Türkiye havacılığın önemli aktörü oldu

Dünyanın en büyük havacılık, uzay ve savunma kuruluşlarından Avrupalı Airbus’ın Fransa’daki merkezine davetliydim. Dünyadan The New York Times, The Financial Times, The Wall Street Journal ve AFP gibi yayın kuruluşlarının temsilcilerinin katıldığı etkinlikte küresel ekonomiyi yakından ilgilendiren sektöre dair en son bilgileri aldım. Yıllık Basın Toplantısı sonuçlarının açıklandığı etkinliğin ardından Airbus CEO’su Guillaume Faury ile sohbet etme imkânı buldum. Airbus’ın Toulouse merkezindeki zirvede Airbus CEO’su Faury’nin yanı sıra Sürdürülebilirlik ve İletişim Direktörü Julie Kitcher ile CFO Thomas Toepfer de soruları yanıtladı. Faury, havacılık alanında hızlı bir toparlanma yaşandığını ve gelecek için umutların yüksek olduğunu açıkladı. Airbus’ın 2023 yılında tam 735 uçak üretip teslim ettiğini, cirosunun da 65.4 milyar dolar olarak gerçekleştiğini söyledi. EBIT ve net gelir pozisyonlarının çok iyi durumda olduğuna işaret etti. Türk Hava Yolları (THY) ve Pegasus’un da çok büyük siparişler verdiği Airbus, dünyada toplam havacılık pazarında da Amerikalı rakibi Boeing’i ciddi şekilde sollamış durumda. Neredeyse yüzde 60’a yüzde 40’lık oranda Airbus lehine bir durum söz konusu.

Boeing’in 737 Max tipindeki uçağının iki büyük kaza sonucu düşmesi ve üst üste yaşanan teknik probleme ilave geçtiğimiz günlerde Alaska Havayolları’na ait bir uçağın kapısının uçuş esnasında kopması bardağı taşıran son damla oldu. ABD Federal Havacılık Dairesi, Boeing hakkında ilave soruşturma açtı ve uçakların acil olarak denetlenmesi için talimat yayınladı. Bütün bu süreçler, köklü bir şirket olan Boeing’e duyulan güvenin ciddi olarak sarsılmasına neden oldu. Filolarında 737 Max uçaklarını bulunduran şirketler de zorunlu kontrollerle uzun süreli uçuş kayıpları yaşadı.

ÖNCE GÜVENLİK

Airbus CEO’suna sorulan sorulardan biri de bu konuyla ilgiliydi. Guillaume Faury, havacılıkta güvenlik konusunun kendileri açısından öncelik olduğunun altını çizdi. Amaçlarının “uçakları en hızlı şekilde banttan çıkarmak olmadığını, üretim süreçlerini en güvenli biçimde tamamlamayı istediklerini” söyledi.

Türkiye ile Airbus arasındaki işbirliği sadece THY ve Pegasus’un uçak alım programlarıyla sınırlı değil. Diğer taraftan Türk Hava Kuvvetleri’nin (THK) ağır yük ve personel taşımacılığının omurgasını oluşturan A400M Atlas uçakları da Airbus yapımı. Türkiye, TUSAŞ aracılığıyla bu uçakların program ortağı durumunda. Türkiye, A400M’e ve diğer bazı tipteki yolcu uçaklarına parça temin ediyor. Bu sayede ciddi bir ekonomik hacim ve istihdam sağlanmış oluyor. THK filosunda 10 Airbus A400M uçağı bulunuyor. Türkiye’nin bölgesindeki iddiaları, savunma ve hava taşımacılığındaki ihtiyaçları düşünüldüğünde bu uçaklardan ilave sipariş etmesinin doğru bir karar olacağını düşünüyorum. Airbus’a yönelik benzer bir talep Türkiye’nin yaşlanan tanker uçak filosu için de söz konusu olabilir. Türkiye Avrupa’nın en büyük üçüncü Airbus pazarı durumunda. 150’ye yakın farklı tipte Airbus Türkiye’deki havayollarına teslim edilmek üzere hazırlanıyor. THY, dar gövdede A320 ve A321 uçaklarını halen filosunda kullanırken, geniş gövde A350 için önemli sayıda sipariş verdi. Pegasus Havayolları da bir süre önce filosundaki Boeing 737 uçaklarını Airbus modelleriyle değiştirmek gibi stratejik bir karar almıştı.