Giriş
Anne sütü; bebek beslenmesinde yeri doldurulamayan ideal, özgün ve yaşayan doğal bir besindir. Bebeğin sağlıklı büyüme ve gelişmesi için gerekli olan tüm enerji ve besin ögelerini içerir. Biyoyararlılığı yüksektir ve sindirimi kolaydır. Başta beslenme olmak üzere bebek ve anneye sağlık, bağışıklık, gelişimsel, psikolojik, sosyal ve ekonomik yönden pek çok yarar sağlar.
Anne sütünün bebek açısından yararları:
• Bebeklerde duyusal ve bilişsel gelişimi destekler,
• İshal, pnömoni, otitis media, idrar yolu vb. enfeksiyon hastalıklarından korur,
• Hastalıklardan iyileşmeyi hızlandırır,
• Ani bebek ölüm sendrom riskini azaltır,
• Astım, egzama ve alerjik hastalıklardan korur,
• Çocukluk çağı yüksek tansiyon riskini azaltır,
• Çocukluk, adolesan ve erişkin dönem obezite riskini azaltır,
• İleri yaşlarda görülen tip II diyabet, kalp damar hastalıkları ve inme riskini azaltır
Anne açısından yararları:
• Doğumdan sonra annenin hızlı iyileşmesine yardımcıdır,
• Over (yumurtalık) ve meme kanser riskini azaltır,
• Gebelikler arası süreyi uzatır,
• Annenin gebelik öncesi vücut ağırlığına çabuk dönmesine yardımcı olur,
• Annenin sağlıklı ve kaliteli bir yaşam sürmesini sağlar.
**tüber 2015
Emziren anne yetersiz beslenirse ne olur ?
Emzirme sırasındaki enerji ve besin öğeleri ihtiyacı gebelik döneminden daha fazladır. Annenin gebelik ve gebelik öncesi beslenmesi depolarının doluluğunu belirler. Burada önemli olan emziren annenin, kendi sağlığı için iyi beslenmesi Çünkü üretilen süt annenin depolarında ki vitamin ve minareleri kullanır. Eğer anne yetersiz beslenirse bir süre sonra kendi sağlığı bozulur. Daha sonrasında da yetersiz süt salgılanmasına sebep olur. Emziren annenin ek kalori ihtiyacı? Emziren annenin normal hayatında ki enerji gereksinimine ek olarak günlük 300-500 kalori daha
fazlasına ihtiyacı vardır. Bunu bebeğiniz için faydalı olan besinlerden almak istiyorsanız günlük beslenmenize ek olarak 1 bardak süt, yoğurt, kefir + 1 meyve + 2 yumurta yada köfte + 1 dilim ekmek ya da 2 kasık pilav eklemeniz yeterli olacaktır. Bunun fazlası kilo almanıza sebep olur.
Emziren annenin beslenmesinden çıkartması gereken gıdalar
Eğer, bebeğiniz sizin aldığınız bazı gıdalara hassasiyet gösteriyor, emzirme sonrasında huzursuz oluyor ve bunu birden fazla kez denediğinizde benzer etkiler gösteriyorsa emzirme süresince bu besini hayatınızdan çıkarmalısınız. Kesin kanıtlanmış olmasa da, lahana, karnabahar, kuru baklagiller, soğan, sarımsak gibi gıdaların, bebekte gaz sancısını artırdığı ileri sürülmektedir. Bunları tüketip, bebeğinizi emzirdikten sonra bebeğinizin rahatlığına dikkat edin eğer rahatsız ettiğiniz düşünüyorsanız bu besinlerden uzak durmayı deneyin.
Sigara ve alkol tüketiminden kaçının
Araştırma sonuçlarında, nikotinin sütü azalttığı gösterilmiştir. Sigara tüketen annelerin sütündeki kalıntılar da bebekte huzursuzluk, kusma ve ishale, bebeğin yeterli kilo alamamasına yol açabilir. Emzirme döneminde tüketilen alkolün süt yoluyla bebeğe geçtiği bilinmektedir. Emziren annenin alkolden tamamen uzak durması önerilir. Çalışmalar, alkolün bebeklerde yemek ve uyku düzenini etkileyebileceğini göstermektedir. Ayrıca anne sütündeki alkol, bebeklerin gelişimini engelleyebilir. Anne sütü ile beslenen 400 bebek üzerinde yapılan araştırmada; bebekler 3 aylık iken anneleri alkol tüketen emzirilen bebeklerin, 1 yaşına geldiğinde geliştirmesi gereken motor becerilerinde gecikme gözlemlenmiştir.
Emzirme döneminde sıvı ihtiyacı
Bu dönemde annenin yeterli ve verimli süt üretimi için günlük alması gereken sıvı miktarı çok önemlidir. Ve bu sıvının en önemli ve temel kaynağı su olmalıdır. Anne en az 10-12 bardak su tüketmeli, içebiliyorsa ve ihtiyaç hissediyorsa bunun fazlasını içmelidir. Bitki çaylarından destek almak isterse diüretik olmayan bitki çaylarını tüketmeli. Günlük kafein alımı en fazla 200 mg/ gün olmalıdır (yaklaşık 1 fincan filtre kahve veya 4-5 bardak çay). Besin zehirlenmesi: Gebe ve emziren kadınlar besin zehirlenmesi açısından daha fazla risk altındadır. Rezenenin bebekte ve annede gaz sancılarını azalttığı, Papatya ve melisanın sakinleştirip daha rahat bir uykuya yardımcı olduğu bilinmektedir. Bunların dışında ıhlamur, kuşburnu gibi çaylar bağışıklık sisteminizi güçlendirmenize yardımcı olur. Eğer suyun tadını sevmiyorsanız suyunuza meyveler ekleyebilir. Yada yoğurt ekleyerek ayran şeklinde tüketebilirsiniz.
Emzirme döneminde dikkat edilmesi gerekenler
D vitamini: Doğum sonrası en az 6 ay emzirme süresince kullanılması önerilmektedir.
Kalsiyum: Sık doğumlar, güneş ışınlarından yararlanamama, hareket azlığı ve emzirme süresinin uzaması ve kaybedilen kalsiyumun yerine yeterli ekleme yapılmaması durumunda kadında osteomalasia (kemik yumuşaması) ve diş çürükleri görülebilmektedir. Yeterli süt ve süt ürünleri tüketilmemesi durumunda takviye alınması gerekmektedir.
İyot: Gebe ve emziren kadınlarda iyot gereksinmesi artmaktadır. Tuzu iyotlu tüketmek gerekmektedir.
Balık tüketimi: Emzirme süresince balık tüketimi önemlidir. Balık bebeğin beyin gelişimi için elzem olan omega 3 yağ asitlerinden zengindir. Bazı balıklar aşırı cıva içerebilecekleri için tüketimine dikkat edilmelidir. Haftada 180-360 g yağlı balık (somon, alabalık, yayın balığı gibi) tüketimi önerilmektedir. Konserve ton balığı tüketimi haftada 180 gramdan az olmalıdır.
Emzirme döneminde anne sütü arttıran besinler ve yöntemler
Laktasyonun ilk haftası, yeterli süt üretiminin başlaması için önemlidir. Anne sütünün miktarının artırılması memedeki sütün tamamen boşaltılması ile ilişkilidir. Anne sütüne geç başlama, sık emzirmeme, gece emzirmeme, emzirme süresinin kısa olması, bebeğe biberon ve yalancı emzik verme, tamamlayıcı besinlere erken başlama süt üretiminin azalmasına neden olur. Anne sütü miktarını artırmak için bazı bitki çaylarından destek alınabilir ama tek başına bunların yeterli olmadığı bilinmelidir.
En yaygın kullanılan bitki çayları ısırgan ve rezene çaylarıdır. süt gelmesi için anneye tam destek verilmeli, memenin tam boşaltılması sağlanmalı, daha sık emzirilmeli, memede etkin emmesi, anne ile bebeğin birliktelikleri ve bebeğin memeyi doğru kavraması sağlanmalıdır. Bebeğin emzirilemediği özel dönemler süt mutlaka sağılmalıdır.
Anne bebek için zararlı bir ilaç kullanıyorsa bile süt üretiminin devamı için sütünü sağıp dökmelidir. Süt arttırdığı bilinen en önemli besin sudur. günlük su tüketimi çok önemlidir. Bilimsel olarak kesin olarak ispatlanmış olmasa da Yeşil yapraklı sebzeler,
Yulaf, hurma, kuru incir, havuç, soğan, bulgur, malt, tahin gibi besinlerin süt arttırıcı hormonların üretimini arttırdığı düşünülür. Annenin düzenli uyuması ve stresten uzak durması sütünün daha fazla olmasına sebep olur.
Emzirme döneminde kilo verme
Emziren anne bu dönemde toplumsal baskı ve duygusal açlıkla gereğinden fazla yemek tüketmezse, sütüm artsın diye süt yaptığı asla ispatlanmamış tatlı ve şerbetlerden tüketirse kilo vermesi zor olabilir. hatta bu dönemde kilo alabilir. Ama anne bunları yapmaz sağlıklı besinleri tüketip, yağ, pilav, makarna, ekmek alımını kısıtlayıp, tatlılardan ve hamur işlerinden ve paketli gıdalardan uzak durup, yeterli sıvı tüketip düzenli yürüyüş yaparsa gebelik döneminde aldığı fazla kilolarından kurtulabilir. Eğer bir diyet programına uymak istiyor ise bu dönemde mutlaka bir uzamanın destek almalı ve düşük kalorili bir diyet yapmaktan kaçınmalıdır.
Süt arttırıcı kek tarifi
2 muz, 4 kuru kayısı, 4 kuru incir, 4 hurma, 1 çay bardağı süt, 8 yemek kaşığı yulaf, 1 tatlı kaşığı tarçın, 2 çay kaşığı kabartma tozu. Yumurtayı derin bir kapta köpürene kadar çırpın. Ayrı bir kapta muzu ezin ve kuru meyveleri blendırdan geçirip muzla birleştirin. Yumurtayı sütle birlikte biraz daha çırpıp içerisine meyve karışımını ekleyin. Biraz daha karıştırdıktan sonra diğer malzemeleri ekleyip son kez karıştırın.180 derece fırında 15-20 dakika pişirin. tarifi 8 eşit parçaya böldüğünüzde bir dilimini iki dilim ekmek yada meyve olarak düşünüp tüketebilirsiniz.
