Giriş
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile BRICS zirvesine katılmak üzere Güney Afrika Cumhuriyeti’nin en büyük şehri Johannesburg’a geldik.
Burası bize yaklaşık 9.5 saat mesafede. Afrika, kavurucu sıcaklarıyla bilinir ancak Johannesburg yılın bu döneminde kışı yaşıyor. Hava sıcaklığı akşam 8 derece civarındaydı. Gündüz sıcaklığı ise en fazla 20 dereceye ulaşıyor. Afrika’nın en güney ucundaki Johannesburg, Türkiye’den sadece bir saat geride.
Yönetim merkezi ise Johannesburg’a 1 saat uzaklıktaki Pretorya’da. Türkiye’nin Güney Afrika büyükelçisi Elif Çomoğlu Ülgen, bu ülkede önemli çalışmalar yapan, çok çalışkan bir diplomat.
Kısa adı BRICS olan birliğe Brezilya, Hindistan, Çin, Rusya ve Güney Afrika üye. Türkiye’nin BRICS üyesi olmamasına karşın Cumhurbaşkanı buraya İslam İşbirliği Teşkilatı’nın (İİT) dönem başkanı sıfatıyla davet edildi. Farklı nedenlerle davet edilen diğer ülkeler ise Mısır, Arjantin ve Jamaika.
BRICS, dünya nüfusunun yüzde 48’ini, ekonomisinin de yüzde 25’ini temsil ediyor.
Erdoğan’ın çok sert eleştiriler getirdiği Mısır lideri Sisi zirve için Güney Afrika’ya gelmedi. Mısır daha alt düzeyde temsil ediliyor.
Güney Afrika ve Türkiye’nin diplomatik ilişkileri bugüne kadar hep inişli çıkışlı bir seyir izledi. Dönemin Güney Afrika lideri Nelson Mandela’nın kendisine verilen “Atatürk ödülünü almayı reddetmesi” Ankara’nın devlet hafızasında çok olumsuz bir gelişme olarak kayıtlı duruyor.
Sonraki dönemde de Güney Afrika’nın başta FETÖ olmak üzere Türkiye’yi hedef alan terör örgütlerine rahatça hareket etme serbestisi sağlaması bugün için de problem olmaya devam ediyor. Örgüt üyeleri veya irtibatlı kişiler Güney Afrika’da madencilikten eğitime kadar bir dizi alanda faaliyet gösteriyor.
Bu nedenle Erdoğan’ın ikili temaslarının ağırlıklı konusunu FETÖ ile mücadele oluşturuyor. Erdoğan’ın verdiği mesajın özünde “Türkiye, Güney Afrika ile ilişkilerini her düzeyde geliştirme arzusunda ancak bunun olabilmesi için Ankara’nın güvenlik hassasiyetleri dikkate alınmalı, beklenen adımlar atılmalı.”
Cumhurbaşkanı, dün BRICS ülkelerinin liderleriyle ikili görüşmeler gerçekleştirdi. En önemli buluşmalardan biri Erdoğan ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaydı. Görüşmenin detaylarını bu hafta farklı yönleriyle aktaracağım.
Türkiye 2005 yılında Afrika açılımı başlatmıştı. Erdoğan, başbakanlığı döneminde bu bölgeyi birinci derece öncelikleri arasına aldı.
Bu çok doğru bir hamleydi. Zira Türkiye’nin Afrika’daki diplomatik, ekonomik ve kültürel varlığı çok düşük düzeydeydi.
Erdoğan Afrika konusundaki hassasiyetini cumhurbaşkanlığı sırasında da sürdürdü. Son dönemde 20’ye yakın Afrika ülkesini bizzat ziyaret etti. Gittiği ülkeler arasında Sudan, Tanzanya, Çad, Mali, Madagaskar, Moritanya, Cezayir, Tunus, Mozambik, Senegal de var. Erdoğan’ın Afrika ziyaretlerinin tamamına yakınında bulundum ve bu tercihin ne kadar önemli olduğunu bizzat gördüm. Aradan geçen yaklaşık 10 yıllık sürede Türkiye bugün Afrika’nın en önemli aktörlerinden biri durumunda.
Türk Hava Yolları (THY) bu kıtayı dünyaya en fazla uçuş noktasıyla bağlayan şirket oldu.
Türkiye’nin, Afrika’nın 41 ülkesinde büyükelçiliği var. Hedef, 54 ülkenin tamamında temsilcilik açmak.
