Giriş
Çok değil 2 yıl önce pandeminin ilk günlerinde güçlü büyümenin tadını çıkaran teknoloji şirketleri, şimdi yüksek enflasyon, yüksek faiz, kur dalgalanmaları ve şişik kadrolar gibi yeni gerçekliğin etkilerini yaşıyor.
Uzun süredir iş dünyasının en gıpta ile bakılan çalışanları arasında yer alan büyük teknoloji şirketlerinin çalışanları için düşüş hızlı oldu. Örneğin eski adıyla Facebook yeni adıyla Meta, 11 bin kişiyi işten çıkarmaya başladı. Kalan çalışanlara masaları paylaşmaları gerektiği söylendi.
1.5 milyon çalışanı olan Amazon.com’un 10 bin işçiyi çıkaracağına kesin gözüyle bakılıyor. Google, ana kuruluşu Alphabet’ten performansı düşük olan yüzde 6’lık dilimi belirlemesini istedi. Bu da 10 bin kişi demek. Snapchat 6 bin 400 çalışanından 1200 kişiyi çıkarma kararı aldı. Twitter’ı Elon Musk’ın satın alışıyla 7 bin 500 çalışanın yarısı tek bir e-mailiyle işinden oldu. Musk “Twitter günde 4 milyon dolar zarar ediyordu” diye açıkladı. Netflix yüzde 3, Shopify yüzde 10 personel kesintisi yapacağını söylüyor.
PANDEMİ ROKETLEDİ
Silicon Vadisi’nin 3 dev şirketi Amazon, Meta ve Netflix’in geliri 2016’dan beri, her şey internete taşındıkça katlanarak yükseliyordu. 2020’de pandemide, insanların eve kapanmasıyla gelirleri rokete bağlandı. Tabii giderleri de...
Örneğin Amazon, paket teslimat süresini 2 güne indirdi. Bu da daha çok işçi kiralaması demekti. Tüm teknoloji şirketleri personel almaya başladı. Sadece teknoloji şirketleri mi? Daha önce internette olmayan ya da internette olup da varlık gösteremeyen binlerce orta ölçekli firma, internetten satış, reklam ve pazarlamaya başladı.
Bunlar için de hizmet ve eleman satın aldı. 2021’e gelindiğinde ise cirolar doyma noktasına ulaştı. CEO’lar, gelirlerin son 2 yılda olduğu gibi yine katlanarak artacağını düşünüyordu. Agresif büyüme devam etti, yeni personel alımları sürdü. Sadece normal personelden bahsetmiyorum, yıllık 6 haneli dolar rakamları kazanan pahalı personelden de bahsediyorum. Teknoloji şirketleri yetenekli gençleri avlamaya başladı. Örneğin Zuckerberg, “Facebook dönemi kapandı, Metaverse’e geçtik” diye müjdeliyordu. Yani sanal dünyada, sanal gerçeklik gözlüklerle var olma dönemi...
Microsoft’tan yüksek maaşla 100 genci transfer etti Zuckerberg. Ama 2022’de tüketici alışkanlıkları yeniden büyük ölçüde değişti. Çünkü insanlar artık evlerine kapalı değildi. İlk haber Netflix’ten geldi. “Abone sayım 6 ayda 1 milyon 200 bin kişi düştü” diye açıklıyordu şirket.
İnsanlar paralarını alışveriş yerine, hizmet sektörüne yatırmaya başladı. Gelir kaybeden teknoloji şirketlerinin kendine özel problemleri de vardı. Mesela Apple, yeni mahremiyet kurallarına göre uygulama (apps) indiren her kullanıcısına ‘Takip edilmeyi/izlenmeyi istiyor musunuz” diye sormak zorundaydı.
Takip edilmek demek, tüketicinin alışveriş alışkanlıklarının, konumunun izlenmesi demekti. Tabii ki, herkes ‘Hayır’ tuşuna basıp devam ediyordu. Bu nedenle birçok online şirket, hedef kitlelere reklam odaklı satış yapamaz oldu. Sonuçta teknoloji şirketleri geçen 11 ayda 122 bin kişinin işine son verdi.
DİPLOMALI İŞÇİ AZALDI
İşin ilginç yanı ne biliyor musunuz? Aynı teknoloji şirketleri yıllardır gençleri üniversitede teknoloji, bilgisayar programcılığı, bulut yönetimi gibi dallarda okumaları için cesaretlendiriyor. Sanki bunlardan birini okumasa iş bulamayacaklarmış gibi...
Okuyanlar da bulamıyor şu an... Amerika’da birçok şirket, belirli pozisyonlar için eğitim gereksinimlerini azalttı. İşe alımları daha çok beceri ve deneyime odaklı şekilde değiştirdi. Maryland eyaleti bu yıl kamuda işe alımlar için üniversite şartını kaldırdı. Pennsylvania da benzer bir uygulamaya geçti.
ABD’de üniversite diploması istenen iş ilanları, Covid-19 salgını öncesinde 2019’da yüzde 46’dan, kasım ayında yüzde 41’e geriledi. IBM şirketi; kendi işe alımlarında çoğu pozisyonun artık 4 yıllık bir diploma gerektirmediğini belirtiyor. Amerika’da bu yıl 100 binden fazla kişi, üniversite diploması yerine Google’ın dijital pazarlama ve proje yönetimi gibi alanlarda internetten eğitim sunan alternatif programlarından sertifika alarak iş buldu.
Şu an ülke genelinde 150 şirket Google sertifika programlarını giriş seviyesi işe alımlarda kullanıyor.
