Gösterici polis!

Bir ülke için en tehlikeli şeylerden biri adalet duygusunun zayıflaması ve kaybolmasıdır. Minneapolis şehrinde siyahi Amerikalı George Floyd’un beyaz bir polis tarafından feci şekilde öldürülmesi bardağı taşıran son damla oldu. ABD’de yaşanan olayın bu kadar yayılması ve büyümesi toplumun geniş kesimlerindeki umut kaybıyla ilgili.

İnsanlar, devlet gücünü temsil eden güvenlik güçlerinin halkın bir kesimine karşı önyargılı ve hukuksuz davranmaya devam edeceğini, ölçüsüz şiddetin sona ermeyeceğini düşünüyor. Beyaz polisler şimdiye dek, ten rengi siyah olan Afrika asıllı Amerikalılara o kadar kötü şeyler yaptılar ki, bu dalga bir türlü sona ermiyor. Basit bir trafik kuralı ihlalinde bile feci şekilde dövülen onlarca insanın hikayesi basına yansıdı.

Birçok yönüyle sevdiğim Amerika Birleşik Devletleri’ni her ziyaretimde beni en fazla rahatsız eden şeylerden biri polislerin tavrı oluyor. Her an bir suçlama yöneltebilecek gibi bir tutumları var. Asık suratlı ve çok sertler. Belli noktalarda yürürken “Acaba yanlış bir adım mı attım, karşıma çıkan bir polis silahına mı davranacak?” gibi bir tedirginlik hissediyorum.

Bu benim ziyaretçi olarak algıladığım bir durum. Bu ülkenin vatandaşı olan azınlıklar, Müslümanlar ama en çok da siyahiler bu rahatsız edici tutumla sık karşılaşıyor. Güvenlik güçlerine, ten rengi ve kökeni farklı olanları potansiyel suçlu gören bir zihniyet hakim. Bu ideolojik şartlanmanın yanında çok sayıda polisin, beyaz Amerikalılar dışındakilere karşı dolu olduğu, ırkçı eğilimlerinin güçlü olduğu yüz ifadelerinden bile okunuyor.

Dünyanın önemli ve köklü demokrasilerinden biri olmasına rağmen ABD güvenlik güçlerinin gayriinsani tutumu, sadece orada yaşayanların huzuruna değil ülkenin algısına da ağır darbe indiriyor. Şu anda yaşanan durum da bu. Oysa öfkeli insanları sakinleştirmek, empati kurmak ve acılarını paylaşmak kamu üniformasıyla da mümkün. Hukuku tesis etmenin tek yolu şiddet değil.

İşte bunun örneği ABD’nin Michigan eyaletinde görüldü. Geneese Bölgesi Şerifi Chris Swanson, protestocularla birlikte bir gösteriye katıldı. Geniş kalabalıklarla beraber yürüdü, onlarla sohbet etti ve sonunda gösteri barışçı şekilde tamamlandı.

Amerika Birleşik Devletleri gibi, kurumları çalışan, açık ve dinamik bir toplum elbette bu sorunlara da çözüm bulma yoluna gidecektir. Aksi halde, sıkıntılar halının altına süpürülürse gelecekte büyüyerek döner ve daha başka komplikasyonlara yol açar. Eleştirilecek her türlü yönüne rağmen ABD’de güçlü bir tartışma ortamı var.

Denge ve denetleme mekanizması, yönetimin hatalarını takip etme ve hesap sorabilme imkanı yaratıyor. Böyle bakınca Çin Halk Cumhuriyeti ve İran gibi insan haklarının ciddi şekilde ihlal edildiği, kapalı ülkelerin son gelişmeleri fırsata çevirip “İşte ABD böyle yıkılıyor” söylemleri hamasetten öteye geçemiyor.