Giriş
Soru: 10 Kasım 1963 doğumluyum. SSK başlangıcım 5 Mayıs 1990 ancak prim ödemesi 1991’de başlamış. SSK’ya 2700 gün, Bağkur’a 1100 gün prim ödedim. Prim borcum yok. Ne zaman emekli olabilirim? ● Baki KAYADELEN
Cevap: Sigorta başlangıç tarihi kişi adına ilk defa Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK’ya) çalışma süresi bildirilen gündür. Bu nedenle sigorta girişi bildirilip, çalışma suresi bildirilmeyen kişinin sigortası başlamış sayılmaz. Dolayısıyla emeklilik şartlarınız 1991’de adınıza ilk defa çalışma süresi bildirilen tarihe göre belirlenecektir.
25 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmuş olup, yaş sorununuz da olmadığından, 1991’de adınıza ilk defa 23 Mayıs’tan önce çalışma süresi bildirilmişse 1725 gün daha prim ödeyerek priminizi 5525 güne tamamlayacağınız tarihte, adınıza ilk defa 23 Mayıs’tan sonra çalışma süresi bildirilmişse 1800 gün daha prim ödeyerek priminizi 5600 güne tamamlayacağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
Ayrıca 3600 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 60 yaşınızı dolduracağınız 10 Kasım 2023’te emekli olmanız da mümkün.
EMEKLİLİK ŞARTLARINI BAĞKUR PRİM ÖDEME TARİHİ BELİRLİYOR
SORU: 28 Temmuz 1968 doğumluyum. SSK girişim 1 Aralık 1992. 6 yıllık Bağkur dahil 7600 gün civarında primim var. Askerliğimi 28 Şubat 1988-30 Ağustos 1989 arasında yaptım. Emekliliğe ne zaman hak kazanabilirim? ● Muharrem SAĞLAM
CEVAP: Bağkur’a prim ödeme tarihiniz önemli. Bağkur’dan sonra SSK’ya en az 1260 gün prim ödemeniz varsa askerlik sürenizin 10 gününü borçlanmanız halinde, SSK’da emekli olmak için 25 yıl sigortalılık süresi, 5600 gün prim ödeme ve 53 yaş şartlarına tabi olursunuz.
Priminiz yeterli olduğundan borçlanmadan sonra prim ödemeseniz de 53 yaşınızı dolduracağınız 28 Temmuz 2021’de SSK’dan emekli olabilirsiniz. Bağkur prim ödemeniz SSK’dan sonraysa askerlik sürenizi borçlanıp, ayrıca 860 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 9000 güne tamamlayacağınız tarihte Bağkur’dan emekli olabilirsiniz veya 5400 günden fazla priminiz olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 58 yaşı dolduracağınız tarihte Bağkur’dan emekli olabilirsiniz (bu seçenekte askerlik borçlanması da gerekmiyor).
ÇALIŞAN EMEKLİ KIDEM TAZMİNATI ALABİLİR Mİ?
SORU: 01.01.2008 tarihinde emekli oldum. Halen aynı işyerinde SGK’lı olarak çalışmaktayım. İşyerinden kendim ayrılırsam ikinci defa tazminat alabilir miyim? ● Osman TUNA
CEVAP: Çalışan emeklinin işinden kıdem tazminatı alarak ayrılabilmesi için; ya işverenin iş akdini haksız yere fesih ederek emeklinin işine son vermesi ya da çalışan emeklinin haklı bir nedenle iş akdini kendisinin fesih ederek işten ayrılması lazım.
Örneğin; yıllık izin kullandırılmaması, fazla çalışma ücretinin ödenmemesi, gerçek ücretle üzerinden prim hesaplanması için SGK’ya bildirilen ücretin farklı olması, işverenin mobbing (psikolojik taciz) uygulaması vb. durumlar çalışan emekliye haklı fesih imkanı verir. Bu fiillerden birine maruz kalan emekli, iş akdini fesih ederek kıdem tazminatını talep edebilir.
EMEKLİ AYLIĞINI YÜKSELTMEK İÇİN NE YAPILMALI?
Soru: İşvereni kardeşimin maaşının bir kısmını elden ödüyor, asgari ücret kadarını da banka hesabına yatırıyor. Emekli olmadan kaç sene önce maaşını tam yatırırlarsa emekli aylığı yüksek olur? Ya da durum değişmez mi? ● Kerem ESKİŞEHİRLİ
Cevap: Emekli aylığını tüm çalışma hayatı boyunca üstünden prim hesaplanan kazanç tutarı ile prim ödeme gün sayısı belirliyor. Son birkaç yıl yüksek kazanç üstünden prim ödenerek emekli aylığı artırma 2000’den öncede kaldı. Maalesef son bir kaç yıl yüksek ücret üstünden prim ödeyerek emekli aylığı artırılamaz.
Kardeşiniz emekli aylığını yükseltmek için, emekli olacağı tarihe kadar, prime esas kazancın üst sınırından (bugün için 22 bin 072 lira 50 kuruş) veya üst sınıra yakın bir tutarı üstünden (örneğin 10-15 bin lira gibi) prim ödemeli.
23 MAYIS 2014’TEN ÖNCE 3600 GÜN PRİM VE 55 YAŞIN DOLMASI GEREKİYOR
SORU: 10 Kasım 1963 doğumluyum. Bu EYT (emeklilikte yaşa takılanlar) çıkarsa bana vurur mu? SSK girişim 1990’da olup SSK’ya 2700 gün, Bağkur’a da 1100 gün olmak üzere toplamda 3800 gün prim ödedim. Ne zaman emekli olabilirim? Bir de 3800 gün primimi 2013 yılında doldurdum. Bu durum emekliliğimi 59 yaşına çeker mi? ● BY.KAYADELEN
CEVAP: Emekli olmak için; 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ödeme ve 60 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz de 60 yaşınızı dolduracağınız 10 Kasım 2023’te emekli olabilirsiniz. 2013’te 3600 gün primi doldurmuşsunuz. Ancak 55 yaşı dolduramamışsınız. 59 yaşında emekli olmak için; 23 Mayıs 2014’ten önce 3600 gün primin yanında 55 yaşın da doldurulması gerekiyor.
YAŞ DOLACAK
Soru: 1969 doğumluyum. 1 Ağustos 1989 yılında işe giriş yapıp 4 ay çalıştım. 7 Eylül 1995’ten beri öğretmen olarak çalışıyorum. Askerliğimi 1996 yılında yedek subay olarak yaptım. Ne zaman emekli olabilirim? ● Murat TURAN
Cevap: Emekli olmak için; 25 tam yıl fiili hizmet süresi ve 55 yaş şartlarına tabisiniz. Boşluğunuz yoksa hizmet süreniz yeterli olduğundan, 2024’te 55 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
GİRİŞTE PRİM ÖDENDİYSE 58 YAŞA TABİ OLURSUNUZ
Soru: 31 Ekim 1984 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 15 Ocak 1999 olup 6200 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olurum? ● Engin KARTAL
Cevap: 1999 girişinizde adınıza prim ödemesi varsa emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ödeme ve 58 yaş şartlarına tabisiniz. Priminiz yeterli olduğundan bundan sonra prim ödemeseniz dahi 58 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
BİR GÜN BİLE EMEKLİLİK ŞARTLARINI DEĞİŞTİRİYOR
SORU: 24 Ağustos 1974 doğumluyum. Sigorta girişim 1993’te olup 6126 gün prim ödemem var. Hizmet yılım 20 yılı geçmiştir. Ne zaman emekli olabilirim? ● Funda AKALP ERDEM
CEVAP: Emekli olma şartlarını sigorta başlangıç tarihi belirliyor. Sigorta başlangıcınızı tarih (gün, ay, yıl) olarak bildireceğiniz yerde sadece yıl olarak bildirmişsiniz. Oysa başlangıçta bir gün bile emekli olma şartlarını değiştirebiliyor. 20 yıllık sigortalılık sürenizi doldurmuşsunuz.
Priminiz de emekli olmaya yeterli. Bundan sonra prim ödemeseniz de 1993’teki sigorta başlangıcınız 23 Mayıs’tan önceki bir tarih ise 49 yaşınızı, sonraki bir tarih ise 50 yaşınızı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
İKİNCİ KEZ KIDEM TAZMİNATI ALARAK İŞTEN AYRILINABİLİR Mİ?
SORU: 15 yıl sigortalılık süresi ve 3600 gün primle işyerinden kıdem tazminatı alarak ayrıldım. Bir ay izin kullandım. Bir ayın sonunda tekrar aynı fabrikada işe başladım. 5 yıldır çalışıyorum. SSK’dan tazminat evrakını alsam yine tazminat alabilir miyim? ● Özcan ÜNAL
CEVAP: Emekli olmak için aranan şartlardan yaş dışındaki şartları sağlayanlar işlerinden kıdem tazminatı alıp ayrılabiliyor. Nitekim yaş haddinden emekli olmak için yaş dışındaki şartlar olan 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim şartlarını sağlayıp işinizden kıdem tazminatı alarak ayrılmışsınız.
Yasada herhangi bir yasaklama olmadığından işinizden tekrar kıdem tazminatı alarak ayrılabilirsiniz. Ancak daha önce aldığınız tazminat ile kıdeminiz sıfırlandığınızdan, bu kez ikinci çalışma döneminizin yani 5 yılın kıdem tazminatını alacağınıza hiç şüphe yok.
YERALTI MADEN İŞİNDE ÇALIŞMANIN EMEKLİLİĞE FAYDASI
Soru: Sigorta girişim 1995’te. 600 gün primim var. 2009’dan itibaren yeraltında çalışmaya başladım ve yeraltı çalışmamla da 3600 gün prim ödemem var. Ne zaman emekli olabilirim? ● Mehmet TUNCEL
Cevap: Yeraltı çalışmanızla emekli olmanız avantajlı. Yeraltı maden işindeki çalışmanızla emekli olmak için; 7200 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Yeraltı maden işinde çalışıp 1200 gün daha prim ödeyerek 4800 güne yükseltmeniz halinde, 4800 günün yarısı yani 2400 gün Fiili Hizmet Süresi Zammı (FHZ) olarak priminize eklenir ve priminiz 7200 güne (4800+2400) yükselerek prim şartını sağlarsınız.
Yeraltında 1800 günden fazla prim ödemesi olanlarda FHZ ayrıca emeklilikte aranan yaş haddinden düşmekte. 2400 gün FHZ’niz 50 olan yaş haddinden indirildiğinde, emekli olacağınız yaş 43 yıl 4 aya düşer. 1200 gün daha prim ödeyerek yeraltı maden işinde ödediğiniz primi 4800 güne tamamlayacağınız tarihte, yaş olarak 43 yaş 4 ayı doldurursanız emekli olabilirsiniz.
Dolduramazsanız, 1200 günden sonra prim ödemeseniz de 43 yıl 4 ayı doldurunca emekli olabilirsiniz. Ayrıca 1200 günden sonra yeraltı maden işinde çalışmaya devam ederseniz emekli olacağınız yaş, çalışma sürenizin yarısı kadar düşer. Yani emekli olacağınız yaş öne gelir. Örneğin, 1200 günden sonra 2 yıl daha yeraltı maden işinde çalışarak priminizi 5520 güne tamamlarsanız, bu kez yaş olarak 42 yıl 4 ayı dolduracağınız tarihte emekli olabilirsiniz.
