Giriş
Aslında adını daha önce de duyduğumuz ama son günlerde MasterChef ile birlikte bir anda sosyal medyanın gündemine oturan Mono Sodyum Glutamat (MSG) ile ilgili yazmak istedim bugün. Mono Sodyum Glutamat, aslında bizim Çin tuzu olarak da bildiğimiz bir katkı maddesi. 2013 yılında resmi gazetede yayımlanan ‘Türk gıda kodeksi gıda katkı maddeleri yönetmeliği’ ekler kısmında E-621 kod numarası ile kullanımı serbest olan katkı maddeleri arasında yer alıyor ve genelde hazır gıdalarda kullanılıyor. Peki insan sağlığı üzerinde bu katkı maddesinin nasıl bir etkisi var? Bu sorunun cevabını Diyetisyen ve Beslenme uzmanı Esmanur Kara’ya sordum.
“Mono Sodyum Glutamat , Çin tuzu ya da 5. tat olan umami... Aslında hepsinde aynı katkıdan bahsediyoruz . Son zamanlarda cips, bulyon, hazır çorba, noodle, soslu mısır, kraker, fast food, baharat karışımı ve çeşnilerde kullanılan bir lezzet arttırıcı gıda katkı maddesi..” diyen Kara, Mono Sodyum Glutamat, yani Çin tuzu ile ilgili şu bilgileri verdi:
Paketli ürünlerin içindekiler kısmında açık ismiyle ya da E621 koduyla da görebiliriz . Biz diyetisyenler ile arasının kötü olmasının nedeni bu katkı maddesinin tükürük salgısını artırarak gıdanın lezzetini güçlendirerek, daha çok yeme isteğini artırıyor olmasındandır . Yedikçe yedirmesi, doygunluk hissi vermemesi, o besine karşı tekrar tekrar yeme isteği oluşması, yani kişide doyma mekanizmasını bozması nedeniyle obeziteye davetiye çıkarmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü ne diyor?
Fazla tüketimi baş ağrısı, mide bulantısı, hiperaktivite, kalp çarpıntısı ve nefes darlığına neden olur. Uzun süreli kullanımında ise insülin salgısını arttırdığına, büyüme hormonunu baskıladığına dair araştırmalar da bulunur .
Sinir ucu harabiyetine neden olduğu için Epilepsi, Parkinson gibi rahatsızlıkları olanların, astım krizi riskini arttırdığı için astım hastalarının kullanmaması gerekir . Ayrıca MSG hamile kadından plasenta ile bebeğe geçip bebekte nekrozaya (doku ölümü) neden olur. Gıda Tarım Örgütü ve Dünya Sağlık Örgütü, MSG ile oluşan olumsuz etkilerin fazla miktarlarda alındığında ortaya çıktığını belirtmiştir (30 mg/ kg vücut ağırlığı ). Ülkemizde mevzuata göre belirli bir limite kadar kullanımına izin verilip, etikette yazılma zorunluluğu vardır .
Metabolizmayı bozuyor
Uzman Diyetisyen Veysel Ciğerli de Mono Sodyum Glutamat ile ilgili benzer bilgiler verdi:
Bu madde tat algısını değiştirerek beynimizin algısını yanıltır. Bunlara ek olarak, hormon düzenini ve metabolizmayı bozarak ve bağımlılık yaratarak vücudu deformasyona uğratır.. Yakın zamana kadar dilimizde tatlı, ekşi, tuzlu ve acı olmak üzere dört çeşit tadın algılandığı bilinmekteyken beşinci tat duyusu olan ‘umami’ gıdalara eklenen MSG ve benzeri kimyasal katkılar dilimizde yer alan ‘umami tat’ adı verilen beşinci tat duyusunu uyararak beynimizdeki tat algısındaki değişikliğe sebep olarak bizi yanıltır.
Besinlerin tadını güzelleştirmek için MSG’nin neredeyse çoğu paketli ürünlerde kullanıldığını belirten Ciğerli, Çin tuzunun zararlarını şöyle sıraladı:
- Pankreas hasarı, insülin seviyesinde artış ve buna bağlı olarak gelişebilen diyabet (şeker hastalığı),
- Böbrek ve karaciğerde hasara,
- Büyüme hormonunu baskılayarak büyüme geriliğine,
- Yağ birikimi, doyma mekanizmasında bozukluğa yol açarak obeziteye,
- Retinal dejenerasyona (göz retina tabakası hasarına),
- Sinir hücrelerine zarar vererek yol açtığı hastalıklar sinir sistemi harabiyetine ve dolayısıyla buna bağlı olarak Alzheimer, Parkinson, sara (epilepsi) hastalıklarına sebep olabilmektedir.
Mono Sodyum Glutamat ile ilgili uzman görüşleri bu şekilde. Tüketip tüketmemek ise size kalmış.
Sağlıklı günler.
