Giriş
Gündemi ve alınan kararları açısından tarihî nitelikteki NATO zirvesini takip ediyorum. NATO toplantıları; Rusya-Ukrayna savaşı, bununla ilişkili enerji krizi, dünyada fırlayan enflasyon oranları ve kuraklığın tetiklediği kıtlık gibi devasa sorunların gölgesinde başladı. Çok ciddi güvenlik önlemleri alınan ve dünyadan 2 bin gazetecinin takip ettiği zirvenin en fazla merak edilen başlıkları; Finlandiya ve İsveç’in NATO’ya üyelik başvuruları ile Türkiye’nin veto kartını göstermiş olmasıydı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Madrid’de Torrejon Havalimanı’na iner inmez Finlandiya, İsveç liderleri ve NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile dörtlü toplantıya katıldı. Genel beklenti, Türkiye ile ciddi pozisyon farkına sahip iki Nordik ülke arasındaki tansiyonun süreceği yönündeydi. Washington’dan Londra’ya, Kiev’den Moskova’ya kadar herkesin gözü Madrid’deydi.
Madrid buluşması öncesinde birçok kişi uzlaşmanın bu kadar hızlı çıkacağına ihtimal vermiyordu. Toplantının sonunda tarafların üçlü muhtırada anlaştıklarını duyurduğumuzda bütün dünya yayın organları gelişmeyi birinci haber olarak vermeye başladı.
Zirveden çıkan ilk kararları Twitter’dan paylaştım. Mesajlarımı alıntılayarak yorum yazan Birleşik Krallık İstihbarat Kurumu MI6 Direktörü Richard Moore, “Bravo, ortak dostları alkışlıyorum, bu anlaşma güvenliğimizi artırır” ifadesini kullandı.
ŞİMDİ NE OLACAK?
Bana göre zirvede Türkiye açısından en önemli kazanımlar şunlar oldu:
-Bugüne kadar PKK, YPG ve FETÖ gibi Türkiye’nin ciddi sıkıntı yaşadığı terör örgütlerine kucak açmış durumda bulunan İsveç ve Finlandiya, bütünüyle paradigma değişikliğine gitmek zorunda kaldı. İki ülke, bu örgütleri artık himayeye almayacaklarını, silah temin etmeyeceğini, mali yardıma ve insan devşirilmesine izin verilmeyeceğini taahhüt etti. İsveç ve Finlandiya bu konulardaki teknik engelleri ortadan kaldırmak için iç hukuklarını düzenleme kararı aldılar.
-YPG ve FETÖ’nün terör örgütü olduğu, içtihat oluşturacak nitelikte kayda geçti.
-Türkiye’ye yönelik silah ambargosu uygulamayacaklarını ilan ettiler.
-Bu süreci izlemek üzere Adalet, İçişleri, Dışişleri ve İstihbarat kurumlarından temsilcilerin katılımıyla bir “Daimi Ortak Mekanizma” kurulması karara bağlandı.
-Türkiye’nin Batı ittifakının önemli bir temsilcisi olduğu ve NATO ile Avrupa kurumlarının geleceğindeki kritik rolü teyit edildi.
-Türkiye’nin güvenlik kaygılarının meşruiyetine yapılan atıfları ve bunların kayıt altına alınmasını çok önemsiyorum.
-Madrid’de ortaya konulan irade, Türkiye ile ABD arasındaki gerginliğin de belli ölçüde yumuşaması ve bazı konularda işbirliği imkânının güçlenmesi anlamına gelecek
OLASI RİSKLER
-Bütün uluslararası anlaşma ve uzlaşmalarda olduğu gibi bu konuda da tarafların yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi bir risk var. Her ne kadar iki ülke net taahhütler açıklasalar da sürecin nasıl işleyeceğini izleyerek göreceğiz.
-İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya katılma kararı Rusya’nın kuşatılmışlık hissinin daha fazla artmasına ve sertleşmesine yol açacak. Bu da Avrupa’da tansiyonun iyice yükselmesi anlamına gelecek.
