Giriş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile ABD Başkanı Donald Trump arasında Japonya’daki G-20 zirvesinde gerçekleştirilen görüşmede çok önemli açıklamalar yapıldı. ABD Başkanı’nın açıklamaları beklenenin ötesinde yumuşak ve Türk tezlerine yakın oldu. Bu durum Erdoğan’ın geri adım atmaması ve yaptırım tehditleri nedeniyle Türkiye’nin giderek ABD’ye sırtını dönebilecek olmasıyla da ilgili.
Şimdiye kadar Türkiye’nin canını acıtan birçok karara imza atan ABD daha ileri gidilmesi hâlinde iplerin kopacağı değerlendirmesini yapıyor. En azından Trump ve Beyaz Saray çevrelerinde böyle bir izlenim var. Diğer taraftan ABD Başkanı, Amerika’nın iyi bir silah müşterisi olan Türkiye’nin gelecekte de yeni Rus sistemlerine yönelmesi ihtimalinden rahatsızlık duyuyor.
Trump’ın S-400 ve F-35 uçakları konusunda verdiği mesajları şu çerçevede toplanıyor:
1) Erdoğan’ın S-400 alma tezindeki haklılığı. Türkiye’ye adil davranılmadığı.
2) Türkiye’nin defalarca Patriot almak istediği ancak Obama’nın yanıt bile vermediği, yani asıl kabahatli tarafın Washington yönetimi olduğu.
3) Türkiye’nin F-35 için ödemelerini yaptığı. Dolayısıyla bir şekilde uçakları teslim almayı hak ettiği.
Trump’ın sonraki değerlendirmelerinde “Yaptırım olacak mı?” sorusuna kesin şekilde “Hayır” diyememesi ve konunun karmaşıklığına işaret etmesi Ankara bakımından tehlikenin hâlâ geçmediğini, belirsizliğin sürdüğünü gösteriyor. Trump’ın farklı konularda açıklamalarının tersine davrandığını ve yerleşik ABD kurumlarının tepkileri/telkinleriyle geri adım atabildiğini biliyoruz. Başkan Trump en son Suriye’den asker çekme konusunda bu durumu yaşamıştı. Trump’ın Erdoğan ile yakın diyalog sürdürmekten yana olduğu ve Türkiye’yi kaybetmemek için çaba harcadığı ortada. ABD Kongresi’nden geçen ve geçme ihtimali bulunan yasa tasarıları F-35’i vermeme ve S-400 alımına karşı yaptırım kararları ortada dururken Trump, Türkiye lehine ne yapabilecek bunu göreceğiz.
Washington ile Ankara arasındaki silah krizinin yanında en büyük sıkıntı Suriye konusu. ABD, Türkiye’nin her türlü itirazına rağmen PKK-YPG’nin ana bileşeni olduğu SDF’yi silahlandırmaya desteklemeye devam ediyor. Amerika Birleşik Devletleri, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs konusunda da önemli oranda Rum tarafının yanında. Bölgede bu kadar tehlikeli gelişmeler varken ABD Kongresi’nden Kıbrıslı Rumlara silah satışına izin verilmesi sonu kestirilemeyecek bir durum yaratabilir.
Trump’ın olası Türkiye ziyareti ikili ilişkilerdeki olumlu beklentiyi yukarı çekebilir. Her halükârda Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın sonbaharda katılacağı BM Genel Kurulu’nda bir ikili görüşme imkânı var. O tarihe kadar Türkiye-ABD ilişkileri, dış politikanın bir numaralı soru işareti olmaya devam edecek.
