Giriş
Doğduğum ve çocukluğumu geçirdiğim Beyoğlu’nun benim için çok farklı bir anlamı var. Bir yanda Neve Şalom Sinagogu, diğer ucunda Aya Triada Rum Ortodoks Kilisesi ve farklı noktalarındaki güzel camileriyle çok kültürlü, çok zengin ve etkileyici bir yer.
Kitapçılar, kafeler, lokantalar, galeriler, kültür merkezleri, sinema salonları, mağazalar hepsi birlikte Beyoğlu kültürünü oluşturuyor. İstanbul’un bir dönem kimliğinde önemli yer tutan Ermeni, Rum ve Levanten mimarların eserleri, şık apartmanlar gerçek anlamda bir görsel şölene dönüşüyor. Beyoğlu’nun tarihî merkezi, her dönem dinamik bir yer oldu.
Ancak son yıllarda yapılan bakım ve restorasyon çalışmalarıyla daha şık ve cezbedici hâle geldi. Bir ucu İstiklal Caddesi, diğer tarafı Karaköy’e kadar uzanan bir güzergâhtan söz ediyorum. Galata Kulesi, hiç kuşku yok ki İstanbul silüetinin en değerli yapılarından.
Stili, mimari özellikleri ve konumuyla eşsiz. Bizans, Ceneviz, Latin, Osmanlı gibi köklü uygarlıkların izlerini taşıyan bu olağanüstü mekânda Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un yemek davetiyle bir araya geldik. Bakan Ersoy, gazete ve televizyonların yayın yönetmenleri ile bazı köşe yazarlarına Galata Kulesi’nde ve Beyoğlu’nda tamamlanan restorasyon çalışmalarını anlattı, turizmin son durumuyla ilgili bilgiler verdi.
Bakanla üst katta, külahın hemen altında yemek yedikten sonra Galata Kulesi’ni son hâliyle gezdik. Bu tip ikonik eserlerin restorasyonunu yapmak çok zordur, genellikle yıllar alır. Restorasyondan sonra binanın klasik özelliklerini içinde de hissedebilecek miyiz diye merak ediyordum.
İçi hayli farklı olmuş, daha modern, sade bir yapıyla karşılaştım. Külahın içinde biraz İskandinav ülkelerindeki gibi bir stil tercih edilmiş. Bakan Mehmet Ersoy, çalışmalar sırasında ciddi zorluklar yaşadıklarını, yapıyı beton yüklerden kurtarmak için çok uğraştıklarını anlattı.
Gereksiz fonksiyonları yapıdan söküp atmak için bir dizi yöntem denenmiş. Sonunda Galata Kulesi’nin statiğini bozmayacak şekilde bir projede karar kılınmış. Statik yapıya zarar vermemek için daha ileri adımlar atılmamış. Bakan binanın elektrik tesisatının tamamen yenilendiğini ve yangına karşı çok güvenli bir sistem kurulduğu bilgisini verdi.
Çalışmalar 16 yüksek mimar, 9 restoratör ve mühendislerin gözetiminde bir Bilim Kurulu’nun takibinde yürütülmüş. Asansör, merdivenler, çerçeveler her şey yenilenmiş. Galata Kulesi’ni şöyle değerlendirmek uygun olacak diye düşünüyorum:
Dışarıdan bakıldığında farklı dönem stil ve mimari özelliklerini yansıtan olağanüstü bir yapı, terasa çıkıldığında İstanbul’un kozmopolit canlılığını gösteren eşsiz bir seyir mekânı ve nihayet içinde daha modern izler barındıran çok amaçlı, çok fonksiyonlu bir yer. Kulede restoran olmayacak. Bakan Ersoy, “Çevrede birçok yeme içme mekânı var, biz Galata Kulesi’ni farklı konumlandırmak istedik” diyor ki bence haklı. Zira önceki hâli hayli kaotik ve aşırı turistik bir mekân görünümündeydi.
Beyoğlu Kültür Yolu
Mehmet Ersoy, bu projeyi ilk kez CNN Türk’teki “Hafta Sonu” programımda detaylarıyla paylaşmıştı.
Son durum şöyle: Bir ucu AKM, diğeri Galata ve Karaköy’e uzanan alanda kültür mirasımızın önemli yapı ve eserleri yer alacak. Bunların tamamı ziyaret edilebilecek.
Beyoğlu Kültür Yolu üzerinde Galataport, Galata Kulesi, Galata Mevlevihanesi, Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi, Narmanlı Han, Mısır Apartmanı, Emek Sineması, Atlas Sineması ve Taksim Camii yer alıyor. 2021’de birçok restorasyon ve proje tamamlanmış olacak. Sözünü ettiğim ziyaret noktalarının yanında özel kurumlar tarafından desteklenen İKVS-Nejat Eczacıbaşı binasını, Pera Müzesi gibi onlarca yeri de görmek mümkün.
Pandemi sona erdiğinde sadece Beyoğlu bile çok yönlü yapısı ve sunduğu seçeneklerle Londra, Paris gibi önemli metropollerin kültür merkezleriyle yarışacak düzeye erişecek. Bakan Ersoy sohbetimizin sonunda salgının getirdiği seyahat sınırlamaları nedeniyle yılın 15 milyon ziyaretçiyle kapanacağını, 2019 rakamlarına ise 2022’de ulaşmayı hedeflediklerini söyledi.
