Giriş
Çevrimiçi dolandırıcılığı tespit etmenize yardımcı olacak basit ipuçları
Kimse dolandırıcılığa karşı bağışıklığa sahip değil. Dolandırıcılar yöntemlerini sürekli olarak en son trendlere ve akımlara uyacak şekilde değiştirir, güvende olmayan alanlarımızı hedef alır ve en iyi bilenen güvenlik önlemlerini bile aşmayı başarırlar.
Bugün bu yazıyı yazmamdaki amaç, genç ve yaşlı herkesin bir kısa mesajı, aramayı veya çevrimiçi dolandırıcılığı nasıl tespit edeceği ve bundan sonra ne yapması gerektiği konusunda bilgi tazelemesine ve en yeni önlemlerden haberdar olmasını sağlayacak bir rehber niteliğinde sunmak.
Dolandırıcıların kendileri ve yöntemleri çok hızlı değiştiğinden, otomatik aramalar için hassas bir durumdayken sahte umut dağıtan sözcüklere hazırlıksız yakalanmamak için en son tekniklerin ve konuların neler olduğunu takip etmek oldukça önemli.
Aile üyelerinizi “bilgilendirin”
Hayatınızdaki insanların dolandırıcılığı nasıl tanıyacağını veya bunlara nasıl yanıt vereceğini bildiğini asla düşünmeyin. İnternet hakkında en çok bilgi sahibi olduğunu varsaydığımız gençler bile çoğu durumda savunmasız kalabiliyorlar.
Aile üyelerinizin, şüpheli bir mesajı veya telefon görüşmesini kontrol etmek için her zaman size danışabilecekleri konusunda içlerini rahatlatmalısınız. Bir dolandırıcılığa “düşme” ile ilgili çok fazla utanç ve mahcubiyet durumu vardır, ancak bu tür bir aldatma diğer suçlar gibidir ve asla mağdurun hatası değildir.
Dolandırıcılık risklerini en aza indirmek için bu ayarları değiştirin
Temel ayarları değiştirerek siber suçluların sizi veya aile üyelerini hedef almasını önemli ölçüde zorlaştırabilirsiniz.
Dipnot olarak başlamadan şunu söylemeliyim; herkes bu korumaların tümüne ihtiyaç duymayabilir veya istemeyebilir, bunu göz önünde bulundurmayı unutmayın.
Sosyal medya hesaplarınızın gizlilik ayarlarını gözden geçirin: Facebook, Instagram, Twitter ve diğer sosyal medya profillerinizi gizli olarak ayarlayın. Herkese açık bir profile ihtiyacınız varsa, konum bilgileriniz ve iletişim bilgileriniz gibi bilgileri kaldırın.
Facebook: Arkadaş listenizi kimlerin görebileceğini veya profilinizi kimlerin bulabileceğini sınırlayın. Yaygın dolandırıcılık yöntemlerinden birisi; tanıdığınız gerçek bir kişinin sahte bir profilini oluşturmayı ve ardından para veya başka maddi bir şey istemek için size mesaj göndermeyi içerdiğini biliyor muydunuz?
Facebook'ta Ayarlar ve Gizlilik → Takipçiler ve Herkese Açık İçerik seçeneğine gidin → "Takip ettiğiniz kişileri, sayfaları ve listeleri kimler görebilir?" seçeneğinde bulunan Arkadaşlar veya Sadece Ben seçeneğini seçin.
Messenger: Profil fotoğrafınıza dokunun ve Gizlilik → Mesaj Gönderimi ayarını seçin. Diğer Kişiler altında bulunan Facebook'ta Diğerleri seçeneğine tıklayın ve İstek Alma seçeneğini seçin. Aynısını Instagram'daki Diğerleri seçeneği için de yapın. Potansiyel Bağlantılar bölümünün altında, kaç geçici bağlantının size doğrudan mesaj gönderebileceğini sınırlamak için kategorileri İstek Alma veya Mesaj İstekleri olarak ayarlayın.
WhatsApp: Ayarlar → Hesap → Gizlilik ayarlarına gidin ve sizi gruplara kimlerin ekleyebileceğini ve durumunuz ve kişisel bilgileriniz gibi bilgileri kimlerin görebileceğini sınırlayın.
Mobil Cihazındaki Kişi Listesi: Sizi sıklıkla arayan kişileri rehbere eklediğinizden emin olun. Hem iPhone hem de Android cihazlarda artık numara engelleme özelliği ile sizi farklı numaralardan arayanlar konusunda dikkatli olmalısınız. Android, Google evreninin uçsuz bucaksız veri toplama özelliklerinden dolayı yapılan aramayı “Şüpheli Spam/Dolandırıcılık” gibi bir metin ve açılmamasını betimleyen bir kırmızı (alarm) arka planla size bildiriyor. Android telefonlarda bu özelliği açabilmek için Telefon → Ayarlar → Arayan kimliği ve Spam koruması ayarını Açık konuma getirerek aramalar için telefonu korumaya alabilirsiniz
En son dolandırıcılıkları öğrenin
Dolandırıcılar ister pandemi ister Ukrayna’ya yardım olsun, güncel olayları kullanmayı oldukça sever. Örneğin, ABD Başkanı Biden'ın bazı öğrenci kredilerini bağışlama programını duyurmasından sonraki 24 saat içinde, ABD Federal Ticaret Komisyonu öğrenci kredisi dolandırıcılığı konusunda bir uyarı yayınladı. Ülkemizde de Banka Promosyonları, Hızlı Kredi, Öğrenim Bursu Kredileri, vb. durumlar üzerine hem sosyal medya mecralarından hem aramalardan hem de SMS üzerinden tık avcılığı yöntemiyle çokça dolandırıcılık yöntemi ile avcılığa soyunuyorlar.
Hangi yeni dolandırıcılıkların trend olduğunu bilmek, kendini gizleyen etkinlikleri hızlı bir şekilde tespit etmenize de yardımcı olacaktır. En son dolandırıcılıklarla ilgili güncellemeleri T.C. İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü’nün https://www.egm.gov.tr/sosyal-medya-dolandiriciligi linkinden öğrenebilirsiniz.
Ayrıca dünyada hangi yöntemlerin popüler olduğu AARP'nin dolandırıcılık sitesinden (https://www.aarp.org/money/scams-fraud/) öğrenilebilir. Bu web sitesi güncel dolandırıcılık yöntemleri ve harika kaynaklarla dolu bilgiler sağlayan müthiş bir web sitesi
İnsanların veya şirketlerin söyledikleri kişi olmadığını varsaymalısınız
Gerçek bir kişi veya kuruluşu taklit etmek kolaydır. Böyle bir durumda kendinize şunu sormalısınız: Onlar iddia ettikleri kişi veya firma mı? Herhangi bir şüpheniz varsa, aşağıdaki adıma geçin.
Farklı bir kanal kullanarak her şeyi doğrulayın
Bir kişinin veya şirketin iddia ettiği gibi olduğunu doğrulamak için farklı bir iletişim yöntemi bulmanız gerekir. Orijinal mesajda yer alan hiçbir iletişim bilgisine güvenmeyin; bunun yerine, şirketin web sitesinde resmi bir müşteri hizmetleri numarası kullanmak gibi, şirkete tamamen kendi başınıza ulaşmanın en iyi yolunu bulun.
Siber güvenlik şirketi Cobalt'ın Baş Strateji Sorumlusu Caroline Wong, “Doğrula, onayla, kontrol et. Bir Facebook mesajınız varsa o kişiye SMS atın. Bir telefon görüşmesi ile aradıklarını iddia ettikleri bankayı arayın" diyor ve ekliyor; "Mesajı hangi kanaldan alırsanız alın mutlaka farklı bir kanaldan bunu teyit etmelisiniz”
SMS’ı sakın yanıtlama, linklere asla tıklama ve gelen aramayı cevaplama
Merak ediyor olsanız bile olası dolandırıcılarla uğraşmayın. Buna tanımadığınız kişilerden gelen bağlantılara tıklamamak da dahildir. Bir paketle ilgili olarak herhangi bir kargo firmasından geldiğini iddia eden bir mesajınız mı var? Tıklamak yerine size verilen takip kodunu kargo firmasının resmi web sitesinden kontrol edin.
Gönderenin telefon numarasını, e-posta adresini veya URL'lerini araştırın
Size bir mesajın sahte olduğunu söyleyecek herhangi bir ayrıntıyı Google'da arayın. Buna, doğru etki alanına sahip olmayan bir e-posta adresi (Apple'dan olduğunu iddia eden ancak Apple'dan olmayan bir e-posta gibi), olmaması gereken bir yere giden bir bağlantı veya daha önce hiç görmediğiniz bir telefon numarası da dahildir. Sosyal medyada veya mesajlaşma uygulamalarında, yakın zamanda oluşturulup oluşturulmadıklarını ve gerçek görünüp görünmediklerini görmek için profillere tıklayarak inceleyin.
Bir şeyin dolandırıcılık olduğuna dair işaretleri hafızanıza kazıyın
Sohbeti siz başlatmadınız: Bir kısa mesaj, doğrudan mesaj, e-posta veya arama birdenbire gelirse, dolandırıcılık olma olasılığı çok daha yüksektir.
Bir şey kazandınız: Üzgünüm, aslında hiçbir şey kazanmadınız. Para veya ödül kazandığınızı veya para iadesi aldığınızı söyleyen mesajları direkt olarak görmezden gelin.
Panik halindesiniz: Suçlular size acil bir durum olduğunu düşündürmek istiyor. Yavaşlamadan ve eleştirel düşünmeden sizi harekete geçirebilirlerse, başarılı olma şansları daha yüksektir. Kendinizde hızlı kalp atışı veya terli avuç içi gibi işaretler arayın.
Dolandırıcılar bir aciliyet duygusu yaratmak ister. Sizi harekete geçirmek, beyninizin savaş ya da kaç bölümünü kullanmak isterler. Bu durumu haberlerde sıklıkla duyduğumuz, savcılıktan aradıklarını söyleyip terörle bağlantınızın olduğunuzu söyleyen dolandırıcıların ağına düşenlerin yaşadıkları duruma benzetebilirsiniz.
Para gönderme ve ödeme yöntemlerini içerir: Bir yabancı sizden onlara aşağıdaki şekillerde ödeme yapmanızı isterse (veya size ödemeyi teklif ederse) bu bir dolandırıcılık olabilir: banka havalesi, EFT, kredi kartı, kripto para birimi, vb. Konunun meşru olduğunu ikinci bir iletişim yoluyla teyit etmedikçe, kredi kartı numaranızı ya da finansal bilgilerinizi asla paylaşmayın.
Ödemeyle ilgili zorluklar vardır: Birisi size borcunuz olduğunu söylerse veya sizden yapılan bir işlemle ilgili sorun yaşadığını iddia ederse, araştırın.
Popüler bir Facebook Messenger dolandırıcılığında, dolandırıcılar arkadaş listenizde bulunan ve iyi tanıdığınız birisinin hesabını ele geçirecek ve tüm arkadaş listesine mesaj göndererek popüler teknoloji mağazalarından hediye çeki aldığını, linke tıklarsa sizin de yararlanabileceğinizi söyleyecektir. Her ne kadar bu mesajı atanı arkadaşınız sansanız bile aslında dolandırıcılar o hesabı ele geçirmiş ve ağına düşürdükleri kişileri dolandırmış oluyorlar.
Bilgi isterler: Tüm dolandırıcılar para istemiyor; bazıları adresinizi, oturum açma bilgilerinizi ve şifrelerinizi almaya çalışıyor. En nihayetinde, dolandırıcılar paranın veya paraya çevirebilecekleri bilgilerin peşindedir
Bir şeyler doğru gelmiyor: Eğer herhangi bir aramanın veya mesajın doğru gelmediğini hissederseniz, 112’yi arayarak Emniyet Güçlerine durum ile ilgili bilgi vererek dolandırıcılık durumunu bildirmeniz en iyisi olacaktır.
Ayrıca,
Günümüzün en önemli sorunlarından olan dijital dolandırıcılık yöntemleri ile ilgili yapabilecekleriniz konusunda kendinize güvenin. Aileniz, çocuklarınız ve ebeveynlerinizi bu konuda bilinçlendirmeli ve onları bu durumlara karşı hazırlıklı olmalarını sağlamalısınız.
Kısa Kısa…
- Verilerin gizliliği ve korunması üzerine çalışmalar yapan Anonos, 50 milyon Dolar yatırım aldı. Anonos, veri gizliliği ve veri koruması için çözümler sunan bir girişim.
- Chrome gizli penceresi o kadar da gizli değilmiş! Google Chrome, gizli pencere özelliği uzun zamandan beri gizli olmadığı iddiaları ile çalkalanıyor. Uzun zamandır firmanın gizli pencere kullanımı gerçekten tamamen gizli hale getirmesi isteniyor ve bunu Google çalışanları da dile getiriyor. Ancak henüz bu taleplere bir yanıt gelmiş değil.
- Türkiye’nin yerli ve mili arabası TOGG’un şarj ünite birimi Togg Trugo, şarj istasyonları için Türkiye genelinde Shell ile iş birliği yapmaya başladı.
- Android 13 Go Edition sürümü duyuruldu.
- Cinemaximum adı ve logosu değişti! Türkiye’de 778 salona sahip olan Cinemaximum isim ve logo değişikliğine gitti. Paribu ile yapılan anlaşma sonrasında Cinemaximum adı Paribu Cineverse olarak değiştirildi.
- Instagram içeriklerini planlama özelliği geliyor! Instagram içerikleri için zamanlama özelliği test edilmeye başlandı. Özellik sayesinde kullanıcılar Reels içeriklerini dahi ileri tarihli zamanlayarak paylaşabilecek.
