Giriş
Obezite, Türkiye’nin bir numaralı sağlık sorunu hâline geldi. Aşırı kilo ve obezite, sağlık açısından risk oluşturan anormal veya aşırı yağ birikimi olarak tanımlanıyor. Tip 2 Diyabet, kalp hastalıkları veya kardiyovasküler aksaklıklar, kanser, artrit, infertilite, depresyon ve anksiyete dâhil 200’den fazla komplikasyon obezite ile ilgili.
Bu hastalık sadece bireysel yaşamı tehdit etmiyor, görülme sıklığı ve ulusal sağlık sistemi üzerindeki etkileriyle vahim sosyal ve ekonomik sorunlara kapı açıyor.
Önümüzdeki 30 yılda Türkiye’nin de üyesi olduğu OECD ülkelerinde 92 milyon kişi aşırı kilolu olmanın etkilerinden ötürü hayatını kaybedecek.
Obezitenin küresel sisteme negatif etkisi 2 trilyon USD. Dünya ekonomisinin yaklaşık yüzde 2.8’ine karşılık geliyor. Fazla kilo, insan ömrünü kısaltıyor, yaşam kalitesini düşürüyor.
Şu anda dünyadaki obez insanların sayısı (prevalans) 650 milyon, 2030 yılında bu grubun 1 milyar kişiye ulaşacağı tahmin ediliyor. Hâlen 1.9 milyar kişi de aşırı kilolu. Temel tedavi yöntemi olarak farmakoterapi veya bariatrik cerrahi öne çıkıyor. Ancak ben yaşam biçiminde yapılacak değişikliğin hem tedavi hem de obez birey hâline gelmemek açısından çok önemli olduğunu düşünüyorum. Hareketsizlik büyük sorun, COVID-19 pandemisinde herkes kilo aldı, spor yapma alışkanlığı sekteye uğradı.
Obezitenin tanısında en çok kullanılan yöntem Vücut Kitle İndeksi (VKİ). VKİ’nin yaklaşık yüzde 80’i kalıtsal faktörlerden kaynaklanıyor. Artan kentleşme, yağ ve şeker açısından ucuz ve enerji yoğun işlenmiş gıdaların kolay bulunur hâle gelmesi, fiziksel aktivite düzeyinde azalma, kalitesiz uyku, endokrin bozucu ilaçlar, hormonal dengesizlikler, obeziteye neden olan faktörler arasında.
OPEN TÜRKİYE KURULDU
Novo Nordisk ve Türkiye Obezite Araştırma Derneği’nin Ankara’daki Open Türkiye lansman toplantısına ben de katıldım.
Aşırı kilolu ve obez bireylerin genel damgalanması, özgüven kaybı, cinsel fonksiyon bozukluğu, profesyonel hayatta işlerinin bozulması, sınırlı fiziksel aktivite, yetersizlik duygusu, işe alınmada önyargı ve daha düşük maaş, karşılaşılan vahim sorunlar. Bu kritik sağlık sorunu, geniş bir katılımla Ankara’da Open Türkiye’nin lansman toplantısında ele alındı. Open (Obesity Policy Engagement Network) Türkçe olarak ifade edersem; Obezite Politikaları Etkileşim Ağı anlamına geliyor. Danimarkalı küresel ilaç üreticisi Novo Nordisk ve Türkiye Obezite Araştırma Derneği’nin öncülüğünde kurulan Open Türkiye; toplum, politika yapıcılar, sağlık profesyonelleri, hastalar ve obez bireyler gibi tüm bireyleri kapsayacak şekilde çalışmalar yapmayı hedefliyor.
Prof. Dr. Volkan Yumuk’un da önemli katkı verdiği Open Türkiye girişim etkinliğine Avrupa Obezite Araştırma Derneği’nden Jacqueline Bowman, OECD’den Michelle Cecchini, BM Gıda ve Tarım Örgütü FAO’dan Dr. Ayşegül Selışık, Avrupa Komisyonu’ndan Vicki Mooney, Türkiye Obezite Araştırma Derneği’nden Şeniz Ünal, farklı sağlık kurumlarından Dr. Selçuk Dağdelen, Prof. Dr. Fahri Bayram, Prof. Dr. Simten Kıyıcı, Prof. Dr. İlhan Satman, Prof. Dr. Abdullah Bereket, Prof. Dr. Dilek Yazıcı ve Novo Nordisk’ten Dr. Rabia Demet Özcan katıldı.
