizi 9000 güne çıkarmanızın emekli aylığınıza olumlu katkısı olmaz. Hatta duruma göre emekli aylığı tutarını düşürebilir de. Örneğin, bankada prime esas kazancın üst sınırı veya üst sınıra yakın kazanç tutarı üstünden prim ödemişseniz, ayrıldıktan sonra da daha az kazanç üstünden prim ödemişseniz ve ödemeye devam ediyorsanız, emekli aylığı tutarınızı düşürmüş bulunuyorsunuz.
İsteğe bağlıya 30 aydan fazla prim ödemeyin
Soru: 1964 doğumluyum. 1 Ocak 1986’da isteğe bağlı SSK’lı oldum. 2174 gün ödemem var. Ancak 1 Ekim 2008’den itibaren isteğe bağlıyı Bağ-Kur’lu yapmışlar. 720 gün de Bağ-Kur’a primim var. SSK’dan emekli olmak için ne yapmalıyım? Nurten EYİGÜN Cevap: 20 yıl sigorta, 5075 gün prim ve 42 yaş şartlarına tabisiniz. 2181 gün daha prim ödeyerek, toplam ödemenizi 5075 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Ancak bu şartlarda emekli olabilmeniz için, isteğe bağlıya 1 Ekim 2010’dan itibaren 30 ay (900 gün) daha prim ödedikten sonra, isteğe bağlıdan çıkıp kalan eksiğiniz olan 1281 günü sigortalı bir işte çalışarak ödemeniz gerekir. Aksi halde, son yedi yılda fazla prim ödenen kurumdan emekli olunduğundan Bağ-Kur şartlarıyla emekli olmak zorunda kalırsınız.
İki doğumu borçlanıp 1440 gün kazanabilirsiniz
Soru: 22 Nisan 1972 doğumluyum. 1 Haziran 1989’da SSK’lı oldum. 31 Ekim 1992’de evlenip işten ayrıldım. 1 Haziran 1989-31 Ekim 1992 arasında SSK’ya 1109 gün prim ödedim. 1994 ve 2002’de iki çocuğum oldu. İki çocuğum için toplu prim ödeyerek, ne zaman ve nasıl emekli olabilirim? Nurcan EKER Cevap: İki çocuğunuz için doğum borçlanması yaparak 1440 gün süre kazanabilirsiniz. Doğum borçlanması yaparak emekli olmazsınız. Çünkü emekli olmak için 20 yıl sigorta, 5375 gün prim ve 46 yaş şartlarına tabisiniz. Borçlanmadan sonra, 2826 gün daha prim ödeyerek, toplam ödemenizi 5375 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Kolektif şirket ortağı emekli destek primini sona erdirebilir
Soru: Ortaklar kurulu kararıyla tasfiyeye giren kolektif şirket ortağıyım. 4/b emeklisiyim. Destek primi kesintimi ne zaman kaldırabilirim? A. Kavruk Cevap: Kolektif şirket ortaklarının 4/b sigortalılığı (Bağ-Kur) vergi mükellefiyetlerinin sona erdiği tarihten itibaren sona erer. Emekli aylığını kestirmeden kolektif şirket ortaklığını, destek primi ödeyerek sürdüren emekli, emekli aylığından yapılmakta olan destek primi kesintisini, vergi mükellefiyetini kapattığı tarihten itibaren sonlandırabilir.
Sigortasız da olsa çalışan emekli Emlak Vergisi ödemek zorunda
Soru: SSK’dan emekli oldum. Tek dairem olduğu için Emlak Vergisi ödemiyorum. Emekli aylığım yetmediğinden çalışmak istiyorum. Çalışmaya başlarsam Emlak Vergisi ödemem gerekir mi? Sigortasız çalışma durumunda da Emlak Vergisi ödeyecek miyim? Ziya ATAY Cevap: Türkiye sınırları içinde brüt alanı 200 metrekareyi aşmayan tek meskeni olan ve emekli aylığından başka geliri olmayanlar, Emlak Vergisi oranı, Bakanlar Kurulu’nca sıfıra indirildiğinden, Emlak Vergisi ödemiyor. Bu uygulamadan yararlanmak için kişinin emekli aylığından başka geliri olmaması gerekiyor. Çalışan emekliler bu uygulamadan yararlanamıyor. Çalışmaya başlarsanız vergi ödemeniz gerekir. Sigortasız çalışmanız Emlak Vergisi ödeme zorunluluğunuzu ortadan kaldırmaz. Çünkü, vergilendirmede olayların gerçek mahiyeti esastır. Çalışma esas olup, sigortalı veya sigortasız çalışmanın bir önemi yoktur.
Silinen primlere ilişkin günler tamamı borçlanılarak geri kazanılabilir
Soru: 1964 doğumluyum. Şubat 1981’de SSK’lı oldum. 2800 günüm var. 1995 ve 2004 yılları arası Bağ-Kur’um vardı. Hiç prim ödemediğim için günlerim silindi. 1995 ve 2004 yılları arası 3285 gün ediyor. Emekli olabilmem için 2300 gün lazım. 2300 günü borçlanabilir miyim? Yoksa o dönemin hepsini mi borçlanmam gerekiyor? Ortalama ne kadar ödemeliyim? Yılmaz ÇALIŞKAN Cevap: Bağ-Kur durdurularak prim borcu silinmesi uygulamasında, sigorta süresinin tekrar kazanılabilmesi için, günlerin tamamının ihya edilmesi gerekiyor. Lazım olan kadar günü ihya etmeniz mümkün değil. 3285 günün tamamını ihya etmeniz gerekiyor. Yaptığınız işin iş kazası ve meslek hastalığı prim oranına göre değişmekle birlikte, 3285 gün için prime esas kazancın alt sınırı üstünden yaklaşık olarak 30 bin lira civarında prim ödersiniz.
1 Ekim 2008’den önce Bağ-Kur’a kayıt için yasa lazım
Soru: 1983 ile 1995 yılları arası anonim şirkette kurucu ortaklığım vardı. O dönem Bağ-Kur kaydı yaptırmamışım ve Bağ-Kur kayıtlarında gözükmüyorum. Bu süreyi tescil ettirme imkanım var mı? Bağ-Kur, ‘2000 yılı öncesini borçlanamazsın’, diyor. Yeni yapılandırmada imkân tanırlar mı? Selman METİN Cevap: Sizin gibi süresi içinde Bağ-Kur’a kayıt ve tescilini yaptırmayanların sigorta hak ve yükümlülüğü 1 Ekim 2008’den itibaren başlatılmaktadır. Mevcut yasaya göre; 1 Ekim 2008’den önceki bir tarihte Bağ-Kur’a tescil mümkün değil. Ancak hükümet yeni bir yasa çıkararak geriye doğru kayıt ve tescil hakkı tanırsa, sizin durumunuzdakiler geriye dönük olarak sigortalarını başlatabilir.
