Giriş
Soru: 1996’da okul dönemi boyunca staj yaptım. Staj kanunu çıkarsa yararlanabilir miyim? Bektaş MENEKŞE
Cevap: Çırak ve staj sigortasının başlangıç sayılması için toplumda büyük bir talep var. Son genel seçimden önce başta siyasi otorite olmak üzere neredeyse tüm siyasi partiler; çırak ve staj sigortasının başlangıç sayılması için kanun çıkartacaklarını açıklamışlardı. Mart 2024 ayı sonunda yapılacak olan yerel seçimlerden önce belki bu yönde bir yasa çıkartılabilir. Şayet yasa çıkarsa tabii ki siz de yararlanırsınız.
EŞİNİZİN İKİ SEÇENEĞİ VAR
SORU: 21 Ocak 1977 doğumlu eşimin sigortalı işe başlama tarihi 1 Mayıs 1999 olup 2313 gün primi var. Hep özel sektörde çalıştı. Eşim halen çalışmıyor. Eşim nasıl emekli olabilir? Gökhan GÜRKAN
CEVAP: Eşiniz iki seçeneği var. 1) 20 yıl sigortalılık süresi, 5975 gün prim ve 56 yaş şartlarına tabi olarak. Bu seçenekte 3662 gün daha prim ödeyerek primini 5975 güne tamamlayacağı tarihte emekli olabilir (ara vermeden prim öderse Ocak 2034 sonunda). 2) 15 yıl sigortalılık süresi, 3600 gün prim ve 58 yaş şartlarıyla. Bu seçenekte de 1287 gün daha prim ödeyerek toplam primini 3600 güne tamamlayıp, 58 yaşını dolduracağı 21 Ocak 2035’te emekli olabilir.
BAĞKUR’LULAR DA 5000-5975 GÜN PRİMLE EMEKLİ OLABİLECEK Mİ?
Soru: SSK’lıların EYT’den faydalandığı gibi Bağkur’lular da prim 7200 güne düştüğü takdirde, EYT’den faydalanabilecekler mi? 5000-5975 günle emeklilik gibi? Bağkur giriş tarihim 1 Ağustos 1998 olup 5511 gün primim var. Yasa çıkarsa emekli olabilir miyim? Cengiz BİŞGİN
Cevap: 8 Eylül 1999’da sosyal güvenlik reformu adı altında yürürlüğe konan 4447 sayılı yasa ile emekli olmak için SSK’lılardan aranan prim 5000 günden 7000 güne çıkartıldı. Ayrıca primin yanında kadın için 58, erkek için ise 60 yaş şartı getirildi. Yasanın yürürlüğe girdiği 8 Eylül 1999’dan önce sigortalı olan SSK’lıların yeni yasaya geçişleri (uyumları), sigorta başlangıç tarihlerine göre hem yaş (erkek 44/58 yaş, kadın 40-56 yaş olarak), hem de prim (sorunuzda belirttiğinizi gibi 5000-5975 gün arası olarak) kademeli olarak sağlandı. Bağkur’luların primi zaten yüksek olduğundan, primleri artırılmadı. Ancak kadına 58, erkek Bağkur’luya 60 yaş şartı getirildi. Yasa; sizin gibi 8 Eylül 1999’dan önce Bağkur sigortalısı olanların yeni yasa ile getirilen yaş şartına uyumlarını, 1 Haziran 2002 itibariyle olan prim gün sayısına göre kademeli olarak belirledi (Kadın 40-55 yaş, erkek 44-58 yaş arası olarak). Ancak 8 Eylül 1999’da getirilen yeni yasa, Bağkur’luların prim gün sayısını artırmadığından (kadın 7200 gün, erkek 9000 gün) primde kademelendirmeye gitmedi. Sonuç olarak; Bağkur başlangıç tarihiniz itibariyle EYT kapsamındasınız. Dolayısıyla EYT yasası, 4447 sayılı yasa ile getirilen yaş şartını kaldırdığından, priminizi 9000 güne tamamlayarak, yani yaş aranmadan emekli olacaksınız. Şayet yeni bir yasa çıkartılarak emeklilikte aranan 9000 gün prim 7200 güne indirilirse, 9000 gün yerine priminizi 7200 güne tamamlayarak emekli olabilirsiniz. Başka bir ifade ile 5 yıl (1800 gün) az prim ödeyerek emekli olacaksınız. Ancak sorunuzda belirttiğiniz gibi SSK’lılarda olduğu gibi primin 5000-5975 gün arasında belirlenmeyeceği kanısındayız.
İHYA DIŞINDA PRİM ALINABİLİR Mİ?
SORU: SSK başlangıç tarihim 10 Nisan 1997’dir. EYT’liyim. 2007-2010 yılları arasında esnaftım. 1163 gün ihya edebiliyorum. Bağkur dışında prim satın alma şansı var mı veya emekli olmak için eksiğim olan 850 gün içinde ihya yapabilir miyim? Servet KOÇ
CEVAP: Prim borcunuzdan dolayı 1163 gün Bağkur sigortalılık sürenizin durdurulduğu ve prim borcunuzun silindiği anlaşılıyor. Ancak durdurulan sigortalılık süresinin primlerini güncel değeri üstünden ödeyerek durdurulan sigortalılık sürenizi ihya edebilirsiniz. Borçlanmadığınız askerlik süreniz varsa borçlanabilirsiniz. Bunun dışında gün satın alamazsınız. Ayrıca durdurulan sigortalılık süresi olmadığı sürece ihya da yapılamaz. Yani ihtiyacınız olan 850 günü ihya adı altında satın alıp emekli olamazsınız.
