Giriş
SORU: Öğrenmek istediğim bir konu var. Mart 2024 sonunda engelli emekli maaşım bağlandı. Yüzde 43 engelli raporluyum. 4761 gün primim var. Sorun şu ki; engelli raporum 2 yıl süreli. 2 yıl bitince tekrar sağlık kuruluna ve heyete girmem lazım. Yüzde 40 verirler mi bilmiyorum. Emekli olduktan sonra 7 ay bir firmada tam zamanlı çalıştım. 210 gün sigorta primi, Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) olarak geçtiği için sigorta prim gün sayımı artırmıyor. 540 gün askerliği ödemek istiyorum. Yine işe girip borçlanıp ödeyebilirim. Askerliği ödersem 674 gün eksiğim kalıyor. 2 seneye yakın bir zaman. 1999 girişim var ve EYT’ye tabiyim. Aldığım engelli emekli maaşı 12 bin 500 lira. Eksik kalan 674 günü nasıl tamamlayabilirim? Serkan BALKAYA
CEVAP: Sağlık kurulundan yüzde 40 ve üstünde rapor alamazsanız, emekli aylığınız iptal edilir. Doğum, askerlik ve sigorta başlangıç tarihinizi bildirmemişsiniz. 1999’daki sigorta başlangıç tarihiniz 8 Eylül 1999’dan önceyse, EYT kapsamında olduğunuzdan yaşa tabi değilsiniz. Sigortalı bir işe girip ya 674 gün daha SSK’ya prim ödeyip ve askerliğinizi borçlanarak ya da isteğe bağlı olarak Bağkur’a 674 gün prim ödeyip askerliğinizi borçlanarak toplam priminizi 5975 güne tamamlayarak emekli olabilirsiniz.
TOPLU ÖDEME YAPABİLİR MİYİM?
Soru: 1969 doğumluyum. Sigorta girişim Haziran 1999’da olup 8 sene 8 ay primim var. EYT kapsamında, 3600 gün için kalan 1 sene 4 aylık primimi toplu ödemeyle tamamlayıp kısmi emekli olabilir miyim? Esen YILMAZ
CEVAP: Toplu prim ödeme usulü olmadığı için maalesef toplu prim ödemesi yaparak emekli olamazsınız. Prim eksiğiniz olan 480 günü isteğe bağlı olarak Bağkur’a ödemeniz mümkün. Priminizi 3600 güne tamamlamanız şartıyla, kadın okursanız 2027’de 58 yaşı, erkekseniz 2029’da 60 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
70 YAŞINDA KIDEM TAZMİNATI ALINIR MI?
SORU: Özel bir şirkette 16 yıldır çalışmaktayım. Yaşım 70 olduğu için iş yerinden ayrılarak kıdem tazminatı alabilir miyim? Musa ÖZTAŞ
CEVAP: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alarak ayrılabiliyor. Kıdem tazminatı alıp alamayacağınız sigorta başlangıç tarihinize göre değişir. Sigorta başlangıcınız 7 Eylül 1999’dan önceki bir tarih ise yaş haddinden emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Aranan şartları sağladığınızdan kıdem tazminatını alabildiğiniz gibi, emekli de olabilirsiniz. Ancak sigorta başlangıç tarihiniz 8 Eylül 1999-1 Ekim 2008 arası ise kıdem tazminatı için priminizi 7000 güne tamamlamanız gerekiyor. Sigorta başlangıcınız 1 Ekim 2008’den sonraysa yaş haddinden emeklilik için; 4800 gün prim ve 63 yaş şartlarına tabi olduğunuzdan, işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılabildiğiniz gibi aynı zamanda emekli de olabilirsiniz.
SÜRELİ İŞ SÖZLEŞMESİNDE KIDEM TAZMİNATI
SORU: Belirli süreli sözleşmesi ile yaklaşık 1.5 yıldır engelli kadrosunda özel bir şirkette çalışmaktayım. İşverenimin beni sözleşme bitim tarihinden önce işten çıkarması halinde kıdem tazminatı alma hakkım var mı? ASLI
CEVAP: Belirli süreli iş sözleşmesi, sözleşmede belirlenen sürenin dolması ile kendiliğinden sona erer (fesih olur). Burada işveren tarafından yapılmış bir fesih söz konusu olmadığından kıdem tazminatı hakkı doğmaz. İşveren kıdem tazminatı ödemez.
