Giriş
Bu sorunun yanıtıyla ilgili farklı görüşler var. ABD Başkanı Joe Biden geçtiğimiz günlerde kendi ülkesi açısından pandeminin bittiğini söyledi. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) de bu kadar net bir ifade kullanmamakla birlikte sona gelinmekte olduğunu açıkladı. Sağlık Bakanı Prof. Dr. Fahrettin Koca’nın görüşü ise ağır tehdit dönemi atlatılmış olsa da küresel salgının halen sona ermediği yönünde.
Ben Bakan Fahrettin Koca’nın bu ihtiyatlı yaklaşımını doğru buluyorum. Tahminlere göre dünya çapında 10 milyon, ülkemizde ise 100 binin üzerinde insanı COVID-19 virüsünün yol açtığı pandemi sürecinde kaybettik. Bu salgını son 100 yılın en büyük felaketlerinden biri olarak tarif etmek mümkün.
Küresel ekonomiden trilyonlarca doların silinmesine, tedarik ve lojistik zincirlerinin çökmesine, birçok sektörün bütünüyle dağılmasına, milyonlarca kişinin işini kaybetmesine neden oldu. COVID-19 pandemisinde gelinen süreç ve gelecekte ortaya çıkabilecek salgınlara karşı hangi önlemlerin alınabileceği, Ankara’da Sağlık Bakanlığı ve Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı’nın (TÜSEB) düzenlediği iki günlük bir konferansta ele alındı.
Kurumsal olarak Bakanlık, TÜSEB ile birlikte Bilim Kurulu üyeleri Prof. Dr. Ateş Kara, Prof. Dr. Figen Çizmeci Şenel gibi hocaların da koordinasyonu için aktif destek verdikleri “Geleceğin Pandemileri” sempozyumunda saygın hekim, akademisyen ve araştırmacılarla bir aradaydık. Konferansa Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı ve çeşitli üniversitelerden isimler de katıldı.
Sağlık Bakanlığı Bilkent yerleşkesindeki sempozyumda kendi alanlarında çok başarılı çalışmalar yapan hekimler ve bilim insanlarıyla bir araya geldik. Etkinlikte ben de bir konuşma yaptım.
Açılışta konuşan Bakan Fahrettin Koca, son 2.5 yılda yaşanan küresel gündeme bakıldığında hiç kimsenin aslında hiçbir şeye yeterince hazır olmadığının görülebildiğini söyledi. Son zamanlarda yaşanan Kuş Gribi, Domuz Gribi, SARS, Ebola gibi hastalıkların küresel salgına dönüşmeden son bulduğunu belirterek “İklim değişiklikleri, nüfus artışı, hayvan ve insan etkileşiminin değişen kalıpları, kentleşme, antimikrobiyal direncin artması, artan uluslararası ticaret ve seyahat gibi etkenler, yeni ve tehlikeli salgın risklerinin ortaya çıkması için fırsat oluşturmakta” dedi. Bilimsel çalışmaların her yıl yeni insan ve hayvan patojenlerinin ortaya çıktığını tespit ettiğini aktaran Koca, “Bunlardan herhangi biri, önümüzdeki pandeminin etkeni olabilir” ifadesini kullandı.
DİJİTAL SAĞLIK
TÜSEB Başkanı Prof. Dr. Erhan Akdoğan’ın yaptığı sunum, Sağlık Bakanlığı ve ilgili kurumların dijitalleşmeye yönelik çalışmalarından ipuçları da taşıyordu. Nitekim “Hayat Eve Sığar” ve “e-Nabız” gibi uygulamalar sayesinde son birkaç yılda kamu sağlığının takibi ve hizmetlere erişimde kolaylık sağlandı. TÜSEB Başkanı, yerli COVID-19 tanı kiti DiaKit’in geliştirilmesi ve yerli ventilatörün ticarileştirilmesi gibi çalışmaları da özetledi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Birleşmiş Milletler’deki konuşmasında pandemiyle mücadelede Türkiye’nin geliştireceği aşının insanlığın hizmetine sunulacağını taahhüt etmişti. Nitekim Türkiye, dünyada COVID-19’a karşı aşı üretebilen 9 ülkeden biri oldu. Ekibiyle birlikte TURKOVAC aşısını geliştiren Prof. Dr. Aykut Özdarendeli ile sohbet etme fırsatı buldum.
