Giriş
Adalet Bakanı Abdulhamit Gül ile cuma akşamı geç saatlerde İstanbul Havalimanı’nda bir araya geldik. Bakan Danışmanı Osman Yılmaz davet mekânını söyleyince Bakan’ın uçuş öncesinde bazı değerlendirmeler yapacağı için havalimanında görüşmeyi tercih ettiğini düşündüm. Havalimanına ulaşınca durumun farklı olduğunu anladım. Havalimanında VIP olarak adlandırılan bölümün hemen yanında “Gaziosmanpaşa Adliyesi İstanbul Havalimanı Birimi”nin olduğunu öğrendim. Havalimanına bu kadar sık gidiyor olmama rağmen böyle bir bölüm olduğunu hiç duymamıştım.
Peki orada “Adliye binasının ne işi var?” derseniz anlatayım. Diyelim ki ailenizle birlikte bir seyahate çıkıyorsunuz, bavullar, biletler, hazırlıklar derken oradan oraya koşturarak işlerinizi hallettiniz, tam çıkış yapacakken görevli polis memuru “Bir dakika çıkış yapamazsınız, hakkınızda bir gözaltı kararı var” dedi. İnsanın hiç karşılaşmak istemeyeceği, çok tatsız bir durum. Gözaltı kararı herhangi bir nedenle alınmış olabiliyor.
Genellikle, olayın anlaşılması ve kararın kaldırılması, gidip ifade verilmesi gerekir. Geçmişte böyle bir durumla karşılaşan yolcuların, polis eşliğinde havalimanının bulunduğu bölgenin adliyesine bizzat gitmesi gerekiyordu. Bu da uçakların kaçması ve bütün planların alt üst olması demekti. Geç saatte veya hafta sonlarında böyle bir durumla karşılaşılırsa işin içinden çıkmak zorlaşıyordu.
Adliye biriminin havalimanının içinde açılmasıyla bu sorun aşılacak. Türkiye’nin adli ağı ve emniyet teşkilatının ilgi birimlerine bağlı olacak bu merkezde gözaltı kararı gerektiren bütün konular çok hızlı bir şekilde sonuçlandırılacak, tutuklanmayı gerektirecek ileri seviyede bir durum yoksa, söz konusu kişiler uçaklarını kaçırmadan yolculuklarına devam edecek. Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, adli reform paketlerinden bahsederken mağduriyetleri önleyecek hazırlıkları ilk kez CNN Türk’teki “Hafta Sonu” programımda açıklamıştı. Bakan Abdulhamit Gül’le aramızda şu konuşma geçti:
Adliye binası nasıl bir hizmet verecek?
Vatandaşlarımızın, yurt içi ve dışına giderken, yargısal birtakım işlemlerden dolayı mağdur olmamalarını amaçlıyoruz. İstanbul Havalimanı Adliyesi’nde, 7 gün 24 saat hâkim ve savcılarımız, zabıt katiplerimiz, yazı işleri müdürlerimiz ve diğer personelimizle birlikte yargı hizmeti veriyor.
Vatandaşlarımızın işlerini zorlaştıran değil, kolaylaştıran bir anlayışımız var. Güven veren, erişilebilir adalet amacını uyguladığımız çok önemli bir model oldu. Çok geç bir saatte bile yargı hizmeti veriliyor, bu anlamda dünyada ve Türkiye’de ilk uygulama. Cumhurbaşkanımızın sık sık atıfta bulunduğu “İnsanı yaşat ki devlet yaşasın” ifadesini bir kez daha hatırlatan önemli bir hizmet olduğu görüşündeyiz.
Ne zamandan beri faaliyette bu merkez?
Yılda milyonlarca yerli ve yabancı yolcuya ev sahipliği yapan İstanbul Havalimanı’ndaki adliyede, savcılık 10 Şubat 2020, 21 ve 22. Asliye Ceza Mahkemeleri ise 24 Temmuz 2020’den beri faaliyet gösteriyor. Mahkemelerde, savcılık yakalama kararlarına ilişkin işlemler, havalimanında işlenen suçların soruşturmaları, kesinleşmiş kararların infazı ve para cezalarına ilişkin işlemler yapılıyor.
İşlemlerin havaalanında yapılıyor olması sayesinde yolcular, zaman kaybı yaşamıyor ve uçaklarını kaçırmıyor. Daha önce seyahatleri için havalimanına gelenlerden hakkında adli işlem yapılması gerekenler, Gaziosmanpaşa Adliyesi’ne götürülüyordu. Gece adli işlemi olanlar ise ertesi gün sabah adliyeye çıkartılıyordu. Adliye hizmet birimlerinin belli bir saatten sonra hizmet vermemesi nedeniyle yaşanan gözaltıların böylece önüne geçilmiş oldu.
Havalimanında meydana gelen olaylara seri biçimde müdahale edilmesi ve delillerin toplanması, ayrıca mağdurların şikâyetinin hemen alınması imkânı sağlandı. Havalimanından hizmet verilmeye başlandığı 10 Şubat 2020’den itibaren yaklaşık 3 bin 500 kişi için yakalama emrine, yaklaşık 2 bin 100 kişi için soruşturmaya ilişkin işlem yapıldı. Böylelikle 5 binin üzerindeki kişinin mağduriyeti önlendi. Bu hizmet nedeniyle emeği geçen bütün yargı mensuplarımıza, hâkim, savcı ve tüm çalışanlarımıza teşekkür ediyorum.
Başka havalimanlarında da bu uygulamayı görebilecek miyiz?
Evet, bunun için çalışıyoruz. Özellikle Antalya gibi uçuş yoğunluğu bulunan, uluslararası uçuşların da yapıldığı havalimanlarını bu sisteme dâhil etmeye gayret edeceğiz.
Yabancı ülke vatandaşları da bu hizmetten yararlanabilecek mi?
Evet, örneğin Didim’de kalan bir İngiliz vatandaşı kaldığı bölgede karşılaştığı bir adli sorundan ötürü gözaltı kararıyla karşılaşırsa ülkesine İstanbul’dan uçmadan önce ifade vererek gözaltı kararını kaldırtabilecek.
Tebligatlarla ilgili bir düzenleme de söz konusu olacak mı?
Bu ciddi bir mesele. Üzerinde çalışıyoruz. Tebligatları ulaşamayan vatandaşların mağdur olmasının da önüne geçmek istiyoruz.
