Putin çok daha ağır baskı altında kalacak

Rusya bizim için herhangi bir ülke değil. Çok yoğun ticari bağlarımız var; havadan ve denizden komşumuz. Rus doğalgazının arzı ve maliyeti hâlâ Türkiye için çok önemli. Sadece doğalgaz değil, ilk nükleer santralimiz Akkuyu’yu da ağırlıklı Rusya’nın katkısı ve finansmanı ile yapıyoruz. Türkiye’ye en çok turist gönderen üç ülkeden biri durumunda.

Ukrayna savaşı belli konularda yavaşlamalara neden olsa da Rusya ve Türkiye arasında stratejik nitelikte ilişkiler söz konusu. Bu nedenle Ukrayna-Rusya savaşının bitmesini samimi olarak isteyen başkentlerden biri Ankara’dır. Diğer taraftan Rusya’nın iç kargaşaya sürüklenmesi ve istikrarsızlığı Türkiye için de tehdittir.

Paramiliter grup Wagner’in Kurucusu Yevgeniy Prigojin’in isyan ve ayaklanma çağrısıyla başlayan olaylar bu gözle değerlendirilmeli. Bir savaş ne kadar uzarsa komplikasyonları o kadar fazla olur; savaşan taraflardan biri süper güç olsa bile... Nitekim Rusya’nın bugün karşılaştığı sorunların önemli kısmı Ukrayna müdahalesinden kaynaklanıyor.

Rusya’nın karşısına blok olarak dikilen NATO, bir yandan Ukrayna’ya müthiş boyutta silah desteği verirken diğer yandan Moskova’yı her cephede zor durumda bırakacak girişimlerin içinde yer alıyor. Wagner’in başlattığı ayaklanma şimdilik geride kalmış olsa da bu olayın Rusya içindeki hareketlilik ve memnuniyetsizliğin boyutlarını ortaya koymuş oldu.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Moskova’ya ilk olumlu mesaj gönderen ve destek açıklayan isimlerden biri. Bir dizi NATO ülkesi Rusya’da rejim çöksün diye ellerini ovuştururken Türkiye’nin aynı ittifaka üye olmasına karşın dengeli bir tutum alması Rusya kamuoyu tarafından takdirle karşılanıyor.

Erdoğan, benzer dengeli yaklaşımını geçmişte İran ile ilgili nükleer krizde de ortaya koymuş ve krizin tırmanmasını engellemişti. Ankara, bu tutumunu Balkanlar, Kafkaslar ve Afrika ile ilgili konularda da gösteriyor.

Diğer taraftan Rusya’daki olayla ilgili kafa karıştıran birçok boyut ve bir dizi soru işareti var.

• Wagner birliklerinin Rostov’dan sonra ilerleyişlerine devam edeceği açıklanmıştı. Rusya gibi dünyanın en büyük askeri güçlerinden birinin başkentine doğru zırhlı araçlarla yürüyüşe geçmek bu kadar kolay mı?
• Rusya Devlet Başkanı bu isyana ilişkin açıklamasında “Hainler”, “İsyan” ve “İhanet” gibi çok sert kavramlar kullandı ve bunu gerçekleştirenlerin en ağır şekilde cezalandırılacağını açıkladı. İsyan başlatan Wagner’in patronunu bundan sonra huzur içinde yaşatır mı?
• Putin, Wagner’in eylemiyle mukayese edildiğinde görece olarak çok daha masum kalan muhalif oligarkları bile en acımasız yöntemlerle öldürmüştü.
• Hâlen Putin’e ve Ukrayna harekâtına tam destek veren Çeçen lider Ramazan Kadirov da günün birinde isyan bayrağını açar ve örneğin Kafkaslar’da bir bölgenin denetiminin tamamen kendisine bağlanmasını isterse ne olacak?
• Uluslararası ilişkilerde etkisini güç kullanma ve otorite üzerine inşa etmiş bir lider olan Vladimir Putin doğrudan kendi iradesine yönelik bu tehdit karşısında sıkıntılı anlar yaşadı. Bu algıyı dağıtmak için içeride ve dışarıda daha sert yöntemlere başvurabilir mi?
• Wagner, Rus Ordusu’nun hukuki ve siyasi sorunlarla karşılaşmaması istenen sahalarda aktif olarak devreye giren bir yapı. Özellikle Ortadoğu ve Afrika’da ağır silahlara sahipler. Moskova yönetimi ile Wagner arasında yaşanan ağır güven krizinden sonra bu bölgelerde neler yaşanacak?