Giriş
Teknoloji, mühendislik ve bir dizi alandaki bilgi birikiminin gelişmesiyle uçaklar, her zamankinden daha güvenli hale geldi. Ancak havacılıktaki diğer bileşenlerde aynı oranda iyileşme olmuyor.
İnsan faktörü hâlâ çok belirleyici ve birçok kazanın gerisinde insan hatası yatıyor. Diğer taraftan hava trafiğinin planlanması, havalimanı altyapısı ve diğer unsurlar çok önemli güvenlik parametreleri olarak sıralanıyor.
Fransa’nın Toulouse şehrindeki Airbus merkezi ve buradaki Liderlik Üniversitesi’ne bir günlük kısa bir ziyaret yaptım. Dünyanın en büyük uçak, havacılık ve savunma şirketi durumundaki Airbus’ın yıllık finansal raporlarının ve planlarının değerlendirildiği uluslararası basın toplantısına katıldım.
Airbus, 1970 yılında Fransa ve Almanya tarafından kuruldu. Daha sonra Birleşik Krallık ve İspanya’nın katılımıyla Avrupa merkezli bir küresel teknoloji devine dönüştü. Günümüzde helikopterlerden askeri kargo uçaklarına, yolcu uçaklarından savaş jetlerine ve uydulara kadar bir dizi alanda çok kritik sistemlerin imalatını gerçekleştiriyor.
Türkiye’de Türk Havacılık Uzay Sanayii (TUSAŞ) başta olmak üzere bazı önemli şirketler Airbus için parça üretmeye devam ediyor.
Türk Hava Yolları (THY) çok önemli bir Airbus kullanıcısı. Kısa süre önce verilen geniş gövde Airbus A350- 900 ve 1000 serisi siparişleriyle THY filosu hem modern geniş gövde uçaklara kavuştu hem de Sydney gibi yeni uzun mesafe uçuşlarını açma imkânı buldu.
Diğer taraftan Türk Hava Kuvvetleri Airbus A400M askeri nakliye uçaklarının çok önemli bir kullanıcısı. Türkiye, Avrupa’da Fransa’dan sonra en fazla A400M uçağına sahip ülke durumunda. Bu uçaklar çok stratejik görevlerin yerine getirilmesini sağlıyor.
Halen Türk Hava Kuvvetleri bünyesinde 10 adet A400M bulunuyor ancak ben şartların uygun olması halinde artan ihtiyaçlar nedeniyle ilave bazı siparişlerin söz konusu olabileceğini düşünüyorum. Ayrıca Türkiye’nin almak istediği Eurofighter programındaki Airbus katkısı da düşünülecek olursa yakın gelecekte askeri alanlardaki işbirliğinin genişleyerek devam edebileceği söylenebilir.
TEK PİLOT OLUR MU?
Bir süredir havacılık endüstrisinde uçakların kokpitte tek pilotla uçabileceği aşamaya gelindiği konuşuluyordu. Büyük tartışmalara neden olan konuyu Guillaume Faury’ye sordum. “Bu konuda bir takıntı içinde değiliz, asıl hedefimiz emniyet ve sürdürülebilirlik. Havacılığın daha güvenli hale gelmesi için çok yoğun şekilde çalışıyoruz” ifadesini kullandı.
Airbus İcra Kurulu Başkanı (CEO) Guillaume Faury 2024 yılında şirketin cirosunun 69,2 milyar dolar olarak gerçekleştiğini, geçen sene 766 ticari uçak teslim edildiğini açıkladı. Şirketin kârı da 4.2 milyar Euro olarak açıklandı. Aynı zaman diliminde Airbus’ın ABD’li rakibi yaşadığı büyük sorunlar nedeniyle ancak 348 adet ticari uçak teslim edebildi.
Guillaume Faury “Çabalarımızı, özellikle üretim artışı, savunma ve uzayın dönüşümü olmak üzere temel önceliklere yeniden odakladık. Kârlı büyümeyi ve karbonsuzlaştırma hedefimizi sürdürmeye devam ediyoruz. 2024 mali sonuçları ve gelecekteki performansımıza olan güven düzeyimiz, artırılmış temettü teklifimizi destekliyor” dedi.
Faury, ABD Başkanı’nın üst üste açıkladığı yeni tarifelerin ve ticari engellerin ise endüstri açısından bir ‘kaybet kaybet’ durumuna dönüşmesinden endişe ettiklerini söyledi.
Faury’nin de işaret ettiği gibi Airbus aslında ABD’de Alabama, Mississippi ve Florida’da imalat hatları bulunan ve hissedarlarının önemli kısmı Amerika’da olan bir şirket. Ancak Trump’ın olayları algılama ve hareket etme şekli gerçekten çok farklı.
