Giriş
Şubat ayından bu yana dünyanın bir numaralı gündemi COVID-19 salgını. Gece gündüz virüs korkusuyla yaşıyoruz. Ölüm tablosu ve hastanelerde yoğun bakım sayılarına bakınca endişelenmekte haklıyız. Ancak COVID-19’a aşırı odaklanma nedeniyle, çok tehlikeli bir dizi hastalıkla ilgili farkındalık ortadan kayboldu.
Kardiyoloji alanında Türkiye’nin önde gelen hekimlerinden Prof. Dr. Bülent Görenek ile konuştum. Evde, kalp krizinden ölümlerde ciddi artış olduğunu anlattı. “Evde ölüm”, kronik hastalık riski olmasına rağmen kaygı ve yoğunluk düşüncesiyle hastanelere gitmek istemeyen insanların bulundukları yerde hayatını kaybetmesiyle ortaya çıkıyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre geçtiğimiz yıl boyunca ölüm nedenleri arasında kalp ve dolaşım sorunları 160 bin 263 kayıp ile ilk sırada yer alırken, kanser ikinci, solunum yolu hastalıkları ise üçüncü oldu. COVID-19 krizinin bize gösterdiği gerçek şu; her ülkenin sağlık kapasitesinin sınırı var ve yığılma durumunda bu limitler kolaylıkla aşılabiliyor. O bakımdan sağlık okur yazarlığını çok önemsiyorum.
Bizim gazetemiz bu konuda Türkiye’de şimdiye kadar önemli bir sorumluluk üstlendi. Sağlık editörü arkadaşımız Özgür Gökmen Çelenk yıllardır çok merak edilen konuları POSTA’nın sayfalarına taşıyor. Şundan artık eminiz; teknolojinin etkin ve yaygın kullanımı, ciddi risk oluşturan bazı sağlık sorunlarının çözülmesini kolaylaştırabilir.
Giyilebilir teknoloji ürünleri arasında, gözlük, yüzük ve kol bantları var. Ancak sağlığa konsantre olan en yaygın araçlar akıllı saatler. Geçtiğimiz günlerde 2 trilyon dolarlık büyüklüğe erişen Apple, ABD ve dünya pazarını domine ediyor. Mobvoi, Fossil ve Samsung diğer üreticiler arasında.
Uzmanlarla konuştum
Benim de uzun yıllardır kullandığım Apple Watch, şimdiye kadar sadece hastane ortamında çekilebilen, hayati önemdeki EKG’yi (elektro kardiyografi) çok kısa süre önce insanların koluna taşıdı ve mobil hale getirdi.
Kalp ritmimizin durumu ve çarpıntımızın olup olmadığı ciddi önem taşıyor. EKG ile bu konularda hayati bulgulara erişilebiliyor. Bu teknoloji düzenli şekilde kalp ritminin kontrolünü yapıyor. Atriyal Fibrilasyon (AF) gibi görünen düzensiz durum algılandığında bildirim gönderiyor.
AF, tedavi edilmemesi halinde felce neden olabiliyor. Sistem şöyle çalışıyor: Kullanıcı “Digital Crown” adı verilen butona dokunduğunda kalpten geçen elektrik sinyalleri ölçülüyor. 30 saniye sonra sonuç alınıyor.
Tüm kayıtlar, iPhone’daki sağlık uygulamasında güvenli bir biçimde saklanıyor. Kullanıcılar, sonuçları içeren PDF belgesini doktorlarıyla paylaşabiliyor. Görüşlerine başvurduğum Apple’ın Sağlıktan Sorumlu Başkan Yardımcısı Dr. Sumbul Desai, devrim niteliğindeki bu yeni gelişmenin insanların kalp sağlığıyla ilgili farkındalığının artmasına yardımcı olacağı düşüncesinde.
Bu konuda konuştuğum Amerikan Hastanesi cerrahlarından Prof. Dr. Murat Aksoy da devletlerin ve şirketlerin önümüzdeki dönemde buna benzer koruyucu hekimlik projelerine daha fazla yatırım yapacağını değerlendiriyor. Giyilebilir teknolojilerin, sadece teknolojiye meraklı gençler için değil, belli yaşın üzerindeki insanların karşılaştıkları olağanüstü durumlara karşı güvenlikleri için de yararlı olduğunu düşünüyorum.
Apple Watch’daki düşme algılayıcısı, gürültü seviyesi uyarısı gibi ilave özellikler de hesaba katılınca, akıllı saat, en önemli sağlık yardımcılarımız arasında yer alacak.
