Giriş
Türkiye’de uzun yıllardır üretim yapan ya da satış adetleri ve pazardaki etkinlikleri açısından otomotiv sektöründe önde gelen bazı markaların genel müdürleri ve üst düzey yöneticileriyle görüştüm.
Koronavirüs süreciyle ortaya çıkan belirsizliğin otomobil ve ticari araç satışlarını nasıl etkileyeceğini, tüketici davranışlarının ne yönde etkilendiğini sordum. Genel müdürler, şu dört soruma yanıt verdi:
- Koronavirüs krizinin başından bu yana satışlar/tedarik nasıl etkilendi?
- 2020 yılının nasıl kapanabileceğini tahmin ediyorsunuz?
- Bu süreç otomobil fiyatlarını nasıl etkiler?
- Otomotiv sektörü olarak bu süreçte devletten/ otoritelerden nasıl bir beklentiniz var?
Yöneticilerin ortak kanısı, koronavirüs pandemisinin bitmesiyle beraber ertelenen talebin de etkisiyle her türlü araç satışının patlayacağı yönünde.
RENAULT MAIS-Dr. Berk Çağdaş:
GÜMRÜK KOLAYLIĞI KRİTİK
- Yaşadığımız pandemi dönemini ekonomik açıdan tanımlamak gerekirse, bir arz problemi diyebiliriz. Öncelikle fabrikaların üretime ara vermelerine bağlı olarak, virüsün etkisi tedarik zincirinde daha önce kendini gösterdi. Satış tarafında ise Türkiye’de otomobil pazarında virüs krizinin etkileri, ertelenen talep karşılanmaya devam ettiği için mart ayı satış rakamlarına net olarak yansımayacaktır. Ancak mart ayının son haftasından itibaren önemli bir yavaşlama gözlemliyoruz. Çin’de üretimin yavaş yavaş yeniden başlaması da aslında iyimser olmak adına güçlü bir işaret.
- Renault MAİS olarak farklı senaryolar üzerinde çalışıyoruz. Tüm senaryolarımıza baz teşkil eden ortak nokta, sürecin uzunluğu. İyimser senaryoda, ısının artışı ile virüsün yayılma hızının azalması ve ertelenen talebin yaz ayları başında karşılanabilir olması. Bu noktada geçen seneye paralel bir pazar ile 2020 yılını kapatabileceğini düşünüyoruz.
- İlk başta da söylediğim gibi, öncelikli bir arz krizi söz konusu olan. Bu durumda da kısıtlı üretim ve artan maliyetler belirleyici olacaktır.
- Devletimiz bu süreçte sağlık ve ekonomiye dair aldığı hızlı tedbirlerle desteğini ortaya koydu. Otomotiv sektörü açısından, diğer ülkelerin sınırlarına yönelik aldığı aksiyonlar nedeniyle, öncelikle gümrüklere dair sağlanabilecek kolaylıklar kritik. Diğer yandan yaşadığımız teknolojik dönüşümün, tüm operasyonlara yansıması da aslında bu süreçten hepimizin sağlayacağı fayda olacaktır.
TOYOTA - Ali Haydar Bozkurt:
ÖZEL ARACA İLGİ ARTIYOR
- Showroom trafiğimizde doğal olarak azalmalar görülüyor. Az da olsa perakende satışlarımız devam ediyor. Toplu taşıma araçlarını kullanmak yerine kendi özel araçlarıyla seyahat etmek isteyenlerde, araç sahibi olma eğiliminin de arttığını gözlüyoruz. Filo talepleri de devam ediyor. Ayrıca 2 yıldır ertelenen araç alım talebi de var. Ancak stoklarımız azaldı. Tedarik konusunda gelişmelere göre pozisyon alacağız. Toyota Adapazarı Fabrikası gibi dünyadaki fabrikalarımızın birçoğu üretime ara verdi. Satışlarımızın yüzde 85 gibi önemli bir oranı Corolla ve C-HR’dan geldiği için Adapazarı fabrikamız bizim için çok önemli.
- Şu an fabrikalar üretime ara vermiş durumda. Üretimin ne zaman tam randımanla çalışmaya başlayacağını bilemiyoruz. En kötü senaryoda ise 2020 senesi kayıp yıl olarak gercekleşebilir. Ama bu sürecin sonunda dünya genelinde ertelenen bir talep olduğunu da hesaba kattığımızda, talep patlaması yaşanacak ve araç çok kıymetli olacaktır. Bu nedenle o dönemi düşünerek planlarımızı oluşturacak ve yeterli araç alabilmek için aksiyonlarımızı belirleyeceğiz.
- Fabrikaların tekrar üretime başlayıp araç tedarikini sağladığı süreçte, yeni gelecek araçların nasıl ve hangi şartlarda geleceğini bilmiyoruz. Kurlarda bir yükselme var ve gelecek araçlar büyük ihtimalle şu andaki araçlardan daha yüksek maliyetli olacaktır. Önümüzdeki dönemde, eğer kurlar bu seviyede devam ederse, fiyatların bir miktar daha artacağını tahmin ediyorum.
- Devletimizin sektörümüze olan desteklerini çok anlamlı ve gerekli buluyoruz. Bizim gibi daha büyük ve güçlü şirketler yerine daha küçük firmaların bundan faydalanmasına olanak tanımamız gerekiyor.
VOLKSWAGEN BİNEK ARAÇ- Gino Bottaro:
ÇALIŞANLARIMIZ VE MÜŞTERİLERİMİZE ODAKLANDIK
Geçen senenin ikinci yarısında ekonomideki pozitif gelişim ve akabinde gerçekleşen faiz indirimleriyle otomotiv sektörü toparlanma sürecine girmişti. Geçtiğimiz aylarda talep, tedarikten fazlaydı.
Bizim bu ay içinde yaptığımız teslimatlar, satın alma kararını daha önce veren ve araçlarını bekleyen müşterilere. Dolayısıyla krizin etkisini bu iki hafta içinde hissetmedik.
Bizim sektörün ana problemi tedarik ve lojistik. Koronavirüs sebebiyle Volkswagen; İspanya, Portekiz, Almanya ve Slokvakya’daki fabrikalarını 9 Nisan’a kadar kapattı. Bu sürenin uzaması muhtemel.
Otomobillerimizin sevkiyatını yaptığımız ana limanlar da kapandı. Bundan sonra pazarın nasıl etkileneceği üretim ve lojistiğin ne zaman çözüleceğine bağlı. Bu sene otomotiv pazarının nasıl kapanacağı sadece Türkiye’de değil, Avrupa’da koronavirüs krizinin çözüm süreci ile paralel.
Bu süreçte odaklandığımız ana konu ise çalışanlarımız ve müşterilerimiz. Çalışanlarımızın sağlığını korumak için en hızlı şekilde önlemler aldık. Müşterilerimizin ihtiyaçlarını karşılama konusunda da hassasiyetimiz devam ediyor.
Yetkili satıcılarımızda aldığımız azami hijyen tedbirleri ile hizmetlerimize devam ediyoruz.
FORD OTOSAN- Haydar Yenigün:
HAZİRANDA CANLANMA GELEBİLİR
- Ford Otosan olarak, global ekiplerimizle irtibat halinde yetkili kurumların kamuoyu ile paylaştığı bilgiler doğrultusunda gerekli planlamaları yapmaya devam ediyoruz. Sektör olarak, hepimiz üretim ve satış öngörülerimizi revize etmek durumunda kaldık. Sürecin henüz başındayız. Ancak, rakamsal bir karşılık isterseniz bunun için çalışmalarımız devam ediyor.
- İyi senaryoda haziran sonrasında Avrupa da dahil olmak üzere pazar canlanma trendine girebilir, ancak bu süreci etkileyen 3 faktör var. Birincisi; AB pazarlarındaki ani talep daralması nedeniyle sipariş iptalleri devam ediyor. İkincisi ülkelerin aldıkları önlemler; sınır geçişleri ve limanlarda yaşanan kesinti ve yavaşlamalar sebebiyle lojistik süreçlerinde ciddi problemler var. Bunların ne oranda düzeleceği, salgının seyrine bağlı. Diğer faktör ise Avrupa’da birçok fabrika üretimi durdurdu. Dolayısıyla Avrupa’dan temin edilen komponentlerin tedariğinde zorluklar yaşanıyor. Ford Otosan olarak, en iyi ihtimalden en kötü ihtimale kadar birçok farklı senaryo üzerinde çalışıyoruz.
- Bu süreçte otomobil fiyatları için de bir öngörüde bulunmak maalesef çok zor. Çünkü, salgının seyri hafiflese ya da dursa dahi otomotiv sektörünün içinde başka birçok değişken var; faiz, paranın değeri, alım gücü, döviz kuru, devletin teşvikleri. Bunların hepsi hammaddeye ve tedarike de etki ediyor.
- Kısa süre önce açıklanan Ekonomik İstikrar Kalkanı Paketi, biz otomotiv sanayicilerini memnun etmiş olmakla birlikte, paketin detayları ve mağduriyetleri ne derece gidereceği kritik öneme sahip. Sadece genel sosyal-toplumsal tarafta değil, iş hayatında daha evvel görmediğimiz tedbirler devreye sokuluyor.
