Giriş
Soru: 1994 yılında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) sigortalı çalışmaya başladım. Acaba; KKTC’deki sigorta başlangıç tarihim Türkiye’de sigorta başlangıcı sayılır mı? Cemil KIRIK
Cevap: 11 Eylül 2014'te yurtdışı borçlanmasına ilişkin 3201 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinin 5’inci fıkrasına 6552 sayılı Kanun’la eklenen; “uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde Türk sigortasına girişinden önce akit ülke sigortasına girdiği tarihin Türk sigortasına girdiği tarih olarak kabul edileceğine ilişkin özel hüküm bulunan ülkelerdeki sigortalılık sürelerini borçlananların akit ülkede ilk defa çalışmaya başladıkları tarihin, Türkiye’de de ilk işe giriş tarihi olarak kabul edileceği” cümle hükmünce; aramızdaki sosyal güvenlik sözleşmesinde, ilk defa sigorta başlangıcı akit ülkede olan sigortalının, akit ülkedeki sigorta başlangıcının Türkiye’de de sigorta başlangıcı sayılacağına dair özel hüküm olması halinde, yabancı ülkedeki sigorta başlangıcı Türkiye’de de sigorta başlangıcı sayılmaktadır.
Türkiye ile Almanya, Arnavutluk, Avusturya, Azerbaycan, Belçika, Bosna Hersek, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Gürcistan, Hırvatistan, Hollanda, İsviçre, İtalya, Kanada, Kebek, KKTC, Lüksemburg, Makedonya, Slovakya ve Kore ile arasındaki ikili sosyal güvenlik sözleşmelerinde, bu ülkelerdeki sigorta başlangıç tarihinin Türkiye’de de sigorta başlangıç tarihi sayılacağına dair özel hüküm bulunmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’de sigortalı olmadan önce ilk defa 1994’te KKTC’de sigortalı olmuşsanız, KKTC’deki sigorta başlangıç tarihiniz Türkiye’de de sigorta başlangıç tarihi sayılır.
EYT YASASI ÇIKTIĞINDA EMEKLİ OLABİLİRSİNİZ
SORU: 1978 doğumluyum. İlk sigorta başlangıç tarihim (SSK) 1996 yılında olup 392 gün prim ödemem mevcut. 2002 yılında uzman çavuş olarak göreve başladım. Bazıları EYT’li olmadığımı söylüyor. Bu konuda beni aydınlatabilir misiniz? Fatih ES
CEVAP: Açıklanan EYT yasa tasarısında aksine bir hüküm olmadığından bize göre; 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olup SSK’ya prim ödemeniz EYT’li olmanızı sağlıyor. Emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. EYT’lilerden yaş aranmayacak. Ancak hizmet süresi aranacak. Fiili Hizmet Süresi Zammı’nızla (yıpranmanızla) birlikte 25 yıl hizmet süresini tamamlamış olduğunuzdan, EYT yasasının çıkacağı tarih itibarıyla emekli olabilirsiniz.
EYT YASASIYLA 3600 GÜNLE EMEKLİ OLABİLİR MİYİM?
SORU: 1966 doğumluyum. Sigorta giriş tarihim 1 Nisan 1982 olup 3967 gün prim ödemem mevcut. 3600 günden kısmi emeklilikten EYT kapsamında yararlanıp emekli olabilir miyim? Yılmaz AKÇAM
CEVAP: Açıklanan EYT yasa tasarısında 3600 günle emeklilik bulunmuyor. Yasa tasarısı henüz Meclis’te görüşülmedi. Belki TBMM’deki görüşmeler sırasında 3600 günle emeklilik de kapsama alınabilir. Şayet yasa 3600 günle emekliliği kapsamazsa, 3600 günden fazla prim ödemeniz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de, 2026’da 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz. Askerliğiniz hakkında bilgi vermemişsiniz. 18 ay askerlik yaptığınızı ve borçlanmadığınızı varsayarsak, askerlik sürenizi borçlanıp, ayrıca 568 gün prim ödeyerek toplam priminizi 5075 güne tamamlayacağınız tarihte EYT kapsamında emekli olmanız da mümkün.
EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYA DEVAM EDEN EYT’LİNİN YILLIK İZİN SÜRESİNİN HESABI
Soru: Bulunduğum firmaya 11 Nisan 2016’da giriş yaptım. EYT kapsamına giriyorum. İnşallah EYT yasası çıkarsa bu ay sonu yani 28 Şubat 2023’te kıdem tazminatımı ve diğer haklarımı vererek çıkış yapıp, tekrar giriş yapacaklar. Ama yıllık izinde girişim 11 Nisan olduğu için, 1.5 ay eksiğim olduğunu izin parası için bir yılımın dolmasının gerekli olduğu söylediler. Peki tekrardan işe girişim yapıldığından 1.5 ay çalışmam ile önceki dönemden çalıştığım 9.5 ay süre tam bir yıla tamamlandığında tekrar izin hakkım doğar mı? Yavuz ATAMAN
Cevap: İşveren haklı, bir yılı doldurmadan yıllık izin kullanımına hak kazanamazsınız. Dolayısıyla bir yıldan az çalışma süreniz için izin ücreti de alamazsınız. Ancak 4857 sayılı Kanun’un 53’üncü maddesi; “Yıllık ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında işçilerin, aynı işverenin bir veya çeşitli işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önüne alınır.
Şu kadar ki, bir işverenin bu kanun kapsamına giren işyerinde çalışmakta olan işçilerin aynı işverenin işyerlerinde bu kanun kapsamına girmeksizin geçirmiş bulundukları süreler de hesaba katılır” hükmünü içermektedir. Bu hükme göre, emeklilik nedeniyle işten çıkışınızın yapılıp, Sosyal Güvenlik Destek Primi’ne tabi olarak tekrar işe girişiniz yapıldığında, 1.5 ay daha çalıştığınızda yıllık izin kullanımına hak kazanırsınız.
Ayrıca kaç gün izin kullanacağınızın hesabında; yasada kıdem tazminatı alarak işten ayrılmanın yıllık izin açısından kıdemi sıfırlayacağına dair bir hüküm bulunmadığından, aksi yönde bazı yargı kararları olsa da işyerindeki tüm çalışma sürenizin dikkate alınması gerekir. Yani emekli olarak 1.5 ay çalıştığınızda, emekli olmadan önceki çalışma süreleriniz de dikkate alınarak 26 gün yıllık ücretli izin kullanmaya hak kazanırsınız.
EŞİNİZ PRİMİNİ 9000 GÜNE TAMAMLAYACAK
SORU: 4 Aralık 1979 doğumlu eşimin sigorta giriş tarihi 15 Aralık 1998 olup 23 gün prim ödemesi var. 15 Ocak 2001’de Bağkur'a geçiş yaptı. Bağkur'a da 8000 gün prim ödemesi var. EYT’den faydalanabilir mi? Mümine GÜLER
CEVAP: 1998’deki SSK prim ödemesi eşinizin EYT kapsamına girmesini sağlıyor. Bağ-Kurda emekli olmak için; 9000 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabi. EYT’lilerden yaş aranmayacağından, toplam primini 9000 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir. Eşinizin askerliği hakkında bilgi vermemişsiniz. Askerlik süresini borçlanması halinde, primini askerlik süresi kadar artacağından, primini askerlik süresi kadar erken tamamlar. Yani askerlik süresi kadar erken emekli olabilir.
EMEKLİ İKRAMİYE FARKI ALABİLİR MİYİM?
SORU: Öğretmen emeklisiyim. 15 Aralık 2020’de emekli oldum. 41 yıl görev yaptım. İkramiye farkı almam gerekmiyor mu? Bilgilendirirseniz memnun oldum. Tekin ÜNSAL
CEVAP: 15 Aralık 2021 tarihinden sonra emekli olanlara ek gösterge artışından dolayı emekli ikramiyesi farkı ödeniyor. Siz 2020 yılında emekli olduğunuz için, maalesef emekli ikramiyesi farkı ödenmeyecektir.
