Giriş
Büyük devletlerle ilişkiye girerken dikkat etmek gerekir. Çok yakınlaşmak yakıcı, uzaklaşmak dondurucu olabilir. ABD ile ilişkilerdeki hızlı soğuma nedeniyle Rusya ile yeni bir döneme girmiştik. Bu süreçte bir dizi alanda kritik adımlar atıldı, anlaşmalar imzalandı.
Ancak Suriye’deki derin görüş ayrılıkları nedeniyle iki ülke yakınlaşmasının da sınırlarına ulaşılmış oldu. Bundan sonra ne olacağı, çakışan çıkarlar nedeniyle kriz yaşanıp yaşanmayacağını önümüzdeki günler bize gösterecek. İçinden geçtiğimiz şu günleri Rus uçağının düşürülmesinden sonraki en hassas zamanlar olarak görüyorum.
Türk Silahlı Kuvvetleri sahada Suriye rejim güçlerine çok ağır kayıplar verdirdi. İHA, SİHA ve F-16’ların katıldığı operasyonlarda rejim birliklerinin irili ufaklı birçok unsuru vuruldu. Ateş altına alınan hedefler arasında İran destekli milis unsurları da var.
İşte gelinen bu ortamda Rusya’da Türkiye karşıtı gruplar, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin operasyonlarının yarattığı büyük etki nedeniyle Moskova’nın mutlaka cezalandırıcı bir karşı hamle yapmasını bekliyor. Rusya’da Sovyetler Birliği döneminden bu yana devlet kademelerinde Ermeni lobisi ve Yahudi lobisi çok güçlüdür.
Aşırı milliyetçiler de Türkiye’yi daima düşman olarak görür. Sertlik yanlısı bütün kesimler, Türkiye’nin saldırılarının Rusya’ya askerî, ekonomik ve siyasi maliyetinin olduğunu, sınıra NATO’yu davet ederek Rusya’ya meydan okuduğunu, bu nedenle Putin’in mutlaka misillemede bulunması gerektiğini dile getiriyor.
Rusya’nın etkili yayın organlarından Sputnik birkaç gün önce yayınladığı kapsamlı analizde Hatay’dan “çalınmış eyalet” ifadesiyle bahsetmiş ve Türkiye’nin toprak bütünlüğünün tekrar tartışmaya açılabileceğini ima etmişti. Sputnik, Rusya devletinin resmî yayın organı olmamakla beraber Rusya’nın etkili çevrelerinin görüşlerini yansıtmakla biliniyor.
Putin her ne kadar kendi içinde rasyonel bir çizgi izlemeye çalışsa da Türkiye politikasını sertleştirmek isteyen kesimlerin ağır baskısı altında. Putin bu durumda kişisel karizması ve Rusya’nın itibarı bakımından tartışma konularında fazla esneklik gösteremeyebilir.
“Kimseyle savaşacak değiliz ama öyle şartlar yaratacağız ki kimse de bizimle savaşmak istemeyecek” sözleriyle Putin’in Rusya’nın caydırıcı gücünü göstermekten çekinmeyeceğini ima etmiş oldu. Sahada tansiyon yükselir ve daha ileri seviyede bilek güreşine dönüşürse ben Rusya’nın Kıbrıs ve Libya hattında Türkiye’yi çok rahatsız edecek hamlelere girişebileceğinden endişe ediyorum.
Bu sıkışık jeopolitik konum, ekonomimizi/istikrarımızı olumsuz etkiliyor. Normal ajandamıza dönebilmek için bazı risk faktörlerini elimine etmek zorundayız. Türkiye; Avrupa Birliği, ABD, Rusya ve komşu coğrafyası arasında mutlaka çok dikkatli ve dengeli bir politika izlemeli.
